Ayr

Ayr; Ayr; Inbhir Àir
	Eskozia
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Erresuma Batua
Herrialdea	Eskozia
Eskoziako kontseilu gunea	Hegoaldeko Ayrshire
Jatorrizko izena	Ayr
Posta kodea	G84
Geografia
Koordenatuak	55°27′50″N 4°37′40″W / 55.4639°N 4.6278°W
Azalera	17.9 km²
Altuera	36 m
Mugakideak	Prestwick
Demografia
Biztanleria	46.780 (2016); 349 (2001)
Dentsitatea	2.613,41 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1205 (egutegi gregorianoa)
Ordu eremua	UTC±00:00 eta UTC+01:00
Hiri senidetuak	Saint-Germain-en-Laye
	south-ayrshire.gov.uk…

Ayr, Eskoziako gaeleraz: Inbhir Àir eta eskozieraz: Ayr, Eskozia hego-mendebaldeko udalerria da, Hegoaldeko Ayrshire konderrian, eta Clydeko fiordoaren ertzean kokatua dago. 2012ko erroldaren arabera 47.190 biztanle ditu eta historikoki Ayrshire konderriko hiriburua da. Metropoli eremuak 62.870 biztanle hartzen ditu.

Etimologia aldatu

Ayr ibaiak ematen dio izena. Gaelerazko Inbhir Àir izenak "Ayr ibaiaren ahoa" esan nahi du.

Historia aldatu

1205ean Gilen I.a Eskoziakoak sortu zuen herria eta Eskoziako mendebaldeko kostaldeko itsas-portua izanik eta 1261etik aurrera urteroko feriak egiten hasi zirenez herriak garapen izugarria izan zuen, XIII mendean bertan Erresumako populazio handiena izatera iritsi arte. 1315ean Roberto I.a Eskoziakoak Ayr-eko San Juan dorrean Eskoziako lehenengo parlamentu bilera egin zen. Eskoziak Irlandarekin merkatal harremanak ezartzeko itsas-portu nagusia izan zen. Gaeleraren eraginez Inverayr izenaz ezagutu zen garai hartan.

1652an Oliver Cromwellek herria eskuratu zuen eta Eskozia konkistatzeari ekin zion. Zitadela bat ezarri zuen ibaiaren hegoaldeko ertzean. Victoriar garaian jarduera ekonomiko nagusia ikatz eta burdin esportazioa bihurtu zen, bai eta izokin arrantza eta ontzigintza ere. 1883 eta 1901 artean 143 itsasontzi eraiki ziren bertan. Baina jarduera hauek behera egin zutenean aisialdi eta turismo leku izatera bihurtu zen. XX mendean Gaiety Antzokian Erresuma Batuko artista onenak izan ziren.

Geografia aldatu

Strathclyde eskualdean kokaturik dago eta lurraldea erabat laua da. Hegoaldean muino txikiren bat badago. Ayr ibaiak zeharkatzen du eta hau itsasoratzen den puntuan dago Ayr, Clydeko fiordoan.