Ardagai hostotsu
Ardagai hostotsua edo Maitake (Grifola frondosa) zuhaitzen oinarrian hazten den perretxiko poliporosoa da, batez ere haritz zaharretan edo astigarretan; normalean, udaren amaieran eta udazkenaren hasieran egoten da. Txina, Europa eta Ipar Amerikakoa da. Oso gaztea denean kontsumi daiteke, baina hazten denean, larrukara bihurtzen da. Japonian eta Ekialdean sendagarri gisa erabiltzen da, baina erreakzio alergikoak eragin ditu.
| Ardagai hostotsua | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Polyporales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Meripilaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Grifola | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Grifola frondosa Gray, 1821 | |||||||||||||||||||||||||||
| Datu orokorrak | ||||||||||||||||||||||||||||
| Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | maitake polysaccharide (en)  eta maitake (en) | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Sinonimoa: Polyporus frondosus, Polyporus intybaceus.
Deskribapena aldatu
Laetiporus sulphureus onddoa bezala, Grifola frondosa onddo iraunkorra da, eta sarritan leku berean hazten da zenbait urtez jarraian.
Grifola frondosa esklerozio deitzen zaion lur azpiko tuberkulu baten antzeko egitura batetik abiatuta hazten da, patata baten tamainakoa. Gorputz fruktiferoak 100 zentimetroko tamaina har dezake, eta nekez 150 cm. Txapel marroi grisaxka ugari ditu, sarritan kiribilduak edo koilara-formakoak, ertz izurtuak eta 2 eta 10 cm zabal.
Karpoforoa: 30 eta 40 cm artekoa, kapela ugariz osatua dago, eta, oro har, sorta trinkoa dirudi, haizemailearen itxuran, edo, batzuetan, hemisferikoa. Kapelak elkarren oso ondoan daude, marroi-grisaxkak dira, ilupadun samarrak edo ezkatatsu samarrak dira, ertz izurtuak dituzte, eta irudi orokorra Polyporus umbellatus delakoaren antzekoa da, baina adarrak elkarrengandik hurbilago ditu, eta itxura loreena baino hostoena gehiago dute, horregatik deitzen diote frondosa.
Hanka: Masiboa da eta enborra osatzen du, adarretan banatzen da, eta horien muturrean daude kapelak. Zurixka da.
Tutuak: Dekurrenteak dira, bereizten zailak eta zurixkak.
Tutu dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten tutuak.
Poroak: Biribilduak, hasieran zuriak, gero kremak, baina ez dira inoiz belzten Polyporus giganteus espeziean bezala.
Haragia: Oso lodia, biguna eta hauskorra, zuria eta gero krema kolorekoa, zapore gozoa du eta usaina, fungikoa eta irinaren artekoa.[1]
Etimologia: Polyporus terminoa grekotik dator, asko, ugariak esan nahi duen "poly" hitzetik eta poro esan nahi duen "porós" hitzetik. Poro ugarirekin. Frondosus epitetoa latinetik dator, hostotsua esan nahi duen "frondosus" hitzetik. Bere itxuragatik.
Jangarritasuna aldatu
Jangarria da, baina gaztaroan bakarrik.[2]
Nahasketa arriskua aldatu
Antzekoa den Polyporus umbellatus delakoarengatik bereizten da, kapelak abaniko forma dutelako. Polyporus frondosus espeziearen forma bat bezala hartu daitekeen Polyporus intybaceus oso antzekoa da, kapela txikiagoak eta ebakiak ditu.
Sasoia eta lekua aldatu
Udan eta udazkenean hazten dira, hostozabalen zuhaitz enborretan, batez ere haritz zaharren oinetan.[3]
Banaketa eremua aldatu
Europa, Errusia, Kazakhstan, Himalaiako eremua, Taiwan, Japonia, Australia, Txile, Costa Rica, Kanada, Ameriketako Estatu Batuak.[4]
Erabilerak aldatu
Espeziea onddo jangarri hautatua da milaka mendeetan zehar kontsumitu izan da Txinan eta Japonian, non sukaldaritzako onddo nagusietako bat baita.[5] Onddoa Japoniako plater askotan erabiltzen da, hala nola nabemonoan. Estalki bigunenek ondo egosita egon behar dute.
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero,, 408 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 553 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 314 or. ISBN 84-282-0865-4..
- ↑ Grifola frondosa: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
- ↑ Maitake, Grifola frondosa. Drugs.com 2 de septiembre de 2019.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q1165686
Multimedia: Grifola frondosa / Q1165686
Espezieak: Grifola frondosa
