Alice Guy-Blaché

Alice Guy-Blaché
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Alice Ida Antoinette Guy
Jaiotza	Saint-Mandé, 1873ko uztailaren 1a
Herrialdea	Frantzia
Heriotza	Mahwah (en) eta Wayne (en) , 1968ko martxoaren 24a (94 urte)
Hobiratze lekua	Maryrest Cemetery (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Herbert Blaché (en) (1907 - 1922)
Hezkuntza
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	zinema ekoizlea, film-zuzendaria, gidoilaria, autorea, errealizadorea, zinema aktorea eta antzerki zuzendaria
Enplegatzailea(k)	Gaumont
Lan nabarmenak	ikusi La Fée aux Choux (en) ; A Fool and His Money (en) ; The Birth, the Life and the Death of Christ (en) ; Making an American Citizen (en) ; A House Divided (en) ; Matrimony's Speed Limit (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko zalduna ;

Alice Guy-Blaché (Saint-Mandé, 1873ko uztailak 1- Wayne, New Jersey, 1968ko martxoak 24) lehenengo fikziozko filmaren zuzendaria izan zen. Errealizadore, gidoilari, zuzendari eta ekoizle moduan egin zuen lan bere ibilbidean zehar. Bere lehen lanetan orain fikziotzat ezagutzen dugunaren oinarriak jarri zituen. Soinu sinkronizatu, efektu berezi eta fotogramak margotzearekin esperimentatu zuen. Erretiratu zenean, 600 pelikula baino gehiago eginda zituen.

Biografia aldatu

Parisen jaio zen. Bere gurasoak editoreak ziren eta Txilen liburu-denda eta editorial bateko jabeak ziren. Horregatik, denboraldi batez Txilen bizi izan zen, 6 urterekin Europara bueltan eraman zuten arte. Veyrier, Suitzan egin zituen ikasketak. Ostean, Ferney-en zegoen komentu batera mugitu zuten, Parisera bueltatu zen arte.^[1]

17 urterekin aita hil zitzaion, eta bere burua eta bere ama mantentzeko, mekanografia ikasketak egin zituen. 1894an “Comptoir général de la photographie” konpainian lan egiten hasi zen. Geroago, enpresa “L. Gaumont et Cie” bihurtuko zen, konpainia zinematografiko zaharrenetariko bat. Nahiz eta idazkari postuan ibili, lan honek aukera eman zion Alice Guy-ri zinemaren mundua ezagutzeko. 1895ean Gaumont, momentuko konpainiako buruarekin bat, Guy Lumière anaien film baten erakusketa batera joan zen, hain zuzen ere, “Workers Leaving the Lumière Factory” filma. Baina Lumière anaiek filma erabilera zientifikorako besterik ez zuten nahi eta Guy-k potentzial gehiago ikusi zion. Berak fikziozko kontaketak sartzeko aukera ikusi zuen eta Gaumonteri eskatu zion baimena bere film propioa egiteko. Horrela jaio zen bere lehen filma: La Fée aux Choux.^[2]

Lehenengo pausuak zinemagintzan aldatu

La Fée aux Choux (1896) filma esan daiteke dela historiako lehenengo fikziozko filma. Frantziako umeentzako ipuin ezagun batean oinarritu zen Guy filma egiteko, eta bertan, momentuan berriak ziren teknikak erabili zituen.

Ordutik aurrera, Gaumont produktorarekin bat, hainbat film eraman zituen aurrera. 1896-1906 artean, konpainiako produktore burua izan zen eta sistematikoki zinema narratiboa egiten zuen lehenengo zinemagilea izan zela kontsideratu daiteke. Gainera, denbora tarte horren barruan, ezaguna den emakume zuzendari bakarra izan zen. Bere lehenengo filmen gaiak Lumière eta Georges Méliès filmetan agertzen ziren gaien antzekoak ziren, izan ere, garaikideak ziren. Bidaia pelikulekin eta dantzekin esperimentatu zuen gehienbat.

1906an The Life of Christ filma egin zuen, garai horretarako oso aurrekontu handia izan zuena, 300 estrekin. Horrez gain, lehenetarikoa izan zen Gaumont konpainiako “Chronophone” sistemarekin grabatutako audioa eta irudia sinkronizatzen. Garai hauetan baita ere, efektu berezi batzuk erabiltzen hasi zen. Historialari gehienak ados daude baieztatzean, bere tematikak ez zirela emakume eta feminismoaren inguruan zentratzen. Baina 1906an Les Résultats du féminisme filma zuzendu zuen. 7 minutuko film honetan, emakume eta gizonaren papera aldatuta dagoen gizarte bat erakusten zaigu. Gizonak etxe eta umeetaz arduratzen diren bitartean, emakumeek egunkaria irakurri eta kafea hartzen dute tabernan.^[3]

Solax aldatu

Solax^{[Betiko hautsitako esteka]} estudioen pelikula bateko kartela, 1911

1907an, Alice Guy Herbert Blachérekin ezkondu zen, Gaumonteko beste buru bat. Biak batera Ameriketako Estatu Batuetara joan ziren Gaumont konpainiak bidalita lan egiteko. Han zeudela, 1910ean haien estudio propioa sortu zuten, beste kide batekin batera, George A. Magie. Hiruren artean The Solax Company sortu zuten, Hollywooden aurretik sortutako estudiorik handiena. Queen, New York hirian zegoen estudioa, eta honetan, Herbert Blanché ekoizpen burua zen bitartean, Alice Guy izan zen konpainiak egindako film askoren zuzendari eta zuzendari artistikoa. Guy bihurtu zen estudio propioa zuen lehenengo emakumea.

Alice Guy eta bere kideek diru asko inbertitu zuten estudioan aurrerapenak egiten eta teknologia berriak erosten. Film estudio garrantzitsua bihurtu ziren eta besteak beste, Goldwyn Picture Corporation produktorarekin egin zuten lan. Baina beste estudio asko bezala, XX. Mendeko 20ko hamarkadan zehar, egoera latzagoa bihurtu zen, Hollywooden fenomenoa zela eta. 1919an, estudioa itxi behar izan zuten.

Azken urteak aldatu

Alice Guy-k 1919an zuzendu zuen bere azken filma. Azken filma zuzentzen zuen bitartean, gaixotu egin zen, eta sendatzerakoan, Hollywoodera joan zen. Herbert Blanché-rekin egin zuen lan zuzendari laguntzaile gisa.

1921ean, bere azken filma atera eta geroago, lur-jotze ekonomikoa izan zuen. Honen ondorioz urte berean Frantziara bueltatu zen. Nahiz eta saiatu, ez zuen lortu finantzaketarik pelikulak egiten jarraitzeko. Dena den, ordurako 600 pelikula baino gehiago eginda zituen.

1953an Ohorezko Legioko zalduna saria eman zioten eta lau urte geroago Zinemateka Frantzesak omenaldi bat egin zion. 1964ean bueltatu zen Guy Estatu Batuetara eta han hil zen, New Jersey hirian, 1968ko martxoaren 24ean.

Bere lanaren analisia eta bere memoria aldatu

Filmografiaren historiaren izenik ezagunenetarikoa izan zen Alice Guy. Izan ere, gaur egun egiaztatu da bera eta ez Méliès izan zela lehena zinema narratiboa egiten. Aldi berean, lehenengo pertsona izan zen zinema profesionala egiten eta ogibide bezala hortaz bizitzen. Baina informazio hau 90eko hamarkadan egiaztatu zen, beraz, oraindik ere bere izena ezezaguna da askorentzat. Alice Guy zinema narratiboaren sortzailea, lehenengo filmen zuzendaria, Hollywoodeko ekoizlea eta zuzendari independentea izan zen. Horrez gain, lehenengoa izan zen gramofono batekin grabatutako soinuak eta irudia aldi berean erabiltzen, lehenengoa efektu bereziak erabiltzen, kamara geldoa eta arina erabiltzen eta baita polizia-generoaren sortzailea ere.

Bere pelikuletako protagonistak emakume zein gizonak ziren eta hainbat gai jorratu zituen: erlijioa, kultura, polizia-generoa, dantza, feminismoa, etab. 1913an Woman's Place in Photoplay Production testua idatzi zuen. Honetan zinemaren munduan emakumeek pairatzen zuten bazterketa salatzen zuen. Bazterketa hau, bat zetorren zinemaren bilakaerarekin negozio gisa eta komunikabide nagusian. Testu honetan baita ere Alice Guy-k zinema artetzat hartzen zuela adierazi zuen, ez entretenimendu gisa soilik.^[4]

Filmografia hautatua aldatu

1896:

La Fée aux choux (youtube)

1897 :

Au réfectoire
L'Arroseur arrosé
Ballet libella
Baignade dans un torrent
Le Cocher de fiacre endormi
Coucher d'Yvette
Danse fleur de lotus
Danse serpentine par Mme Bob Walter
En Classe
Idylle
Idylle interrompue
Leçon de danse
Le Planton du colonel
Le Pêcheur dans le torrent
Une nuit agitée

1898 :

L'Aveugle fin de siècle
Les Cambrioleurs
La Cène
Le Chemin de croix
Chez le magnétiseur
La Crèche à Bethléem
Déménagement à la cloche de bois
L'Entrée à Jérusalem
Les Farces de Jocko
La Flagellation
La Fuite en Égypte
Le Jardin des oliviers
Jésus devant Pilate
Je vous y prrrrends !
Leçons de boxe
Scène d'escamotage
Surprise d'une maison au petit jour
L'Utilité des rayons x

1899 :

Au cabaret
L'Aveugle
La Bonne Absinthe
Le Chiffonnier
Courte échelle
Le Crucifiement
Les Dangers de l'alcoolisme
Le Déjeuner des enfants
La Descente de croix
Erreur judiciaire
La Mauvaise soupe
Mésaventure d'un charbonnier
Monnaie de lapin
La Résurrection
Le Tondeur de chiens
Le Tonnelier
Transformations
Un lunch

1900 :

La Fée aux choux
L'Angélus
L'Arlequine
Arrivée d'Arlequin
Arrivée de Pierrette et Pierrot
Avenue de l'opéra
Badinage
Bataille de boules de neige
Le Bébé
Chapellerie et charcuterie mécaniques
Chez le Maréchal-Ferrant
Chez le photographe
Chirurgie fin de siècle
La Concierge
Coucher d'une Parisienne
Danse de l'ivresse
Danse des saisons
Danse du papillon
Danse du pas des foulards par des almées
La Danse du ventre
Danse du voile
Danse serpentine
Dans les coulisses
Déclaration d'amour
Les Fredaines de Pierrette
L'Écossaise
Gavotte directoire
Guillaume Tell
L'Habanera
Le Lapin
Leçon de danse
Little Tich et ses Big Boots
Le Marchand de coco
Le Matelot
Mort d'Adonis
Pas de grâce
Pas des éventails
Pas du poignard
Pas Japonais
La Paysanne
La Petite Magicienne
Le Polichinelle
La Poupée noire
La Reine des jouets
Retour des champs
Le Sang d'Adonis donnant naissance à la rose rouge
Saut humidifié de M. Plick
La Source
Suite de la danse
La Tarentelle
Une rage de dents
Valse directoire
Valse lente

1901 :

Charmant froufrou
Danses basques
Frivolité
Hussards et grisettes
Lavatory moderne
Lecture quotidienne
Pas de Colombine
Scène d'amour
Scène d'ivresse
Tel est pris qui croyait prendre
Les Vagues

1902 :

Bonsoir m'sieurs dames
Les Chiens savants
Les Clowns
La Cour des miracles
Lina Esbrard, Danse serpentine
Danse fantaisiste
Danse mauresque
La Dent récalcitrante
L'Équilibriste
En Faction
Farces de cuisinière
La Fiole enchantée
Fruits de saison
La Gavotte
La Gigue
Intervention malencontreuse
Le Lion savant
Les Malabares, acrobates
Le Marchand de ballons
Le Pommier
Pour secouer la salade
La Première gamelle
Quadrille réaliste
Sage-femme de première classe
Trompé mais content
Une scène en cabinet particulier vue à travers le trou de la serrure

1903 :

Les Apaches pas veinards
Les Aventures d'un voyageur trop pressé
Les Braconniers
Cake-walk de la pendule
La Chasse au cambrioleur
Comment monsieur prend son bain
Comme on fait son lit on se couche
Compagnons de voyage encombrants
Enlèvement en automobile et mariage précipité
Faust et Méphistophélès
Le Fiancé ensorcelé
Illusionniste renversant
Jocko musicien
La Liqueur du couvent
Lutteurs américains
La Main du professeur Hamilton ou le roi des dollars
Modelage express
La Mouche
Ne bougeons plus
Nos bons étudiants
Potage indigeste
La Poule fantaisiste
Répétition dans un cirque
Secours aux naufragés
Service précipité
Les Surprises de l'affichage
La Valise enchantée
Le Voleur sacrilège

1904 :

Après la fête
L'Assassinat du courrier de Lyon
Comment on disperse les foules
Le Crime de la Rue du Temple
Les Deux rivaux
Les Enfants du miracle
La Gavotte de la reine
La Leçon de pipeau
L'Oiseau envolé
Paris la nuit
Pierrot assassin
Le Pompon malencontreux

1905 :

L'Anatomie du conscrit
Le Cake-walk du Nouveau Cirque
La Charité du prestidigitateur
Clown, Chien et Ballon
Le Coq dressé de Cook et Rilly
La Esmeralda (d'après le roman de Victor Hugo Notre-Dame de Paris)
Espagne
Five O'Clock Tea
Lilas-Blanc
Les Maçons
La Malagueña et le Torero
La Polka des trottins
Questions indiscrètes
Réhabilitation
Saharet, le Boléro
La Statue
Le Tango
Le Vrai Jiu-jitsu

1906 :

Course de taureaux à Nîmes
Effets de mer
La Fée Printemps
Le Fils du garde-chasse
La Hiérarchie dans l'amour
Madame a des envies
La Marâtre
Le Matelas épileptique
Mireille
La Naissance, la vie et la mort du Christ (avec Victorin Jasset comme assistant réalisateur)
Le Noël de monsieur le curé
Les Résultats du féminisme
Une course d'obstacles
Une femme collante
Une histoire roulante
Un soulier pour un jambon
La Vérité sur l'homme-singe

1907 :

Le Ballon dirigeable « Le Patrie »
Le Billet de banque
Le Bonnet à poil
La Course à la saucisse
Fanfan la Tulipe
Le Frotteur
La Glu
Le Lit à roulettes
Le Piano irrésistible
Sur la barricade
Une héroïne de quatre ans

1910 :

A Child's Sacrifice

1911 :

The Doll
The Violin Maker of Nuremberg
Rose of the Circus
The Cure
Five O'Clock Tea
His Mother's Hymn
The Little Rangers
Road Leads Home

1912 :

The Face at the Window
L'Américanisé (Making an American Citizen)
A Fool and His Money
Harmonie en conserve
Phantom Paradise
The Blood Stain
Fra Diavolo
Micky's Pal
In the Year 2000
Child of the Tenements
Falling Leaves
Blighted Lives
Algie, the Miner
God Disposes
A Terrible Lesson
Mrs. Cranston's Jewels
Mignon
Playing Tramps
The Girl in the Arm-Chair

1913 :

Burstup Holmes
Burstup Holmes' Murder Case
Dick Whittington and his Cat
A House Divided
Matrimony's Speed Limit
The Pit and the Pendulum
A Terrible Night
The Little Hunchback
The Rogues of Paris
Shadows of the Moulin Rouge

1914 :

The Tigress
The Lure
The Woman of Mystery
The Dream Woman
The Monster and the Girl
Beneath the Czar

1915 :

My Madonna
The Song of the Wage Slave
The Vampire
The Heart of a Painted Woman

1916 :

The Ocean Waif
What Will People Say?

1917 :

Behind the Mask
When You and I Were Young
House of Cards
A Man and the Woman
The Empress
The Adventurer

1918 :

The Great Adventure

1920 :

Tarnished Reputations
Vampire

Aitortzak aldatu

2023ko urrian Zinemakumeak Gara jaialdiaren 28. aldian omenaldia jasoko du.^[5]

Erreferentziak aldatu

↑ (Gaztelaniaz) Belinchón, Gregorio. (2017-03-26). «Alice Guy Blaché, la pionera del cine sale del olvido» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2019-05-29).
↑ (Gaztelaniaz) Mullor, Por Mireia. (2018-09-04). «La verdadera historia de Alice Guy Blaché, pionera del cine» Fotogramas (Noiz kontsultatua: 2019-05-29).
↑ (Gaztelaniaz) «El cine lo inventó una feminista: Alice Guy» El Confidencial 2017-09-03 (Noiz kontsultatua: 2019-05-29).
↑ «Figuras de cine: Alice Guy» educomunicacion.es (Noiz kontsultatua: 2019-05-29).
↑ Mallona, Olatz Enzunza. (2023-10-04). «Urriaren 16tik 28ra egingo dute Zinemakumeak Gara jaialdia» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-10-04).

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q263367
Multimedia: Alice Guy-Blaché / Q263367

[1] (Gaztelaniaz) Belinchón, Gregorio. (2017-03-26). «Alice Guy Blaché, la pionera del cine sale del olvido» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2019-05-29).

[2] (Gaztelaniaz) Mullor, Por Mireia. (2018-09-04). «La verdadera historia de Alice Guy Blaché, pionera del cine» Fotogramas (Noiz kontsultatua: 2019-05-29).

[3] (Gaztelaniaz) «El cine lo inventó una feminista: Alice Guy» El Confidencial 2017-09-03 (Noiz kontsultatua: 2019-05-29).

[4] «Figuras de cine: Alice Guy» educomunicacion.es (Noiz kontsultatua: 2019-05-29).

[5] Mallona, Olatz Enzunza. (2023-10-04). «Urriaren 16tik 28ra egingo dute Zinemakumeak Gara jaialdia» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-10-04).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Alice Guy-Blaché
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Alice Ida Antoinette Guy
Jaiotza	Saint-Mandé, 1873ko uztailaren 1a
Herrialdea	Frantzia
Heriotza	Mahwah ^(en) eta Wayne ^(en) , 1968ko martxoaren 24a (94 urte)
Hobiratze lekua	Maryrest Cemetery ^(en)
Familia
Ezkontidea(k)	Herbert Blaché ^(en) (1907 - 1922)
Hezkuntza
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	zinema ekoizlea, film-zuzendaria, gidoilaria, autorea, errealizadorea, zinema aktorea eta antzerki zuzendaria
Enplegatzailea(k)	Gaumont
Lan nabarmenak	ikusi La Fée aux Choux ^(en) A Fool and His Money ^(en) The Birth, the Life and the Death of Christ ^(en) Making an American Citizen ^(en) A House Divided ^(en) Matrimony's Speed Limit ^(en)
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko zalduna