Aldaketa plataforma
Aldaketa plataforma edo Euskadigatik aldaketa (Cambio por Euskadi) 2004ko azaroaren 19an Bilbon aurkeztutako plataforma izan zen. Hiritarra ezberdinez osatua EAJri aurre egin eta alternantzia politikoa bultzatzeko sortu zen. Horretarako, indarrean dagoen Autonomia Estatutuko tresnak, garapena eta ahalmenak erabili nahi zituen, eta "euskal kultura politikoa birsortzea" zuen helburu. Horretarako, bere ustetan, Gasteizko Gobernuaren "aldaketaren alde" egin behar zen.
Politikari ohiek, sindikalistek eta beste profesional batzuek bat egin zuten ekimenarekin, "(euskal) nazionalismoak mugatua eta pobretua" zela uste zuten eztabaida politikoa bultzatzeko. 200 bat bazkide zituen[1].
Xedea aldatu
- Herritarren eta askatasunaren balioak zabaltzea euskal herritarren eta haien erakunde eta antolakundeen artean.
- Euskadiko herritarren artean itunaren kultura sustatzea.
- Balio demokratikoak sustatzea herritarren eta Euskadiko erakunde eta erakundeen jarduera politikoan.
- EAEko berezko kultura-balioak defendatu eta zabaltzea.
- Euskal erakundeetan alternantzia politikoa defendatzea normaltasun demokratikoaren oinarri gisa[2].
Ekimenaren hasiera eta garapena aldatu
Joseba Arregik[3], Eusko Jaurlaritzako bozeramaile ohia eta kontseilari ohia, Imanol Zuberok[4] EHUko irakaslea eta Carlos Trevillak UGTko sindikalistak aurkeztu zuten ekimena. Hala ere, taldeak ez zuen inongo alderditarako botoa eskatu nahi izan -"ez gaude inoren zerbitzura", azpimarratu zuten -, eta, gainera, "hauteskunde-nahirik" ez izateaz gain, bere jarduera hauteskundeek ezartzen zuten mugatik harantzago garatu nahi zuela. Aitzitik, Aldaketak planteatzen zuen erronka, Arregik azaldu zuenez aukera politikoen "zeharkakotasuna" sustatzea da, hain ideologizatuta ez dauden boto-emaileek nazionalistak ez diren aukeren alde egiteko eta Euskadin "txandakatzea ahalbidetzeko".
Fundazio-manifestuak, batez ere, pluraltasuna, espiritu adostista berreskuratzea, Espainiako esparru konstituzional eta estatutarioaren egonkortasuna eta biktimen oroimena aldarrikatzea izan zituen ardatz, horiek ere eragile politikotzat jotzen baititu.
Sinatzaileen artean, Arregi bezalako buruzagi nazionalista zaharrak, Jose Ramon Rekalde eta Francisco Egea kontseilari ohiak, Euskadiko Ezkerratik etorritakoak -Mario Onaindia, Ezozi Leturiondo edo Roberto Lertxundi-, baita UGTko sindikalistak ere. CC.OO.ko Ararteko ohia zen Mertxe Agundez, unibertsitateko irakasleak, kazetariak eta beste profesional batzuk; horietako batzuek lehen pertsonan jasan zuten ETAren terrorismoa, hala nola Rekalde, Gorka Landaburu edo Fernando Buesa Fundazioko lehendakaria eta P.S.E.ko parlamentariaren alarguna zen Nati Rodriguez.
Euskal politikan ezarri zen norgehiagoka-dinamikaz arduratuta, Aldaketa osatzen zutenek uste sendo bat zuten: herrialdearen etorkizuna "etsigarria" zela, baldin eta "gureak eta besteak aurrez aurre jartzen dituen dikotomia" gainditzen ez bada, eta XXI. mendeko Euskadi "itunean eta akordioan" baino ezin dela finkatu ziur badaude. Kolektibo horren iritziz, eraikuntza politikoko beste edozein formula "desiragarria" da, euskal pluralismo "estruktural eta menderaezinaren" aurka egiten baizuen, eta, beraz, "euskal gizartearen konstituzio politikoaren oinarriak mehatxatzen" baizituen.
Oso kritiko agertu ziren Ibarretxeren Exekutiboarekin, zeinari leporatu baitzioten "amets birtualak" ekintza politikoko "gida" gisa erabili zituztela —lehendakariaren planari zegokionez, ez baizen berariaz aipatzen inongo unetan—, herritarren "benetako arazoak" konpontzen saiatu ordez.
Arregi eta Zuberok plataforma berriak Konstituzioaren eta Estatutuaren alde egindako apustua azpimarratu zuten. "Egonkortasunik gabe, akordiorik gabe eta legezkotasun-printzipioa errespetatu gabe, ezin da aldaketarik egin. Kaosa eta oihanaren legea besterik ez da geratzen", salatu zuten sinatzaileek, sinetsita baitaude Euskadiren etorkizuna bermatuta dagoela "Europan Espainia demokratiko sendo baten bidez". Hori ez zen izan Espainiaren eta Europaren aipamen bakarra. Hain zuzen, Aldaketak goretsi egiten zituen Euskadiko autogobernuak azken mende-laurdenean egin zituen lorpenak, baina "Espainiako Konstituzioaren, demokraziaren sendotzearen eta Europako eraikuntzaren testuinguruan" kokatzen zituen beti.
Partaideak aldatu
Batzordeburua: Joseba Arregi.
Hasierako kideak:
Rafael Agirre: teologoa.
Mertxe Agundez: Ararteko ohia.
Ricardo Arana: irakaskuntzaren sektoreko sindikalista.
Joseba Arregi: Kultura sailburu ohia eta Eusko Jaurlaritzaren bozeramaile ohia.
Jesús Astigarraga: Ekonomiako unibertsitateko irakaslea eta historialaria.
Lurdes Auzmendi: itzultzailea.
Josune Barrena: Bizkaiko Enpresaburuen eta Zuzendarien Elkarteko lehendakaria.
Santiago Bengoa: CCOOko idazkari nagusi ohia.
Javier Corcuera: EHUko katedraduna.
Francisco Egea: Eusko Jaurlaritzako Ekonomia kontseilari ohia, Eskualdeko Ekonomian aditua.
Luisa Etxenike: idazlea eta zutabegilea.
Pedro Gómez Damborenea: Kazetaria.
Gorka Landaburu: kazetaria.
Roberto Lertxundi: medikua. Bilboko Euskalduna Klinikako lehendakaria. Eusko Legebiltzarreko kidea 1980-1986. Autonomia Estatutua idazteko batzordeko kidea.
Ezozi Leturiondo: irakaslea.
Begoña Muruaga: Kolumnista eta itzultzailea.
Luis Miguel Pariza: CCOOko zuzendaria.
José Ramón Rekalde: Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza eta Justizia sailburu ohia eta Deustuko Unibertsitateko irakasle emeritua. documents
Antonio Rivera: Historia Garaikideko katedraduna da EHUn. Euskal Unibertsitate Publikoko Arabako Campuseko errektoreordea.
Nati Rodríguez: Fernando Buesa Fundazioko lehendakaria.
Carlos Trevilla: UGTko idazkari nagusi ohia, Euskadiko Ekonomia eta Gizarte Kontseiluko kidea.
Andoni Unzalu: Aurten Bai Fundazioko lehendakaria.
Koldo Biguri: itzultzailea.
Imanol Zubero: Soziologiako irakaslea U.P.V.-E.H.U.n. Zutabegilea País egunkariko Euskal Herriko edizioan, 1979az geroztik hainbat gizarte-mugimendu sustatu edo horietan parte hartu duena.