Informatika

	Tenperatura maximoen eta minimoen batezbestekoak (°C)
	Euria litro/m2-tan

Bilbo (Abusu, 2021)
Klima-diagrama
	Tenperatura maximoen eta minimoen batezbestekoak (°C)
	Euria litro/m2-tan

Informatika Wikiproiektua

Euskal Wikipedian informatikako artikuluen sorrera eta hobekuntza koordinatzeko helburuz sortutako proiektua da hau. Maiz esaten dugu orokorrean jendeak ez dakiela ondo zer den informatika, ertaineko irakaskuntzan ikasleek ez dutela ondo ikasten, ez dutela ondo ikusten zer den benetako informatika. Informatika ez dela testuaren formatua aldatzea edo kalkulu-orri bat egitea bakarrik... Egoera horri buelta emateko, Wikipedia aberastea bide emankorra izan daitekeela uste dugu.

Parte hartu nahi duen edonori irekitako proiektua den arren, bereziki gonbidatu nahi ditugu informatikari euskaldunak, ikasleak, irakasleak, informatika arloan lanean ari direnak edo, besterik gabe, informatikari buruzko artikuluen hobekuntzan lagundu dezaketela uste duten guztiak..

Artikuluen hobekuntzarekin laguntzeaz gain^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6], informatikarekin trebe direnentzat aukera interesgarri gehiago ere badira. Wikidatak^[7]^[8]^[9]^[10] ere aukera handiak eskaintzen ditu eta pogramazio-lan pixka bat eginez tresna berriak sortzeko aukera ere hor dago ^[11].

Parte-hartzaileak

Parte hartu nahi baduzu, erantsi zure izena parte-hartzaileen zerrenda honetan, elkarren berri izan dezagun. Ondoren, aukera ezazu hobekuntza beharrean dagoen artikuluren bat eta jar iezaiozu artikuluari lanean txantiloia^[12], gainerakoek artikulu hori lantzen ari zarela jakin dezagun.

Aitzolete
XAsier Alaña
Xabier Albizuri
Inaki.alegria
Ane Paniagua, Koldo Etxaniz, Lorea Loinaz
Ekhi Azurmendi
Oier Elola
Xabier Irastortza
Edurne Larraza
Josu Loidi
Montse Maritxalar
Paula Ontalvilla
Kepa Sarasola
Basilio Sierra
UxerUgarte
Ana Zelaia Jauregi

Informatikariak Wikipedian programatzen

Proiektugaiak

Joseba, Galder, Kepa, Ana: Gaindegiko datu-multzoak erabiltzea
http://gaindegia.eus/eu/datuak Gaindegia itxi da, baina hor badaude datu pila bat. Adibidez, ugalkortasun tasa osoa ez dago jarrita Euskal Herriko udalerrien Wikidatan, baina hor badago serie osoa. Seriea OpenRefine-rekin igo daiteke erraz, urte bakoitzekoa jarri, eta ondoren Wikidatarekin ere bilaketak egin eta Wikipedian grafikak egin daitezke. Adibidez: Iruñearekin muga egiten duten herrietan nola aldatu da ugalkortasun tasa azken hamarkadan? Berdina egin daiteke beste datu askorekin, propietatea baitute jada.

Mapetan guneak markatzen eta koloreztatzen
Hemen beste ideia bat: https://eu.wikipedia.org/wiki/Txantiloi:Global_Heat_Maps_by_Year Honek .map bat hartzen du Commonsetik eta .dat bat gehitzen dio ere bertatik. Hau da, JSON mapa bati (https://commons.wikimedia.org/wiki/Data:Naturalearthdata.com/admin-0-countries-no-antarctica.map) gehitzen dizkio, herrialde kodeak erabilita, koloreak automatikoki.

Galder: EHko udal eta eskualde mapak
Gaindegiak zuen beste gauza bat mapak ziren. Akaso ariketa polit bat izan daiteke Euskal Herriko udalerri eta eskualde mapak (https://euskalgeo.eus/eu/node/138) igotzea Commonsera, gero balio tabulatuak dituzten beste fitxategi batzuekin automatikoki agertzeko.

Txoriak.eus: Euskal Herriko hegaztiei buruzko gunea
Txori bakoitzerako hainbat eta hainbat izen lokal dauzkate. Izen guzti horiekin egin liteke izen nagusira birzuzentzeko.
Adibidez Kardantxilo artikulua berbideratzea Karnaba artikulura.
Kardantxilo artikuluaren edukia hau baino ez da: #BIRZUZENDUKarnaba

Ahotsak.eus: euskararen 2018an 5.000 hiztun baino gehiago zeuden elkarrizketatuta, 300 herritako hizkera jasota zeuden eta 100.000 pasarte baino gehiago. Elkarrizketatuen artean wikipedian artikulua duten pertsonak detektatu daitezke. eta orduan esteka gehitu edo bideoa artikuluan jartzea

Aurreko ikasturteko Proiektuak

Sakontzeko, irakurri: «Wikiproiektu:Informatika/Aurreko ikasturteetako proiektuak»

Egina Zinema klasikoko aktore eta zuzendarientzako taulak Wikipedian
Egina Eguraldia. Datu meteorologikoak Datu meteorologikoak Wikipedian eta Wikidatan Paula Ontalvilla, Xabier Irastorza, Galder Gonzalez, Ana Zelaia eta Kepa Sarasola
Egina Euskal musikako hainbat albumen datuak Wikidatara igotzea Euskal musika-taldeak eta albumak Wikidatan Lorea Loinaz, Ane Paniagua, Koldo Etxaniz, Galder Gonzalez, Ana Zelaia eta Kepa Sarasola
Egina Six degrees of wikipedia / wikipediako sei graduak
Egina Informatika ikasten. Wikipedia eta Wikidata laborategi gisa hartuta IEB2022. Informatikari Euskaldunen XII. Bilkura.
Egina (Uxer Ugarte) Euskal Herriko mendien mapa interaktiboa (query.wikidata.org). Euskal_Herriko_mendiak artikuluan erabiltzen da.

Euskal Herriko mendien mapa interaktiboa (query.wikidata.org)
Egina "Euskararen erabilera etxean" moduko datuak, wikidatan jarri dira.
Egina Herrietako euskaldunen kopurua EASetik Wikidatan jasotzea ).
Egina Josu Loidi ikasleak, python programaren bidez, Bibliaren bertset guztiak markatu ditu Euskal Wikipedian
Egina UEUko UZTARO aldizkariko artikuluak eta egileak sartu dira Wikidatan semiautomatikoki. Cooperation between INGUMA and Wikidata databases. Cooperation between INGUMA and Wikidata databases (CLARIAH-EUS, 2021-11-26)
Egina Tolosaldeako 14 pertsonaia garrantzitsuak Wikidatan sartzea.
Egina Mineral guztiak euskaraz (5000) edo automatizazioaren mugara nola iritsi
Wikiproiektu:Euskarazko albisteetako Izen Entitateak indarrean jarri
Joseba Fernandez de Landare eta Rodrigo Agerriren programa Wikipedia barruan txertatzea.
- Kodea fintzen eta esportagarri egiten ibili dira, dependentziak eta erabilpena ondo dokumentatuz.
- Sistema Github gordailu batean publiko jarri dute, edonork martxan jartzeko. Hortxe esteka: https://github.com/joseba-fdl/Basque_wikipedia_enrich

Informatikari buruzko artikuluen hobekuntza

Informatikari buruzko artikuluak hobetzeko bidean, honako lau lista hauek kontuan hartzen ditugu hutsuneak non dauden detektatu ahal izateko:

Behar handieneko hutsuneak. Ingelesezko "Computing" kategoriatik tiraka... frantses, espainiera eta katalanezko wikipedietan bai, baina euskarazkoan ez dauden artikuluak, duten kontsulta-kopuruaren arabera ordenatuta. 2 mailatako azpikategoriak aztertuta. Ikus azalpen orokor hau: Zer falta da nire jakintza eremuan?^[13]

EHU-Wikipedia Informatika Fakultatean

Donostiako Informatika Fakultatean EHU-Wikipedia proiektuan lanean ari dira 2016az geroztik^[14]. Ordutik hona ikasle eta irakasleen artean 100 artikulu baino gehiago landu dituzte.^[15]

Zer falta zaigu oraindik? Hutsuneak bilatzeko tresnak

Tresna aurreratu hauek erabil genitzake oraindik falta diren artikulu gehiago detektatzeko:

What to do?. Gai baten inguruan zer falta zaigun aurkitzeko tresna. Ingelesezko wikiproiektuetan dago oinarritua, eta bertan ezarritako garrantziaren arabera aurki ditzakegu falta diren artikuluak zein laburregi direnak. Hor, adibidez, segurtasun informatikoari buruz falta dena bilatzen da.
Behar handieneko hutsuneak. Ingelesezko "Computing" kategoriatik tiraka... frantses, espainiera eta katalanezko wikipedietan bai, baina euskarazkoan ez dauden artikuluak, duten kontsulta-kopuruaren arabera ordenatuta. 2 mailatako azpikategoriak aztertuta. Ikus azalpen orokor hau: Zer falta da nire jakintza eremuan? ^[16] Edo ingelesezko aurkezpen honetan: Wikimedia+Education Conference 2019 Slides: Looking for possible new articles: how to use Petscan?^[17]
Euskal Wikipedian eskatutako artikuluak (kus Informatikaren atala)
Wiki-esteka gorriak. Euskal Wikipedian falta diren artikuluak zerrendatzeko tresnak:
- Missing topics Ikusi adibidea: Definitu gabeko artikuluak Informatika kategoriann
Zer falta da Informatikako taula orokor hauetan? ... zuk egin edo proposatu.
Testu batean Wikipedia-hutsuneak detektatzeko tresna erabilgarri bat: http://wikifier.org/: Testu batean wikipedia-estekak automatiko jartzen ditu, baita begiratu ere ea esteka horiek nola diren beste hizkuntza bateko wikipedian (testua ingelesez bazegoen, euskaraz adibidez).
The MissingTopics tool

Erreferentziak

↑ Ostolaza, Paulo. «Euskarazko Wikipediak 400.000 artikuluren langa gainditu du» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).
↑ «Euskarazko Wikipedia 400.000 artikulutara iritsi da» Sustatu (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).
↑ «Euskara, 4. hizkuntza Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluak egiten» wikimedia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-28).
↑ «10.000 artikulu ezinbestekoen langara heldu da euskarazko Wikipedia» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-12-28).
↑ «Auzolanari esker, Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluak ditu euskarak» naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-29).
↑ «Hamar mila artikulu inpotanteenak, euskarazko Wikipedian» Argia (Noiz kontsultatua: 2022-12-31).
↑ Leturia Azkarate, Igor. «Wikidata, ezagutzarako datu-base libre kolaboratiboa» Zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
↑ Fernandez, Luistxo. «Wikidata hornitzetik, Egunean Behin-en galderak agertzera» Sustatu.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
↑ «Wikidatak 10 urte» GAUR8, naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
↑ Sarasola, Kepa. «WIKIDATAk 10 urte. Zer da eta nola balia dezaket?» wikimedia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
↑ Lindemann, David. «Euskaraz Wikidataz aritzeko lehenengo ahalegin koordinatua da ikastaro hau» ueu.eus (Noiz kontsultatua: 2023-07-11).
↑ Laguntza:Txantiloiak. 2020-02-27 (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
↑ Luzuriaga, Iñaki Lopez de. (2017-11-23). Zer falta da nire jakintza eremuan? Erantzunen bila Petscan eta Massviews tresnekin – Euskal Wikilarien Kultur Elkartea. (Noiz kontsultatua: 2024-10-08).
↑ «Unibertsitatean ditugun “wiki-aukerak”» Campusa UPV/EHU (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).
↑ «Wikipedia - Informatika Fakultatea - UPV/EHU» Informatika Fakultatea (Noiz kontsultatua: 2020-04-04).
↑ Gonzalez, Galder. «Zer falta da nire jakintza eremuan? Erantzunen bila Petscan eta Massviews tresnekin» EWKE bloga (Noiz kontsultatua: 2017-11-27).
↑ «Wikimedia+Education Conference 2019/Programme - Meta» meta.wikimedia.org (Noiz kontsultatua: 2019-06-12).

[1] Ostolaza, Paulo. «Euskarazko Wikipediak 400.000 artikuluren langa gainditu du» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).

[2] «Euskarazko Wikipedia 400.000 artikulutara iritsi da» Sustatu (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).

[3] «Euskara, 4. hizkuntza Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluak egiten» wikimedia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-28).

[4] «10.000 artikulu ezinbestekoen langara heldu da euskarazko Wikipedia» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-12-28).

[5] «Auzolanari esker, Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluak ditu euskarak» naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-29).

[6] «Hamar mila artikulu inpotanteenak, euskarazko Wikipedian» Argia (Noiz kontsultatua: 2022-12-31).

[7] Leturia Azkarate, Igor. «Wikidata, ezagutzarako datu-base libre kolaboratiboa» Zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).

[8] Fernandez, Luistxo. «Wikidata hornitzetik, Egunean Behin-en galderak agertzera» Sustatu.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).

[9] «Wikidatak 10 urte» GAUR8, naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).

[10] Sarasola, Kepa. «WIKIDATAk 10 urte. Zer da eta nola balia dezaket?» wikimedia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).

[11] Lindemann, David. «Euskaraz Wikidataz aritzeko lehenengo ahalegin koordinatua da ikastaro hau» ueu.eus (Noiz kontsultatua: 2023-07-11).

[12] Laguntza:Txantiloiak. 2020-02-27 (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).

[13] Luzuriaga, Iñaki Lopez de. (2017-11-23). Zer falta da nire jakintza eremuan? Erantzunen bila Petscan eta Massviews tresnekin – Euskal Wikilarien Kultur Elkartea. (Noiz kontsultatua: 2024-10-08).

[14] «Unibertsitatean ditugun “wiki-aukerak”» Campusa UPV/EHU (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).

[15] «Wikipedia - Informatika Fakultatea - UPV/EHU» Informatika Fakultatea (Noiz kontsultatua: 2020-04-04).

[16] Gonzalez, Galder. «Zer falta da nire jakintza eremuan? Erantzunen bila Petscan eta Massviews tresnekin» EWKE bloga (Noiz kontsultatua: 2017-11-27).

[17] «Wikimedia+Education Conference 2019/Programme - Meta» meta.wikimedia.org (Noiz kontsultatua: 2019-06-12).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]