Txina eta Errusia arteko muga
Txina eta Errusia arteko muga estatu bien arteko muga internazionala da. 1960 eta 1980 urteen artean, eztabaida ugari sortu zituen testuinguru zabal batean.[1] Ondoren, gai hori konpontzeko itun berriak sinatu zituzten, eta mugaren egungo trazadura bi aldeek onartu zuten.
| Txina eta Errusia arteko muga | |
|---|---|
| borders of Russia borders of China | |
 | |
| Geografia | |
| Herrialdeak |  Errusia Txinako Herri Errepublika |
| Luzera | 4.250 km |
| Demarcation of the China–Russia border | |
Muga aldatu
Sino-errusiar muga, luzera oso desberdineko bi segmentuk osatzen dute, Mongoliaren bi aldeetan kokatuak. Oso-osorik definituta dago 2004tik.
- Mendebaldeko zatiak 55 kilometro ditu eta bi trifinioen artean dago; Altaiko Errepublika eta Xinjiang eskualde autonomoa bereizten ditu. Mendebaldera, Txina-Kazakhstan eta Kazakhstan-Errusia (49 ° 10 'N, 87 ° 49' E) mugak ere lotzen dituen lehen puntu hirukoitz batean hasten da, eta ekialdera jarraitzen du, Mongolia-Errusia eta Txina-Mongolia mugak ere lotzen dituen bigarren puntu hirukoitz bateraino (42° 25'I, 130° 36'E).
- Ekialdeko zatiak 4.195 km neurtzen ditu. Munduko seigarren nazioarteko muga luzeena da. Mongoliaren beste aldean, aurrekoaren berdina den trifinio batetik hasten da (hiru herrialdeen arteko konbergentzia: Mongolia-Errusia-Txina), (49° 51'I, 116° 41'E), txinatar Mantxuria eta errusiar Mantxuria bereizten ditu. Orduan ipar-ekialderantz abiatzen da, gero hego-ekialderantz Amur ibaian zehar, eta azkenik hego-mendebalderantz, Tumen ibaiaren gainean azken trifinio bat hartu aurretik, kilometro batzuk lehenago Ozeano Barean amaitzen da, Errusia-Ipar Korea eta Txina-Ipar Korea mugak bilduz. Errusiar aldetik, bost subjektu federalek osatzen dute muga: Khabarovsk kraia, Primorski kraia, Amur oblasta, Txitako obast eta Juduen Probintzia Autonomoa. Txinatar aldean, mugak Barne Mongoliako eskualde autonomoa eta Jilin eta Heilongjiang probintziak hartzen ditu, azken honen ertzak muga luzeagoa delarik.
Historia aldatu
1689an, gatazka armatuen ondorioz, txinatar eta errusiar inperioek Nertxinskeko Ituna sinatu zuten, zeinaren bidez Errusiak Amur ibaiaren eskualdeari uko egin zion. 1850eko hamarkadan, geopolitika aldatu egin zen eta Txinako Inperioa ahuldu egin zen. Errusiarrek espedizio berri bat antolatu zuten, eskualdea esploratzea helburu zuena. 1858an, Txinak Aigungo Ituna sinatu behar izan zuen, itun desberdinetako bat izan zena. Errusiak Amur ibaiaren ezkerraldea kontrolatu zuen, Argun ibaitik itsasoraino. Bi urte geroago, Errusiak Pekingo konbentzioaren bidez bere lurralde-irabaziak berretsi eta handitu zituen. Horri esker, Vladivostok inguruko eskualdearen lagapena lortu zuen.[2] Errusiak, ondoren, Mantxuria kontrolatu nahi zuen, Siberia babesteko eta Ozeano Barearen gaineko estaldura handitzeko. Port Arthur (egungo Lüshunkou) ere eskuratu zuen. 1905ean Japoniaren aurkako porrotak politika hori hondatu zuen. Errusiak Mantxuriari uko egin eta Port Arthur utzi egin behar izan zuen. Sobietarrek aldi baterako, 1945 eta 1955 artean, azken hiri horren subiranotasuna berreskuratu zuten.[3]
1960ko hamarkadan, Txinaren eta Sobietar Batasunaren arteko harremanak biziki degradatu ziren, eta Mao Zedongek zalantzan jarri zituen errusiar eta txinatar inperioen artean XIX. mendean sinatutako itunak. Tentsio hauek, 1969an, ehunka heriotza utzi zituen istilu armatuak eragin zituzten, gehienak txinatarrak, baina ez zuen ibilbide berririk lortu. Sobietar Batasunak Txinako instalazio nuklearrak prebentzioz suntsitzea ere erabaki zuen.[4] Ondorengo hamarkadetan, harremanak oso tirabiratsuak izan ziren eta egoerak ez zuen bilakaera handirik izan 1980ko hamarkadara arte.
1988tik aurrera, eta Mikhail Gorbatxoven ekimenez, Sobietar Batasunaren eta Txinaren arteko harremanak hobetu eta negoziazioei ekin zitzaien berriro. 1991ko maiatzaren 16an, Sobietar Batasunak eta Txinak mugei buruzko itun bat sinatu zuten, baina zenbait eskualde eztabaidatuen zoria bertan behera utzi zuen. Azken puntu horiek bi herrialdeen arteko testuinguru guztiz diplomatikoan sinatutako hainbat akordiok arautzen dituzte. Azken ituna 2004an sinatu zuten. Araudi horietatik, Txinak zenbait lurralde-irabazi egin ditu, aurreko itunekin alderatuta.
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Frantsesez) Colin, Sébastien. (2003ko uztaila). «Le développement des relations frontalières entre la Chine et la Russie» études du CERI (96).
- ↑ Defarges, Philippe Moreau. (2003). Relations internationales, T 1 : Questions régionales. Seuil, 197 or..
- ↑ Philippe Moreau Defarges, 198. orr.
- ↑ Philippe Moreau Defarges, 199. orr.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q2629888
Multimedia: China-Russia border / Q2629888
