Thomas Robert Bugeaud
Thomas Robert Bugeaud de la Piconnerie (Limoges, 1784ko urriaren 15a - Paris, 1849ko ekainaren 10a) Frantziako mariskala izan zen, Luis Felipe I.a Frantziakoaren erregealdian Diputatuen Ganberako kide izateaz gain, Uztaileko monarkiaren defendatzaile sutsuenetako bat ere izan zelarik. Bere agindupean Frantziak Aljeriaren konkista amaitu ahal izan zuen. Armada koloniala berrantolatzen du, indar oso eraginkor bihurtuz.
| Thomas Robert Bugeaud | |||
|---|---|---|---|
.jpg) | |||
| |||
| Bizitza | |||
| Jaiotza | Limoges, 1784ko urriaren 15a | ||
| Herrialdea |  Frantzia | ||
| Lehen hizkuntza | frantsesa | ||
| Heriotza | Paris, 1849ko ekainaren 10a (64 urte) | ||
| Hobiratze lekua | Vault of Governors (en)  | ||
| Heriotza modua | berezko heriotza: kolera | ||
| Familia | |||
| Seme-alabak | ikusi
| ||
| Hezkuntza | |||
| Hizkuntzak | frantsesa | ||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | politikaria, idazlea, ofizierra eta militarra | ||
| Lantokia(k) | Paris | ||
| Jasotako sariak | |||
| Izengoitia(k) | Maréchal B. d'Isly | ||
| Zerbitzu militarra | |||
| Adar militarra | Frantziako Lurreko Armada lur armada | ||
| Gradua | Frantziako mariskal | ||
| Parte hartutako gatazkak | Napoleondar Gerrak Q4126345 Franco-Moroccan War (en) | ||
| Sinesmenak eta ideologia | |||
| Alderdi politikoa | Parti de l'Ordre (en) | ||
  | |||
Aljeriaren konkista aldatu
1836an Aljeriara bidali zuten, non, gertakari diplomatiko baten aitzakian, Frantziako abentura koloniala hasi zen, oraindik Karlos X.a Frantziakoaren erregealdian. Hasieran Bourmonteko Louis Auguste Victor de Ghaisne jenerala eta ondoren Bertrand Clauzel jenerala buru dituzten frantziar tropek ezin dute konkista aurrera eraman, eta aljeriarrek erasotako tropak ez dira indartsu ikusten sukarrak jotako hirietan.
Thomas Robert Bugeaud Aljeriara bidaliko dute, Adolphe Thiersek hala eskatuta, egoera aldatzeko. Aljeriako gerrak antzekotasun asko zituen gerrilla-gerrarekin, Bugeaudek bere gaztaroan Espainiako Independentzia Gerran aurkitu zuena, eta, beraz, beharrezkotzat jo zuen bere tropetan aldaketa batzuk egitea, azkarrago eta maniobragarriagoak izan zitezen.
Horrela, soldadu bakoitzak bere munizio eta anoak eraman behar zituen, eta, artilleria behar izanez gero, arina izango zen, martxa atzeratuko ez zuena. Gainera, jarraitu beharreko estrategiak ekimenari eustea izan behar zuen, eta, beraz, aljeriarrei eraso egin behar zitzaien baseetan eta herrietan, eta hain lanpetuta eduki behar ziren, ezin zutela erasorik egin.
1836ko uztailaren 6an, Abdelkaderren armada garaitu zuen Sickackeko guduan. Garaipen honen ondoren, Abdelkaderrekin Tafnako Ituna sinatu zuen. Itun hau, gobernuaren aurkako oposizioak, Frantziaren interesen aldeko ez nahikotzat hartu zuen, eta, beraz, Bugeaudek egunkarietan eraso sutsuenak jasan zituen. Garai hartan, Bugeaud Aljeria konkistatzeko behar ez zenaren defendatzaile nagusia zen, Frantziarentzat kostu handiak izango zituelako.
1838ko otsailean Diputatuen Ganberan sartu eta 1840an Parisko gotorlekua defendatu zuen.
Urte horretan bertan, Aljeriako Gobernadore Nagusi izendatu zuten, non gai zibilak eta militarrak administratzeko modua bai gobernuak eta baita oposizioak ere onartu zuten.
Garai honetan Aljeriako frantziar armada birmoldatu zuen, bertako tribuen kultura eta nortasuna bereganatzeko diseinatutako indar bat bihurtuz. Bertako errejimenduak gehitzen hasi zen, gudarostearen gorputz ezagunak bihurtuz, sipahiak, zuavoak edo goumiersak bezala, urrutiko lurretan borrokatzeko diseinatutako elitezko indarrak. Frantziako Atzerritar Legioa ere berrantolatu zuen, Lehen Karlistaldian parte hartzeko sortua izan zena.
Aljeriarekin gerra berrabiatzean, Abdelkaderren indarrak defentsiban mantentzeko gai izan zen, eta, hurrengo lau urteetan, Aljeriako indarrak mendebaldera bultzatuak izan ziren, Abdelkader Marokora erretiratzera behartu zutelarik. Gerra honetan zehar, uztak erretzea, herriak suntsitzea eta ganadua konfiskatzea barne hartzen dituzten taktika oso oldarkorrak erabiltzen ditu.
Arrakasta hauengatik, 1843an Frantziako Mariskal izendatu zuten.
Abd ar-Rahman ibn Hisham sultanak laguntzen dio eta bere lurraldea frantziar posizioen aurkako erasoak egiteko base bezala erabiltzea ahalbidetu zuen. Bugeaudek sultanaren aurka protesta egiten du, baina honek jihad aldarrikatuz erantzuten du.
Bugeaudek, arriskuaz jabetuta, Maroko erasotzen du eta garaipena lortzen du Islyko guduan. Ekintza honen ondorioz, Islyko Dukea izendatua izan zen. Gudu honek gerra erabaki zuen. Marokok Tangerreko Ituna sinatu zuen, sultanak Aljerian Frantziaren presentzia aitortzen zuena eta Abdelkaderren atzematean marokoarren laguntza agintzen zuena. Abdelkaderrek 1847an frantsesen aurrean formalki kapitulatu zuen.
Gerra amaitu ondoren, Bugeaudek Aljeria berreraiki zuen, eta, horretarako, Arabiar Gaien Agentzia sortzea pentsatu zuen, tokiko administrazioaz eta bizitza sedentarioa izan nahi duten tribuekiko harremanez arduratuko zena. Era berean, nahiz eta arrakasta gutxirekin, soldaduak nekazari bihurtzen saiatzen da, erromatarren esperientzia kopiatuz, hau da, beteranoei lurrak emanez. 1847an, Bugeaudek Frantziako gobernuaren laguntzarik ez duela uste duenez dimititu egiten du, eta Aumaleko dukeak, Orleansko Henrikek, ordezkatzen du.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q349167
Multimedia: Thomas-Robert Bugeaud / Q349167
