Santarém

Santarém
	Portugalgo udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Portugal
Portugalgo barrutia	Santarem
Posta kodea	2000
Geografia
Koordenatuak	39°14′21″N 8°41′13″W / 39.2392°N 8.6869°W
Azalera	562 km²
Mugakideak	Azambuja, Cartaxo (en) , Almeirim (en) , Alpiarça (en) , Chamusca (en) , Golegã, Torres Novas, Alcanena (en) , Porto de Mós (en) eta Rio Maior (en)
Demografia
Biztanleria	62.200 (2011)
Dentsitatea	110,68 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC±00:00
Hiri senidetuak	Badajoz, Santarém (Pará), Târgoviște (en) , Koekelberg, Grândola eta Meknes
	cm-santarem.pt

Santarém Portugalgo erdialdean dagoen Santarém barrutiko hiriburua da. 552,54 km²ko eremua du^[1] eta 2011n 61.752 biztanle zituen^[2], 18 fregesiatan banatuak.

Geografia aldatu

Tajo ibaiaren iparraldeko lautada hartzen du eta Lisboatik 65 kilometroipar-ekialdera.

Klima aldatu

Köppen klima sailkapenaren arabera Santaremek Csa motako klima dauka (Klima mediterraneoa, uda beroekin).

Datu klimatikoak (Santarem, 1971-2000)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	14.3	15.8	18.4	19.6	22.3	26.7	30.0	30.2	28.0	22.7	18.0	15.0	21.8
Batez besteko tenperatura (ºC)	9.6	11.0	12.9	14.1	16.5	20.0	22.6	22.7	21.0	17.1	13.2	10.8	16
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	4.9	6.2	7.3	8.6	10.6	13.3	15.2	15.3	14.1	11.6	8.4	6.5	10.2
Pilatutako prezipitazioa (mm)	92.5	79.3	50.0	65.7	56.2	22.5	7.3	6.2	36.2	84.3	92.2	104.1	696.5
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	11.9	11.6	8.9	10.8	8.8	4.6	1.7	1.7	5.1	10.0	10.9	12.7	98.7
Iturria: Instituto Português do Mar e da Atmosfera^[3]

Historia aldatu

Lusitani leinuak populatu zuen Santarém eremua eta ondoren feniziarrak, greziarrak, erromatarrak, bisigodoak eta mauriak etorri ziren.

Hiria bera erromatarrek sortu zuten K.a. II mendean eta Scalabis izena eman zioten. Tajoren ertzeko posta-hiri garrantzitsua bihurtu zen eta Conventus Escalabitanus eskualdeko hiriburu egin zuten. Ondoren bisigodoek hartu zuten eta VIII mendean arabiarren esku gelditu zen. Hauek Shantarin izena ezarri zioten.

1147an Afonso Henriquesek konkistatu zuen, eta urte berean Lisboa ere eskuratu zuen. Garaipen hauek garrantzitsuak izan ziren Portugalgo Erresuma finkatzeko. Portugalgo erregeek sarritan egin izan zuten bisita eta Gortea sarritan bildu izan zen Santarémen. Erdi Aroan jauregi eta monasterio ugari eraiki ziren hirian, gehienak estilo gotikoan, hortik hiriari ezarri izan zaion ezizena "Portugalgo gotikoaren hiriburua". Bertan planifikatu izan ziren hainbat espedizio, esate baterako 1415eko Zeutaren konkista.

Hurrengo mendeetan ordea Lisboaren nagusitasunaren aurrean men egin eta gainbehera etorri zitaion Santarémi. 1755eko Lisboako lurrikarak gogor jo zuen eta ondare arkitektoniko handia galdu zen. XIX mendearen hasieran frantziar tropek erasotu eta harpilatu egin zuten hiria.

XX mendeko aurrerakuntzek Lisboarekin lotu zuten eta hiriak garapena izan zuen. Jarduera ekonomiko nagusia nekazaritza izan da ordutik hona.

Ondasun nabarmenak aldatu

Santarémgo gaztelu zaharra (Porta do Sol): Tajo ibaiaren gaineko muino batean eraiki zen, baina gaur egun harresien zati bat eta dorre batzuk baino ez daude zutik.
San Juan Alporão-ren eliza (Igreja de São João de Alporão): XII eta XIII mendeen artean eraiki zuten San Juan Hospitaleroen zaldunek.
Cabaças dorrea (Torre das Cabaças): Erdi Aroko harresien dorre bat da.
Pikondoaren iturria (Fonte da Figueira): XIV mendeko iturria.
Santarémgo katedrala (Sé-Catedral): XVII mendeko eliza da, jesuitek eraiki zutena.