Mer de Glace
Mer de Glace (euskaraz: «Izotzezko itsasoa») Alpeetako Mont Blanc mendigunearen iparraldeko hegaletan dagoen glaziar bat da. 7 kilometro luze eta 200 metroko haren sakonerari esker, Frantziako glaziarrik luzeena da.[1]
| Mer de Glace | |
|---|---|
 | |
| Datu orokorrak | |
| Garaiera | 1.500 m |
| Mota | haran-glaziar |
| Luzera | 7 km |
| Azalera | 40 km² |
| Lodiera | 200 m |
| Geografia | |
 | |
| Koordenatuak | 45°54′58″N 6°56′14″E / 45.916111111111°N 6.9372222222222°E |
| Mendikatea | Mont Blanceko mendigunea |
| Estatu burujabe |  Frantzia |
| Frantziaren banaketa administratiboa | Metropolitar Frantzia |
| Eskualdea |  Auvernia-Rodano-Alpeak |
| Departamendua |  Savoia Garaia |
| Barruti | Bonnevilleko barrutia |
| Kantonamendu | canton of Chamonix-Mont-Blanc |
| Frantziako udalerri | Chamonix-Mont-Blanc |
| Leku geografikoa | Vallée de Chamonix (en)  |
| Hidrografia | |
| Arro hidrografikoa | Arve basin (en) |
| Bokalea () | Arveyron (en) |
Geografia aldatu
2400 m-ko altueran sortu zen: hor, Mont Tacul mendiaren iparraldean Géanteko glaziarraren, Lechaud glaziarraren eta Talèfre ur-jauziaren elkarguneak elikatzen du eta 1400 metrora jaisten da. Ipar-ipar-mendebalderantz doa, ekialdean Aiguille du Moine eta mendebaldean Trélaporte artean. Grand Dru mendia ipar-ekialdean dago. Iraganean erraz ikusten zen Chamonixetik, baina murriztu egin da eta gaur egun ia ez da behetik ikusten.
Atrakzio turistiko prestatuak izan zituen Chamonixeko haraneko lehen tokia izan zen.
Mer de Glace, glaziar guztiak bezala, etengabe berritzen dute bi fenomenok: metaketak —nabarmen elurragatik—, eta ablazioak, funtsean, urtzeagatik. Mer de Glace etengabe dabil bere pisuaren eraginpean, lurrazalean arraildurak, seracak edo urezko poltsak eratuz, lur motaren arabera.
Glaziarraren abiadura, begi hutsez ikusten ez bada ere, handia da, 120 metrotik gora urtean goiko aldean, eta 90 metro inguru urtean Montenvers eskualdean, hau da, zentimetro bat inguru orduko.[2]
Tentsioak areagotu bezain laster, glaziarra deformatu egiten da eta pitzadurak agertzen dira (arraildurak). Horiek oso zeharkakoak dira. Arrailduren jarduera bizia dagoenean, pitzadura horiek glaziarra apurtzeak serac blokeak eratzen ditu.
Identifikatu gabeko objektuak, sakonera aldakorrekoak, kokapenaren arabera, 50 metrokoak izan daitezke. Beti leku berean sortzen dira, haran glaziarraren formagatik. Korrontean behera desagertuz, goian berritzen dira.
Historia aldatu
XVIII. eta XIX. mendeetan glaziarra bailararen barreneraino jaitsi zen, Les Bois herrixkaraino; beraz, garai haietan Les Boisko glaziarra esaten zioten: artean, Arveyron ibaia glaziarretik sortzen zen, haitzulo baten antzeko ganga baten azpian (Grotte d'Arveyron). Haitzuloak margolariak eta argazkilariak erakarri zituen, adibidez J.M.W. Turnerrek 1816an "Arveyrongo iturria Savoiako Chamounix haranean" margotu zuen. Aurreko muturraren kokapena aldatu egin da urteetan zehar, baina hedadurarik handiena XIX. mendearen erdialdera izan zuen.
Elektrizitatea aldatu
EDFk Mer de Glaceko ur subglazialak urtaroka erabiltzen ditu energia hidroelektrikoa ekoizteko. Glaziarraren azpian zulatutako tunelek glaziarraren oinarriko ura jaso eta haraneko energia hidroelektrikoko planta bateraino bideratzen dute. Ur hori Arveyron ibaian behera deskargatzen da.[3]
Erreferentziak aldatu
- ↑ La Mer de Glace - Chamonix Mont Blanc
- ↑ Glaciers de Chamonix chamonix.net (Frantsesez)
- ↑ EDF -Presentation Mer de Glace (Frantsesez)
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q583591
Multimedia: Mer de Glace / Q583591
