Wikipedia

Jump scare

Jump scare (euskaraz: «Sustotik salto egitea» edo «izualdia») beldurrezko filmetan eta bideo-jokoetan oso maiz erabiltzen den baliabidea da, ikuslea ikaratzeko asmoz, eszenako bat-bateko ikusmen-aldaketa (oro har zarata ikaragarriarekin batera) baten bidez sortua.[1][2]

Survival horror generoko bideo-joko gehienak espazio itxietan eta giro ilunetan girotuta daude, jump scare bat girotzeko leku aproposak.

Jump scareak «beldurrezko filmak egiteko tresnarik oinarrizkoena» bezala definitu izan dira historikoki.[2] Ikuslea harrapa dezakete filmaren edozein eszenan, non soinu-bandak lasaitasuna iradokitzen duen eta gertatzen denagatik larritzeko itxaropenik ez duen,[3] edo, aitzitik, suspentse-aldi luze baten ondoren azken emaitza baten parte izatea iradokitzen duen.[4]

Kritikari askok ikuslearengan beldurra eragiteko modu kaskar gisa definitu dituzte jump scareak,[5] eta azken urteotan, horren menpekotasun handiegia dela eta, beldurrezko generoak porrot komertzial ugari izan dituela; haien esanetan, beldurrezko film modernoen klixe bihurtu da.[6]

Zinema aldatu

Lehen jump scare ezaguna 1942ko Cat People filmean izan zen, non bat-batean autobus bat balaztatzen agertzen den, protagonistak atzetik doazela susmatu ondoren. 1970eko hamarkadan, jump scareak beldurrezko filmetan nahiko fenomeno arraroa ziren; hala ere, gero eta ohikoagoak bihurtu ziren 1980ko hamarkadan, slasher azpigeneroak ospea irabazi ahala.[7]

1976ko Carriek lehen jump scare modernoetako bat du filmaren azken eszenan,[8] inspirazio-iturritzat hartzen dena.[9] 1980ko Friday the 13th filmean, jump scare bat erabili zuten Jason Voorhees (itxuraz hilda zegoen antagonista) bizirik atera zela adierazteko.[10]

1979ko When a Stranger Calls filmak jump scare forma erabiltzen du bat-batean antagonistaren kokapena erakusteko, bai protagonistarentzat bai ikuslearentzat. William Cheng gidoilariak « filmaren protagonista inguratzen duten horma babesleen bat-bateko desagerpena » bezala deskribatu zuen hau, eta horrek, aldi berean, ikusleari sarkina haiengandik hurbilago dagoelako sentsazioa ematen dio.[11]

Beldurrezko zinemaren zaleek 1990eko The Exorcist III filmaren jump scarea zinemaren historiako ospetsuena eta beldurgarriena dela uste dute.[12] Eszenan, erizain bat ospitale bateko gelan sartzen da. Gelatik irten bezain laster, kamera berehala hurbiltzen da, eta guraize handiz jantzitako irudi bat irteten da bat-batean hura hiltzear, musika beldurgarri indartsu batekin batera.[13]

2009ko Drag Me to Hell filmean hainbat jump scare ikus daitezke. Hala nahi izan zuen Sam Raimi zuzendariak, «susto handiekin eta ikusleei jauzi egiteko itxaropenarekin» beldurrezko film bat sortu nahi zuela esanez.[14]

Bideo-jokoak aldatu

Baliteke Rescue on Fractalus! jump scare bat erabiltzen duen lehen bideo-jokoa izatea. Perspektiba lehen pertsonan da, eta helburua eraitsitako beste pilotu batzuk aurkitzea eta biltzea da. Pilotu batzuk estralurtar mozorrotuak dira, bat-batean begi-bistara salto egiten dutenak, orroka eta pilotuaren kabinaren kontra jotzen saiatuz.[15]

Resident Evil jump scareak erabiltzen dituen lehen bideo-joko modernoa da. Jokalaria leihoak dituen korridore batetik ibiltzen da, eta zonbi txakurrak bat-batean saltoka ibiltzen dira leiho horietatik barrena; puntu horretan musikak bolumen eta intentsitate handiagoa hartzen du.[16] Etxea irten saiatzerakoan, antzeko gertaera bat dago, baina orain bideo batean.[17]

Daylight bideo-jokoa «jump scareentzako bide» gisa deskribatu zuten, eta kritikoek horien erabilera arrakastatsua goraipatu zuten arren, epe luzera jokalariak izutzeko nahikoa ez zela gaineratu zen.[18][19]

Five Nights at Freddy's bideo-jokoen frankizia « streamingerako perfektua» zela esan zuten, neurri batean joko osoan zehar jump scarea erabiltzeagatik.

Publizitatea aldatu

2004an, K-Fee kafeinadun edari energia-emaileak ekoizten dituen enpresa alemaniarrak giro baketsuak erakusten zituzten publizitateak aireratu zituen, hala nola bidea zeharkatzen ari zen auto bat edo bi maitale elkarrekin hondartzan korrika. Eszena zonbi edo gargola batek eteten zuen, ikuslea izutzeko asmoz. Publizitatearen amaieran, «So wach warst du noch nie» eslogana agertzen zen. Esaldiak euskaraz «inoiz ez zinen hain esna egon» esan nahi du, edari energia-emaileak kontsumitzaileengan izan dezakeen eragina simulatuz.

K-Feek lau irrati-iragarki ere atera zituen audio atseginekin, hala nola erlaxazio programa bat eta Gabonetako ipuin bat, telebistako iragarkien soinu berberarekin etenak horiek ere. Bere merkatua Erresuma Batura zabaltzeko asmoz, telebistako nahiz irratiko iragarkiak ingelesera itzuli zituzten, eta alemanezko bertsioekin batera, historiako komertzialik beldurgarrienak bihurtu ziren.[20][21] Iragarki horiek hainbeste kexa jaso zituzten ikus-entzule alemaniarrengandik, non telebistatik kendu behar izan zituzten.

Internet aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Screamer»

Screamer[22] terminoa Interneteko meme gisa bihurtu da ezaguna: bertan bideo bat edo flash-joko bat bat-batean aldatzen den erabiltzaileari jump scare bat eragiteko.[23] 2000ko hamarkadaren hasieran, masiboki partekatzen zituzten posta elektroniko bidezko mezu-kateen bidez; baina Internet hazten joan zen heinean, screamerrak gero eta gehiago dibertsifikatu dira erabiltzaileen artean, eta, batez ere, YouTube, Facebook eta WhatsApp bezalako webguneen ospeari esker.

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ (Ingelesez) John Muir, Horror Films FAQ. Hal Leonard Corporation ISBN 1-4803-6681-1..
  2. ↑ a b (Ingelesez) Bryan Bishop. (2012-10-31). «'Why won't you die?!' The art of the jump scare» The Verge.
  3. ↑ (Ingelesez) Danny Draven. (2013). Genre Filmmaking: A Visual Guide to Shots and Style for Genre Films. Taylor & Francis, 52 or. ISBN 1-136-07078-8..
  4. ↑ (Ingelesez) John Rosenberg. (2013). The Healthy Edit: Creative Techniques for Perfecting Your Movie. Taylor & Francis ISBN 1-136-04073-0..
  5. ↑ (Ingelesez) Lucas Sullivan. «10 horror games that don't rely on jump scares» GamesRadar.
  6. ↑ (Ingelesez) Díaz, Pedro. (2015-2-8). «Why Modern Horror Movies Don't Get it Right More Often» Movie Pilot.
  7. ↑ (Ingelesez) Do Modern Horror Movies Contain More Jump Scares Than Older Movies? - Where's The Jump?. .
  8. ↑ (Ingelesez) «10 Great Jump Scares in Horror! - Bloody Disgusting!» bloody-disgusting.com 2012-10-18.
  9. ↑ (Ingelesez) Carrie (1976) Jump Scare - Final Scene. .
  10. ↑ (Ingelesez) David Konow. (2012). Reel Terror: The Scary, Bloody, Gory, Hundred-Year History of Classic Horror. Macmillan, 354 or. ISBN 1-250-01359-3..
  11. ↑ (Ingelesez) William Cheng. (2014). Sound Play: Video Games and the Musical Imagination. Oxford University Press, 100 or. ISBN 0-19-996997-3..
  12. ↑ (Ingelesez) «Feeling brave? Viewers have declared this scene from The Exorcist 3 as ‘best scare ever'» Daily Star.
  13. ↑ (Ingelesez) InLucidity. Exorcist III 'Legion' - Nurse Station Scene - Scariest Ever Movie Scene. .
  14. ↑ (Ingelesez) Blair, Iain. (2009-7-1). «Director's Chair: Sam Raimi Drag me to Hell» Post Magazine.
  15. ↑ (Ingelesez) «David Fox» www.dadgum.com.
  16. ↑ (Ingelesez) DoctorQ. Resident Evil Dog Scene. .
  17. ↑ (Ingelesez) Resident Evil / Biohazard - Dog behind the Door Jill. .
  18. ↑ (Ingelesez) McElroy, Griffin. (2014-4-29). «Daylight review: jump scare tactics» Polygon.
  19. ↑ (Ingelesez) «Daylight review» EDGE 2014-5-1.
  20. ↑ (Ingelesez) Louis, Rosie. (2014-4-17). «10 Of The Creepiest Commercials to Every Hit the Small Screen» Listverse.
  21. ↑ (Ingelesez) Asís, Adrián. (2014-9-28). «The Scariest Screamers to Prank People This Halloween» TheRichest.
  22. ↑ (Ingelesez) Osborne, Doug. (2010-11-17). «What you don’t want to happen when you computer prank someone» Geek.
  23. ↑ (Ingelesez) Menning, Chris. (2010-10-13). «Screamers – The History of the Scary Maze Prank and its Cousins» urlesque.com.

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Jump_scare&oldid=8752059"(e)tik eskuratuta