Jonatan Makabearra
Jonatan Makabearra edo Jonatan Apfus (hebreeraz: יוֹנָתָן אַפְּפוּס, Yōnāṯān ʾApfūs; antzinako grezieraz: Ἰωνάθαν Ἀπφοῦς, Iōnáthan Apphoûs) juduen apaiz nagusia izan zen, k.a. II. mendean Makabearren matxinadan buruzagietako bat ere.
| Jonatan Makabearra | |||
|---|---|---|---|
 | |||
K.a. 152 - K.a. 143 ← Alcimus (en)  - Simon Makabearra → | |||
| Bizitza | |||
| Jaiotza | K.a. II. mendea | ||
| Herrialdea | Seleukotar Inperioa | ||
| Heriotza | Beit Shikma (en) , K.a. 143 ( urte) | ||
| Familia | |||
| Aita | Matatias | ||
| Haurrideak | |||
| Leinua | Asmondar leinua | ||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | Apaiz nagusia, buruzagi militarra eta gobernadorea | ||
| Sinesmenak eta ideologia | |||
| Erlijioa | judaismoa | ||
Matatias apaizaren semea izan zen, bere familiarekin juduek seleukotar erregeen aurka egindako matxinada patriotiko eta erlijiosoaren bultzatzaile eta arima izan zena.
«Makabear» izenaren jatorriari buruzko hainbat aieru egin dira, oraindik ere etimologia eztabaidatukoa izanda.[1] Izena siriar maqqaba (euskaraz: «mailu edo mazoa») ahotsetik erator liteke, seleukotarren aurkako bere balentria militarrei erreferentzia eginez.[1]
Biografia
aldatuJudas Makabearra bere anaia hil zenean, alderdi matxinoaren agintea hartu zuen. Politikari trebea izan zen, eta Seleukotar Inperioko gatazka dinastikoekin bere onerako jolasten jakin zuen. Jerusalemen jabe egitea lortu zuen modu iraunkorrean, eta K.a. 152an Alexandro Balas seleukotar erregegaiak apaiz nagusi izendatu zuen, handik gutxira seleukotar tronuan nagusituko zena. Jonatanek Ekron, Efram, Lidda eta Ramatainen lagapena lortu zuen Alexandroren eta bere ondorengo Demetrio II.a Nikatorren aldetik. Honek ez zion eragotzi Diodoto Trifonekin aliatzea, honek Demetrioren seleukotar tronurako aurkari bihurtu zuelarik. Hala ere, Trifon bera izan zen buruzagi juduari tranpa bat jarri ziona, Ptolemaisen harrapatu[2][3] eta geroago Baskaman, Transjordanian, hil zuena.[4][5]
Boterea Simon Makabearra anaiaren esku geratu zen, eta honek mausoleo handi bat egin zion Modi'inen.
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b Rivas, Luis H.. (2010). Diccionario de personas y lugares de la Biblia. Buenos Aires: Amico, 187 or. ISBN 978-987-25195-4-4..
- ↑ 1 M 12:33-38,1 M 12:41-53
- ↑ Flavio Josefo, 'Antigoaltasun juduak' 13.5.10; 13.6.1-3
- ↑ 1 M 13:12-30
- ↑ Flavio Josefo, 'Antigoaltasun juduak' 13.6.5
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q75043
Multimedia: Jonathan Apphus / Q75043
