John A. Pople

John A. Pople
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	John Anthony Pople
Jaiotza	Burnham-on-Sea (en) , 1925eko urriaren 31
Herrialdea	Erresuma Batua
Heriotza	Chicago, 2004ko martxoaren 15a (78 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: gibeleko minbizia
Hezkuntza
Heziketa	Bristol Grammar School (en) ; (1936 - 1943) ; Trinity College ; (1943ko urria - 1945) ; Cambridgeko Unibertsitatea ; (1947 - 1951)
Hezkuntza-maila	Doktoretza
Tesi zuzendaria	John Lennard-Jones (en)
Doktorego ikaslea(k)	David Buckingham (en) ; Krishnan Raghavachari (en) ; Jacob Burlak (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, kimikaria, unibertsitateko irakaslea eta fisikaria
Enplegatzailea(k)	Bristol Aeroplane Company (en) (1945 - 1947); Trinity College (1951 - 1954); Cambridgeko Unibertsitatea (1954 - 1958); National Physical Laboratory (en) (1958 - 1964); Carnegie Mellon Unibertsitatea (1964 - 1993); Northwestern Unibertsitatea (1993 - 2004)
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea (1961) ; Britainiar Inperioko Ordenaren zaldun komendadorea (2003) ; Copley Domina (2002) ; Kimikako Nobel Saria (1998) ; American Chemical Society Award in Theoretical Chemistry (1998) ; Marlow Saria (1958) ; Kimikako Wolf Saria (1992) ; Humboldt Research Fellowship (1981) ; Davy Medal (1988) ; Mayhew Prize (1948) ; Centenary Prize (1972) ; Irving Langmuir Award in Chemical Physics (1970) ; Humboldt Prize (1980(e)ko hamarkada) ; Linus Pauling Award (1977) ; Oesper Award (1984) ; ACS Award for Computers in Chemical and Pharmaceutical Research (1991) ; Smith's Prize (1951) ; Fellow of the Australian Academy of Science (1993) ;
Kidetza	Royal Society; International Academy of Quantum Molecular Science (en) ; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Australian Academy of Science (en) ; Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala

John Anthony Pople (Burnham-on-Sea, Somerset, Ingalaterra, 1925eko urriaren 31 – Chicago, AEB, 2004ko martxoaren 15a) kimikari teorikoa izan zen. Kimikako Nobel Saria irabazi zuen 1998an, W. Kohnekin batera, gertaera kimiko-kuantikoen zenbakizko azterketa-metodoak asmatzeagatik.

Biografia aldatu

Matematikako ikasketak egin zituen, Cambridgeko Unibertsitatean. 1964an, kimika fisikoko eskolak eman zituen, Estatu Batuetako Carnegie Mellon Unibertsitatean, eta 1986an, Northwesterneko Unibertsitatean. 1950eko hamarraldian, erresonantzia magnetiko nuklearraren oinarri teorikoak aztertzen lehena izan zen, baina molekulen portaera deskribatzen duten quantumen kimikako ekuazio konplexuen zenbakizko azterketa-metodoak asmatzea izan zen zientziari egin zion ekarpenik handiena. Formalismo hori oso konplexua da, eta bere azterketa matematikoa bi edo gehienez ere hiru atomo dituzten molekuletan aplika daiteke bakarrik, arrakastarik izango bada. Ekuazioen konplexutasuna berreketaz handitzen da atomo kopuruarekin, eta zisteina bezalako molekulak zenbakizko azterketaren bidez baizik ezin dira ebatzi; hau da, ordenagailuak erabiliz. Popleren aitzindari-lana funtsezkoa izan zen, eta matematikari izatea lagungarri izan zitzaion, kasu bakoitzean algoritmo egokia aurkitzeko. Popleren taldeak egin zuen lehen kalkulu programa Gaussian 70 izan zen. Programak esperimentu oso garestiak eta oso motelak aurrezteko balio izan zuen. Bere algoritmoek gero eta efektu fisiko zehatzagoak lortu zituzten, eta bere programak esperimentuak bezain zehatzak izatera iritsi ziren. Gaur egun, metodo horiek ezinbestekoak dira kimika eta fisika laborategietan.

Erreferentziak aldatu

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q233973
Multimedia: John Pople / Q233973

John A. Pople
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	John Anthony Pople
Jaiotza	Burnham-on-Sea ^(en) , 1925eko urriaren 31
Herrialdea	Erresuma Batua
Heriotza	Chicago, 2004ko martxoaren 15a (78 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: gibeleko minbizia
Hezkuntza
Heziketa	Bristol Grammar School ^(en) (1936 - 1943) Trinity College (1943ko urria - 1945) Cambridgeko Unibertsitatea (1947 - 1951)
Hezkuntza-maila	Doktoretza
Tesi zuzendaria	John Lennard-Jones ^(en)
Doktorego ikaslea(k)	David Buckingham ^(en) Krishnan Raghavachari ^(en) Jacob Burlak ^(en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, kimikaria, unibertsitateko irakaslea eta fisikaria
Enplegatzailea(k)	Bristol Aeroplane Company ^(en) (1945 - 1947) Trinity College (1951 - 1954) Cambridgeko Unibertsitatea (1954 - 1958) National Physical Laboratory ^(en) (1958 - 1964) Carnegie Mellon Unibertsitatea (1964 - 1993) Northwestern Unibertsitatea (1993 - 2004)
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea (1961) Britainiar Inperioko Ordenaren zaldun komendadorea (2003) Copley Domina (2002) Kimikako Nobel Saria (1998) American Chemical Society Award in Theoretical Chemistry (1998) Marlow Saria (1958) Kimikako Wolf Saria (1992) Humboldt Research Fellowship (1981) Davy Medal (1988) Mayhew Prize (1948) Centenary Prize (1972) Irving Langmuir Award in Chemical Physics (1970) Humboldt Prize (1980(e)ko hamarkada) Linus Pauling Award (1977) Oesper Award (1984) ACS Award for Computers in Chemical and Pharmaceutical Research (1991) Smith's Prize (1951) Fellow of the Australian Academy of Science (1993)
Kidetza	Royal Society International Academy of Quantum Molecular Science ^(en) Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Australian Academy of Science ^(en) Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala