Irantzu (Izarbeibar)
- Artikulu hau Izarbeibarreko herri hustuari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Irantzu».
Irantzu[1][a] Izarbeibarrako Biurrun-Olkotz udalerriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Izarbeibar-Novenera eskualdean.
| Irantzu | |
|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea | Nafarroa Garaia |
| Eskualdea | Izarbeibar-Novenera |
| Udalerria | Biurrun-Olkotz |
| Administrazioa | |
| Mota | herri hustu |
| Izen ofiziala | Irantzu |
| Posta kodea | 31398 |
| Herritarra | irantzuar |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 42°41′14″N 1°40′35″W / 42.68724685°N 1.67649095°W |
| Garaiera | 578 metro |
| Distantzia | 20,9 km (Iruñetik) |
| Demografia | |
XIII. mendean jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Biurrun-Olkotzeko Udalara pasa ziren.
Bertako biztanleak irantzuarrak ziren.
Izena aldatu
Irantzu toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Irançu (1587)
- Yrançu (1672)
- Yranzu (1708)
- Iranzu circa de Gorriz (1753)
- Iranzu (1800)
- Iranzu (1981)
- Irantzu (1998)
Geografia aldatu
Irantzu Izarbeibar-Novenera eskualdean dago, Izarbeibar ibarrean eta Biurrun-Olkotz udalerrian.
Inguru naturala eta kokapena aldatu
Iruñeko merindadearen hegoaldeko herri hustu da.
Klima eta landaredia aldatu
Udalerriko klima mediterraneo kontinental motakoa da, eta urteko batez besteko balioak honako hauek dira: tenperatura, 12-14 Celsius gradu artekoa, eta prezipitazioak 500-800 mm bitartekoak. Urteko egun euritsuak 70 izaten dira hegoaldean, eta 90 edo gehiago gunerik menditsuenetan.
Biurrunen ez da ia lehengo ameztien edo artadien arrastorik geratzen, baina gizakiak eragin aurretik udalerriaren zatirik handienean horiek ziren zuhaizti sarrienak. Gaur egun, bakandutako baso horietan, landaturiko pinu beltz austriarra da espezierik ugariena.
Estazio meteorologikoa aldatu
Biurrun-Olkotzen ez dago estazio meteorologikorik. Hala ere, Gares pareko udalerrian, estazio bat dagoen, itsasoaren mailatik 347 metrora, Nafarroako Gobernuak 1985ean jarritako estazio meteorologikoa dago.[3]
 Datu klimatikoak (Gares, 1981-2020) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 18.5 | 24.0 | 26.5 | 29.0 | 36.5 | 40.0 | 41.5 | 43.0 | 38.0 | 32.0 | 27.0 | 21.0 | 43.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 9.7 | 11.6 | 15.4 | 17.0 | 21.8 | 26.6 | 29.6 | 29.6 | 25.3 | 19.6 | 13.3 | 9.9 | 19.1 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 5.4 | 6.4 | 9.6 | 11.5 | 15.6 | 19.8 | 22.5 | 22.6 | 19.1 | 14.4 | 9.0 | 5.9 | 13.5 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.1 | 1.3 | 3.8 | 5.9 | 9.3 | 13.0 | 15.5 | 15.6 | 12.8 | 9.1 | 4.6 | 1.8 | 7.8 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -7.0 | -10.0 | -8.5 | -3.0 | -0.5 | 2.0 | 7.0 | 5.0 | 3.0 | -0.5 | -6.5 | -10.0 | -10.0 |
| Batez besteko prezipitazioa (mm) | 44.2 | 38.7 | 51.6 | 59.5 | 53.1 | 45.6 | 27.0 | 26.3 | 38.6 | 60.3 | 55.4 | 57.2 | 547.5 |
| Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) | 39.0 | 29.0 | 33.6 | 62.0 | 42.2 | 38.5 | 33.0 | 85.0 | 61.5 | 46.0 | 59.0 | 39.0 | 85.0 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 11.6 | 10.3 | 8.8 | 11.2 | 11.1 | 7.2 | 5.4 | 4.9 | 7.8 | 10.5 | 11.5 | 12.8 | 113.0 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 1.3 | 1.4 | 0.9 | 0.2 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.2 | 1.2 | 5.1 |
| Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[4] | |||||||||||||
Historia aldatu
Nobleen jaurerri zaharra. Antso Sanoitz kondeak bere alaba Antsa Aitzoaingoari utzi zion, 1110 inguruan. Orreagako Santa Mariak zenbait ondasun izan zituen hiribilduan XIII. mendearen hasieratik. 1300. urtea baino lehen hutsik geratuko zen.[5]
Oharrak aldatu
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Irantzu - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ .
- ↑ Garesko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
- ↑ Nafarroako Entziklopedia Handia | IRANTZU. (Noiz kontsultatua: 2023-01-06).
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q116052106
