Wikipedia

Daniela Catrileo

poeta txiletarra

Daniela Catrileo (San Bernardo, 1987ko martxoaren 16a) txiletar idazle feminista da, maputxe jatorrikoa, poesia eta narratiba lantzen dituena.

Daniela Catrileo

Bizitza
Jaiotza1987ko martxoaren 16a (37 urte)
Herrialdea Txile
Talde etnikoaMaputxea
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Mapudunguna
Jarduerak
Jarduerakpoeta, philosophy teacher (en) Itzuli eta idazlea

Biografia aldatu

San Bernardon jaio eta hazi zen; han bere nortasun maputxeaz jabetu zen. Aitaren aldetiko aitonak, Araucaniako eskualdeko New Imperialeko maputxe-komunitate batekoak, Santiagora migratu zuen 1970ean, eta "lur hartune batera iritsi zen Aguadaren zanjonaren ertzetan. Bizirik irauteko, esnekiak saltzen zituen gurditxo ibiltari batekin".[1] Gero, semea elkartu zitzaion, Danielaren aita izango zena; orduan etxe bat eraiki zuten lursail batean, eta hura Danielaren amarekin ezkondu zenean, etxebizitza sozial bat lortu zuten San Bernardon.

Bigarren hezkuntza amaituta, Arteen eta Gizarte Zientzien Unibertsitatean sartu zen Santiagon, eta filosofia-irakasle titulua lortu zuen; genero-ikasketak egin zituen Txileko Unibertsitatean, eta, azkenik, Estetika Amerikarreko Maisutza Unibertsitate Katolikoan.[2]

Catrileo oso gazte hasi zen idazten oparitu zioten egunkari batean, eta 10 urte zituela bere auzoko eskolako literatura-tailer batean eman zuen izena. Idazketara hurbiltzea bizi ziren prekarietateari egozten dio, eta idazketa baliabide gutxi behar dituen sormenezko adierazpide bat izateari, arkatza eta papera soilik.

Niretzat, irakurtzea eta idaztea etxe bat bezalakoa zen, nik ezkutatuta sentitzen nintzen eta askatasunez sor nezakeen lekua. Prekarietatearen kasuan ere gertatzen dela uste dut: arkatz bat eta paper bat izatea ez da pianoa eskuratzea bezain zaila, adibidez.[1]

Irakurtzeko eta idazteko zuen interesari esker, familiak liburuak oparitzen zizkion, batez ere klasikoak; idazmakina bat ere oparitu zioten, bai sorkuntzan bai ikasketetan laguntzeko.[1]

Neruda Fundazioaren bekaduna izan zen 2011n, La Chasconako literatura-tailer ospetsuan parte hartzeko; geroago, Kulturaren eta Arteen Kontseilu Nazionalaren literatura-sorkuntzarako beka irabazi zuen.[3][4][5]

Catrileo Mapuche Rangiñtulewfü kolektibo feministaren kide eta fundatzaileetako bat da; Yene aldizkariko talde editorialeko kide da.[3][6]

Bere lana bere bizipenak eta bere familiakoenak berriz interpretatzean oinarritzen da, emakume maputxe gisa ikuspuntu politikotik izandako esperientzien azterketa izateaz gain.[7]

Bere argitalpenak poesiaren autoedizioekin hasi zituen; 2007an Cada vigilia plaketea agertu zen. Lehenengo literatura-saria Niña con palillos liburu kolektiboarekin lortu zuen —bertan, Catrileoz gain, Constanza Marchantek, Julieta Morenok eta Catalina Espinozak parte hartu zuten—, eta Mustakis Fundazioak eta Balmaceda Arte Gazteak[8][9] emandako Gazte Talentu Gazteak 2014 Saria irabazi zuen, baina idazle gisa 2019an lortu zuen ospea, Guerra florida. Rayülechi malon poema-liburuagatik Santiagoko Udal Literatura Saria jaso zuenean.(edizio elebiduna, gaztelaniaz idatzia eta mapudungunez) eta 2020an berretsia izan zen Argitaratutako Literatur Lan Onenen sariarekin Piñen ipuin lanagatik [10]

Argitalpenak aldatu

 
Catrileo FILSA 2018an.
  • Cada vigilia, plaquette, 2007.[11]
  • Niñas con palillos. Santiago de Chile: Balmaceda Arte Joven Ediciones. 2014. ISBN 9789568340193.  En coautoría con Constanza Marchant, Julieta Moreno y Catalina Espinoza.
  • Río herido. Santiago de Chile: Edicola. 2016. ISBN 9789569277375.  Poesía.
  • Invertebrada. Zurich: LUMA Foundation. 2017. ISBN 978-1-387-06476-2.  Parte de la serie Poetry will be made by all!.[12]
  • El territorio de viaje. Edicola. ISBN 9789569277511.  Plaquette, poesía.[13]
  • Guerra florida - Rayülechi malon. Santiago de Chile: Del Aire Editores. 2018. ISBN 9789569038341.  Poesía. Edición bilingüe mapudungun - español.
  • Piñen. Santiago de Chile: Libros del Pez Espiral. 2019. ISBN 9789569147739. 

Sariak eta aintzatespenak aldatu

  • Talentu Gazteen Saria 2014 (Mustakis Fundazioak eta Balmaceda Arte Gazteak emana)
  • Santiago 2019ko Udal Literatura Saria, Gerra Florida lanagatik. Rayülechi malona
  • 2020an argitaratutako literatura-lan onenen saria Piñen lanagatik

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b c Domeiko, Antonio. (6/3/21). Daniela Catrileo "Escribo, pero con las historias que me cuentan mi papá, mis abuelos, mis tías. , 6 or..
  2. ↑ «Feminismos y disidencias. Cultura y espacio público», Institituo de Estética de la Universidad Católica, noviembre de 2020; acceso 18.02.2022
  3. ↑ a b OPLAS, por. (2020-08-04). «Daniela Catrileo: “Es necesario sacar el blanqueamiento que existe en el feminismo hegemónico”» OPLAS.org.
  4. ↑ Hill, Matthew. «Subject Guides: Indigenous Studies (Latin America & Caribbean): Daniela Catrileo» guides.lib.byu.edu.
  5. ↑ «All Events | U-M LSA Latina/o Studies Program» lsa.umich.edu.
  6. ↑ «Daniela Catrileo», 15ª Bienal de Artes Mediales de Santiago, 2021; acceso 18.02.2022
  7. ↑ «Daniela Catrileo: poesía y política.» directa.cl 2020-08-21.[Betiko hautsitako esteka]
  8. ↑ Felipe Mella. «Premio Jóvenes Talentos 2014», radio Cooperativa, 24.07.2014; acceso 18.02.2022
  9. ↑ «Ya están definidos los ganadores del Premio Jóvenes Talentos que apoyará a nuevos creadores»], radio Bío-Bío, 09.09.2014; 18.02.2022
  10. ↑ «El Jurado da a conocer a los ganadores de los Premios Literarios 2019», 27.12.2019; acceso 18.02.2022
  11. ↑ María Jesús Blanche S. (13 de marzo de 2019). Daniela Catrileo, poeta: «Voy construyendo nuestra identidad a punta de esquirlas y memorias comunes». .
  12. ↑ Invertebrada. .
  13. ↑ TERRITORIO DEL VIAJE. .

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Daniela_Catrileo&oldid=9556494"(e)tik eskuratuta