Charles Sanders Peirce

Charles Sanders Peirce (Cambridge, Massachusetts, AEB, 1839ko irailaren 10a - Milford, Pennsylvania, AEB, 1914ko apirilaren 19a) Estatu Batuetako zientzialaria, filosofoa eta logikaria izan zen.

Charles Sanders Peirce

Bizitza
JaiotzaCambridge1839ko irailaren 10a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
BizilekuaArisbe (en) Itzuli
HeriotzaMilford1914ko apirilaren 19a (74 urte)
Hobiratze lekuaMilford Cemetery (en) Itzuli
Familia
AitaBenjamin Peirce
AmaSarah Hunt Mills
Ezkontidea(k)Juliette Peirce (en) Itzuli
Melusina Fay Peirce (en) Itzuli
Haurrideak
Hezkuntza
HeziketaHarvard Unibertsitatea
Harvard School of Engineering and Applied Sciences (en) Itzuli
Doktorego ikaslea(k)Joseph Jastrow
Hizkuntzakingelesa
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jarduerakmatematikaria, filosofoa, logikaria, pragmatist (en) Itzuli, estatistikaria, unibertsitateko irakaslea, hizkuntzalaria, lur-neurtzailea eta fisikaria
Enplegatzailea(k)National Geodetic Survey (en) Itzuli  (1859 -  1891)
Johns Hopkins Unibertsitatea  (1879 -  1884)
Jasotako sariak
InfluentziakGeorge Berkeley
KidetzaAmeriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Mugimenduapragmatismoa
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaEstatu Batuetako Eliza Episkopalianoa

Find a Grave: 6622772 Edit the value on Wikidata

Biografia

aldatu

Kimika-ikasketak egin zituen Harvardeko unibertsitatean. Astronomia-lanak egin zituen, fotometriazkoak batez ere (1878, Photometric Researches). Pendulua erabiliz Lurraren neurketak eta grabitatearen azterketak egin zituen. 1867an Ameriketako Arteen eta Zientzien Akademiako kide hautatu zuten, 1877an Zientzietako Akademia Nazionalekoa eta 1880an Londresko Matematika Elkartekoa.

Lan gehienak fisikaren alorrean egin zituen arren, logika izan zuen Peircek gairik gustukoena. Logika hartu zuen filosofia-ikerketa guztien oinarritzat. Semiotikarekin lotu zuen logika, eta biak batera aztertu zituen (A System of Logic, Considered as Semiotic). Ideia baten esanahia ideiak berak dituen ondorioak aztertu ondoren erabaki zitekeela proposatu zuen; ikerketa bide horri pragmatismo izena eman zion. Bizi izan zen bitartean bere lanak ez ziren ezagutzera eman. Saiakera nagusiak: Chance, Love, and Logic (1923, "Zoria, maitasuna eta logika") obran agertu ziren, egilea hil ondoren; eta 1931-1958 bitarteko urteetan argitaratu zen Peirceren obren bilduma.

Erreferentziak

aldatu
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Charles Sanders Peirce