Albrecht Altdorfer
Albrecht Altdorfer (Ratisbona c. 1480 - ib. 1538ko otsailaren 12a) alemaniar margolari, marrazkilari, grabatzaile eta arkitektoa izan zen, Dureroren dizipulua. Danubio edo Vienako Eskolako artista nabarmen honek zeregin ofizialak bete zituen Ratisbonan, hiriko arkitektoa ere izan zelarik. Pasarte-irudiak landu zituen lehenengoetako margolaria. Hala, parajea erabateko protagonista ageri da San Jurgi eta herensugea oihanean (1510) edo Alexandoren gudua (1529) bezalako koadroetan. Beste obra batzuetan garrantzi handiagoa eman zion arkitekturari, eta argi-efektuak landu zituen: Jaiotza (1520). Halaber, grabatuak (xilografia eta akuaforteak) eta marrazkiak egin zituen. Pintura italiarretik zerbait badu ere, gehienbat gotiko berantiarra da berea, osagarri germaniarrak agerian dituena.
| Albrecht Altdorfer | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Ratisbona eta Altdorf bei Nürnberg, 1480 |
| Heriotza | Ratisbona, 1538ko otsailaren 12a (egutegi gregorianoa) (57/58 urte) |
| Familia | |
| Anai-arrebak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | alemana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | margolaria, arkitektoa, illuminator (en)  , grabatzailea, copper engraver (en) eta eraikitzailea |
| Lantokia(k) | Ratisbona |
| Lan nabarmenak | |
| Mugimendua | German Renaissance (en) |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | Luteranismoa |
  | |
 | |
Altdorferren bizitzari eta obrari buruzko datu gutxi dago. Ratisbonan bizi izan zen, eta hango arkitekto izan zen 1526-1538 bitartean, nahiz eta ospea eman zioten jarduerak pintura eta grabatugintza izan ziren.
Bidaia asko egin zuen, baina ezin esan daiteke bidaia haiek bere pinturan eragin handirik izan zutenik, sentsazioen margolaria izan baitzen ekintzena baino gehiago; oro bar, azken gotikoaren eragina nabari da bere koadroetan. Erlijio-gaiak erabili zituen batez ere, baina gaiari berari baino garrantzi gehiago ematen zien ekintzak eragiten zituen edo pertsonaiek bizi zituzten sentipenei. Bera izan zen, bestalde, paisaia apaingarri soil gisa erabili ordez, elementu independente gisa erabili zuen lehenengoetakoa; gaiak anekdota gisa agertzen zituen ia, eta paisaiak zuen nagusitasuna. Obra txikietan, San Jurgi eta herensugea oihanean (Munich) lanean esaterako, izadi bizi, basa eta misteriotsua margotu zuen. Obra handi batzuetan Dureroren eragina nabari zaio, baina batez ere espazioaren egituraketa konplexua, arkitektura bikaina dira aipagarriak, besteak beste Susana bainuan (1526) koadroan. Alexandroren Gudua maisulanean (1528) milaka irudirekin nahastu zuen Sorkuntzako lehen egunari erreferentzia egiten zion ikuspegi fantastikoa, izadiko elementuei emanez protagonismoa.
Baina koadro hura margotu ondoren, aldatu egin zen Altdorferren estiloa. Giza irudia lantzen hasi zen, ironia handiz gehienetan. Hala, 1525etik aurrerako lanetan agertzen da joera hori, gizakiaren grina sakonenak adierazteko aukera ematen zioten gaien bidez. Azken garaiko obrarik aipagarriena Lot eta bere alabak da (1537, Kunsthistorisches Museum, Viena).
Erreferentziak aldatu
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Albrecht Altdorfer  |
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Datuak: Q153746
Multimedia: Albrecht Altdorfer / Q153746
