Ahuntz-apo
Ahuntz-apoa (Albatrellus pes-caprae) Auriscalpiaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Jangarri bikaina, entsaladan gordinik jan daitekeena, baina azala eta tutuak kendu egin behar zaizkio, patata bat balitz bezala zurituz.
Ahuntz-apoa | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
Ordena | Russulales | |||||||||||||||||||||||||||
Familia | Albatrellaceae | |||||||||||||||||||||||||||
Generoa | Scutiger | |||||||||||||||||||||||||||
Espeziea | Scutiger pes-caprae | |||||||||||||||||||||||||||
Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Sinonimoak: Scutiger pes-caprae, Polyporus pes-caprae.
Deskribapena aldatu
Kapela: 7 eta 15 cm. arteko diametro erdizirkularra edo giltzurrun formakoa, ganbila, ertza biribilkatua gaztetan, gero uhindua eta irregularra; marroi gorrixka, marroi-horixka, zahartzean beltz arrea. Azal lehorra, ezkataduna eta arrakalatua.
Tutuak: Motzak, dekurrenteak, zuriak edo horiz zikinduak, haragitik bereizi ezinak.
Tutu dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten tutuak.
Poroak: Handiak, angelutsuak, hexagonalak, zuriak, azkenean horixkak.
Hanka: Laburra, 3 eta 6 cm. arteko luzera eta 2 eta 4 cm. arteko lodiera. Deformatua, eszentrikoa edo alboan, betea, gogorra, oinarrian loditua; zurixka edo hori-zikina poroen aldetik, marroi-oliba kapelaren luzapenean.
Haragia: Lodia, zurixka edo horixka, hauskorra, urraren zaporekoa, usain ahula, baina atsegina.[2]
Etimologia: Albatrellus hitza, onddo honen izen generiko italiar albatrello-tik dator (alberello). Pes-caprae epitetoa berriz latinetik dator, ahutz-oina. Bere formagatik.
Jangarritasuna aldatu
Bikaina jateko, entsaladan gordinik jan daitekeena, baina azala eta tutuak kendu egin behar zaizkio, patata bat balitz bezala zurituz.[3]
Nahasketa arriskua aldatu
Polyporaceae hau lurrean ateratzen da eta ez egurrean; oso erraza da ezagutzea. Polyporus jangarri bakarrenetakoa da. Bere izena oin eszentrikotik eta bere kapelatik dator, ahuntz apatxaren itxura bitxia hartzen duelako. Lehen begiratuan, kapelaren goiko alde ezkatadunak Hydnum badium batean pentsarazten du; hala ere, orratzen ordez poroen presentziak Polyporus gisa identifikatzen du.[4]
Sasoia eta lekua aldatu
Udan eta udazkenaren hasieran, pagopean, baina baita konifera-basoetan ere. Ez da oso ohikoa.[5]
Banaketa eremua aldatu
Europa, Japonia, Costa Rica, Ipar Amerika eta Himalaiako mendikatea.
Espeziearen egoera aldatu
Aranzadi Elkartearen arabera, Ahuntz-apoa desagertzeko arriskuan dauden onddoen Euskal Herriako-Kantauriar Zerrenda Gorrian dago.[6] Azken urteotan mikologia adituek onddo batzuen beherakada kuantitatibo eta kualitatibo handia egon dela ohartarazi dute. Adituen esanetan, egoera honek hainbat eragile ditu, tartean klima aldaketa, pestiziden erabilera eta bilketa masiboak.
Galeria aldatu
-
Ahuntz-apoa.
-
Ahuntz-apoa goitik.
-
Albatrellus pes-caprae.
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 409 or. ISBN 84-505-1806-7..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 450 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 563 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 626 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ Zerrenda Gorria, Aranzadi Zientzia Elkartea