Uppsalako Unibertsitatea

Uppsalako unibertsitatea» orritik birbideratua)

Uppsalako unibertsitatea (suedieraz: Uppsala universitet) Suediako eta Europa iparraldeko unibertsitate zaharrena eta garrantzitsuena da, 1477 urtean sortutakoa. Uppsala hirian dago.

Uppsalako Unibertsitatea
Gratiae veritas naturae eta Nådens och naturens sanning
Datuak
Motaunibertsitatea eta Swedish government agency (en) Itzuli
HerrialdeaSuedia
Jarduera
KidetzaMatariki Network of Universities (en) Itzuli, Coimbra Group (en) Itzuli, European University Association (en) Itzuli, arXiv, Guild of European Research-Intensive Universities (en) Itzuli, Science for Life Laboratory (en) Itzuli, Testbed Sweden Precision Health Cancer (en) Itzuli, Health Data Sweden (en) Itzuli, European Open Science Cloud Association (en) Itzuli, Association of Swedish Higher Education Institutions (en) Itzuli eta ELIXIR Germany
Eskumendekoak
Agintea
Egoitza nagusi
Osatuta
Legezko formastate entity (en) Itzuli
JabeaMinistry of Education and Research (en) Itzuli
Zeren jabe
Historia
Sorrera1477
Sortzailea
webgune ofiziala
Facebook: uppsala.universitet Twitter: uppsalauni Instagram: uppsalauniversity Edit the value on Wikidata

Historia

aldatu

Sorrera

aldatu

XV mendean Europako beste unibertsitateak bezala, elizari loturiko zentro gisa sortu zen eta Sixto IV.a aita santuak eman zizkion eskubideak. Lau fakultate eratu ziren orduan: Teologia, Legegintza (kanonikoa eta erromatarra), Medikuntza eta Filosofia.

XVI mendean Gustavo I.a Vasa erregeak Erlijio Erreforma bultzatu zuen eta Uppsalako unibertsitatea katolizismoarekin lotzen zenez suediar ikasleek Alemaniako unibertsitatetara jo zuten eta Uppsalakoaren ikasle kopurua asko jeitsi zen.

Ilustrazio garaia

aldatu

Mendearen bukaeran ordea luteranismoaren bultzatzailea bihurtu zen eta 1593an pribilejio berriak jaso zituen eta XVII mendean Suediar Inperioa handitzearekin batera unibertsiate ugari zabaldu ziren herrialde osoan. Gustavo II.a Adolfo erregeak interes handia azaldu zuen Uppsalarekiko eta 1625ean katedralaren alboan Gustavianum eraikina altxatu zuen unibertsitatearen egoitza izateko. Carolus Linnaeus botanikaria bertan aritu izan zen irakasle lanetan XVIII mendean eta Systema Naturae argitaratu zuen 1738an. Samuel Klingenstierna matematikaria (1728an) eta Anders Celsius fisiko eta astronomoa (1729an) ere bertan izan ziren irakasle.

XIX menetik aurrera

aldatu

1865 urtean Carl Johan Svensén parlamentariak emakumeek ikasketak egiteko eskubidearen aldeko mozioa aurkeztu zuen eta 1873an dagoeneko ikasketa guztietarako eskubidea lortru zuten, teologia eta legegintza ezik.

Gaur egungo eraikin nagusia 1887an eraiki zen italiar pizkundeko estiloan eta Herman Teodor Holmgren arkitektoak diseinatu zuen. 1996 eta 2001 artean berriztatze lanak egin zitzaizkion. Gaur egun hitzaldi, kontzertu eta ospakizunetarako erabiltzen da gehienbat.

Liburutegia

aldatu

Carolina Rediviva izena du Unibertsitateko liburutegiak. Bertan 5'25 milioi liburu eta aldizkari daude, 61.959 eskuizkribu, 7.133 musika paper eta 345.734 mapa besteak beste. 1691 urtean sortu zen Academia Carolina izenarekin eta 1702ko sute handitik libratu zen Uppsalako eraikin bakarretakoa izan zen. 1778 urtean eraitsi egin zuten eta gaur egungo eraikina 1841ekoa da.

Fakultateak

aldatu
  • Arte eta Giza Zientziak
  • Medikuntza
  • Zientzia eta Teknologia

Unibertsitateari loturiko beste toki batzuk

aldatu
  • Uppsalako Unibertsitateko Ospitaea
  • Forum zaharra
  • Obserbatorio zaharra
  • Ekonomikum
  • Lineoren lorategia
  • Anders Celsiusen etxea eta obserbatorioa
  • Lorategi botanikoak
  • Ekerman House
  • Julinsköld jauregia
  • Skytteanum
  • Oxenstierna House
  • Regnellianum

Iruditegia

aldatu

Kanpo estekak

aldatu