Ruten Liburua

Ruten Liburua
Jatorria
Izenburua	רוּת, Rut eta Ruth
Ezaugarriak
Hizkuntza	Bibliako hebreera
Deskribapena
Honen parte da	Five Megillot (en) ; Ketuvim; Itun Zaharra; Historical books (en)
Fikzioa
	ikusi Rut, Orpah (en) , Noemi (Biblia), Mahlon, Chilion (en) , Booz, Obed eta Elimelech (en) ;
kronologia

Ruten liburua Bibliako Itun Zaharreko liburuetako bat da, zaharrenetakoa. Grekozko eta latinezko itzulpenek Epaileen liburuaren ondoren dakarte, liburuaren hasiera-hasieran daukan aipamenagatik (Rt 1,1: Epaileen garaian gosetea izan zen Israel herrian). Liburuko pertsonaietako baten izena darama: Rut emakume atzerritarra.

Egilea eta garaia

Liburuaren egilea ezezaguna, eta ez dago jakiterik zehatz-mehatz noiz idatzi zen; gaian eta estiloaren xehetasun batzuei erreparaturik, aditu batzuek uste dute Babiloniako gatibualdiaren ondoren idatzia dela. Oso garai ezberdinak proposatu izan dira, David eta Salomonen garaitik Esdras eta Nehemiasen garairaino; azken hori izan liteke, agian, liburuaren kokagune egokiena, garai horretan lege zorrotzak aldarrikatu baitziren atzerritarrekin ezkontzearen aurka. Liburu osoan Salomon ezertarako aipatzen ez denez, aditu askok uste dute Salomonen erregealdia baino lehenagokoa izan behar duela

Ezaugarriak

Rut Betleemdik etorkin gisa Moabera joandako gizon batekin ezkondu zen, baina alargundu egin zen seme-alabarik izan gabe. Senarra hil ondoren, Judara jo zuen bere amaginarreba Noemirekin, eta hildako senarraren ahaide zen Boozekin ezkondu zen. Rut eta Boozengandik Obed jaio zen, David erregearen aitona.

Liburuan hainbat balio erlijioso eta etiko azpimarratzen dira: Jainkoarenganako konfiantza eta fedearen unibertsaltasuna, leialtasuna, zintzotasuna eta eskuzabaltasuna. Rut liburu laburra hebrearren kontatzeko artearen maisulantzat jo daiteke.

Egitura

Egitura argia du: Sarreraren (1,1-5: Elimelek eta bere familia Moaben) eta konklusioaren (4,13-17:Boozen ondorengoak) artean, lau ekitaldik osatzen dute liburua: 1,6-22 (Noemi Belenera itzuli Rutekin), 2,1-23 (Rut Boozen soroetan), 3,1-18 (Rutek senarra aurkitu) eta 4,1-12 (Booz Rutekin ezkondu). Liburua Daviden genealogia ematen duen eranskin batez bukatzen da (4,13-18: Hona hemen Peretzengandik Davidenganainoko arbaso-zerrenda: Peretzek Hetzron sortu zuen, honek Ram, honek Aminadab, honek Nahxon, honek Salmon, honek Booz, honek Obed, honek Jese eta honek David).

Erreferentziak

Kanpo estekak

Ruten liburua, Elizen Arteko Biblian, Biblija.net webgunean.

Datuak: Q80038
Multimedia: Book of Ruth / Q80038
Jatorrizko testuak: Biblia/Rut