Randeko gudua

Randeko gudua
Mota	Itsas gudu
Honen parte da	Espainiako Ondorengotza Gerra
Data	1702ko urriaren 23a
Kokaleku	Vigoko itsasadarra
Herrialdea	Borboien erreformismoa
Parte-hartzaileak	Frantziako Erresuma ; Borboien erreformismoa ; Ingalaterrako Erresuma ; Zazpi Herbehere Batuen Errepublika

Randeko itsas-gudua, baita ere Vigoko gudua, 1702ko urriaren 23an izan zen, Vigo (Espainia) paredan dagoen San Simon itsasartean, gaur egun Randeko zubia dagoen inguruan. Gudu honetan angloneerlandar eta hispanofrantziar koalizioen eskuadrak aurrez aurre jarri ziren, Espainiako Ondorengotza Gerraren testuinguruan.^[1] Ingelesen garaipenaren ondorioz, Vigok izena eman zion Londresko kale bati, Vigo Street izenekoari, alegia.

Gertakizunak

Galeoi espainiarrak, Ameriketatik zetozen altxorrez ezagutzen zen bidalketarik handienaz kargatuak, Manuel de Velasco eta Tejada almirante eta jeneralaren agindupean zeuden, eta François Louis de Rousseleten agindupean zeuden itsasontzi frantsesek babesten zituzten. 1702ko irailaren 22an sartu ziren Vigon. Itsasadarraren hondoan babestu ziren, San Simon senadian, Rande itsasartea Corbeiro gazteluak iparraldean babestua igaro ondoren, eta Rande gaztelua hegoaldean, Sevillara joan beharrean, Mundu Berriarekiko merkataritza monopolizatzen zuen portura.^[2]

Kargamentua ez zuten deskargatu, Sevillakoak horren aurka baitzeuden, maniobra hori egin zitekeen leku bakarra bertan zegoela argudiatuta. Itxaronaldi horretan, angloneerlandiarrek kargamentuaren gordelekua aurkitu zuten. Galeoiak Vigora iritsi eta lau asteren ondoren, kargari eusten zioten. Urre, zilar eta beste aberastasun batzuen kargamentua hiru borroka-galeoi eta hamalau komertzialetan ontziratua zegoen.

Espainiarrek lurreko defentsetako artilleria ontzietako kanoiekin indartu zuten. Itsasartearen muturretan kateak gurutzatu zituzten, itsasontzi anglo-holandarrak sar ez zitezen. Frantziako ontziek Espainiako karga-galeoiak babesten zituzten, haiek inguratuz.

Anglo-holandarrek, George Rooke almirantearen agindupean, eraso bat prestatu zuten infanteriako tropekin lehorreko defentsak konkistatzeko. Corbeiro eta Randeren gazteluak menperatu ondoren, flotarekin erasoko zuten.

Guztira, 13.587 gizon izan ziren erasotzaileen aldetik, horietatik 9.663 ingelesak, Ormondeko duke jeneralaren agindupean, eta 3.924 holandarrak, Sparr baroiaren eta Pallandt brigadierraren agindupean. Defentsan: Randeko gazteluan 350 marinel zeuden, 200 frantses eta 150 espainiar, eta Corbeirokoa Manuel de Velasco jaunaren agindupean jarri zen, 200 milizianok indartutako bi soldadu-konpainiarekin. Vigora tropa horretako 1.000 gizon bideratu ziren, horietatik 500 Castroko gotorlekura eta 300 San Sebastiángo gotorlekura; beste 1.000 Teiseko senadian kokatu ziren (Vigo eta Rande artean) eta 3.000 erreserban mantendu ziren.

Plana ezin hobeto atera zen erasotzaileentzat. Urriaren 23an hasi zen tropak lehorreratzen itsasadarraren bi ertzetan. Torbay itsasontzi ingelesak itsasadar barrurantz jo zuen, Mary, Grafton, Kent eta Monmouth itsasontziak eta Phoenix eta Vulture unitate txikiak atzetik zituela. Anglo-holandar kopuru handiagoak garaipena bere aldetik erabakitzea eragin zuen.^[3]

Borroka irabazi ondoren, erasotzaileek Redondela eta San Simon uhartea arpilatu zituzten.^[4] Vigo salbu geratu zen bere harresi eta defentsek babestuta.

Urriaren 30ean, Rookek Vigoko itsasadarra utzi zuen bere armadara joatea agindu zuen, baina 27 gerraontziko goarnizio bat utzi zuen Shovel almirantearen agindupean zeuden atxilotuekin batera.

Jules Verne

Jules Vernek Hogei mila legoako bidaia itsaspetik eleberrian Nautiluseko urrea hornitzeko iturria aurkitu zuen gudu honen eszenatokian.^[5]

Urtemuga

2002n Museo do Mar de Galicia erakundeak, 300 urtemuga zela eta, oroitzapenezko erakusketa antolatu zuen.^[6]

Erreferentziak

Kanpo estekak

(Gaeleraz)(Ingelesez):Guduari buruzko informazioa.

Datuak: Q311759
Multimedia: Battle of Vigo Bay / Q311759

[1] ttps://elretohistorico.com/batalla-de-rande-tesoro/

[2] ttps://www.todoababor.es/articulos/rande.htm

[3] ttps://cangas.gal/es/areas/turismo/nuestra-historia/batalla-de-rande

[4] ttps://www.atlantico.net/articulo/redondela/rande-vuelve-ano-1702-revivir-batalla-mas-epica/202310220315381004516.html

[5] ttps://www.turismodevigo.org/es/la-batalla-de-rande

[6] ttps://web.archive.org/web/20101229065002/http://www.museodomar.com/es/explora/rande-1702-arde-el-mar

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]