Profumo afera
Profumo afera Erresuma Batuan 1963an gertatu zen eskandalu politiko nabarmena izan zen, garai hartan Erresuma Batuko gerra ministro zen John Profumoren abizenetik datorkiona.
| Profumo afera | ||
|---|---|---|
| ||
| Mota | eskandalu politiko | |
| Honen izena darama | John Profumo (en)  | |
| Denbora-tarte | 1961eko uztailaren 9a - 1963ko ekainaren 4a | |
| Data | 1960(e)ko hamarkada | |
| Kokaleku | Erresuma Batua | |
| Herrialdea | Erresuma Batua | |
| Parte-hartzaileak | ||
| Honen ondorioa | dimisio John Profumo (en) | |
Profumo afera ministroak Christine Keeler izeneko showgirl batekin harreman labur bat izan zuela jakin ondoren piztu zen, antza denez, Evgeni Ivanov izeneko espioi sobietar ezagun batekin harreman intimoak izan zituena. Geroago, Profumo bera gezurretan ariko zen Komunen Ganberak, hau da, Erresuma Batuko Legebiltzarraren behe ganberak, ofizialki galdekatu zuenean.
Sortutako eskandaluak Profumo dimisioa ematera behartu zuen eta Harold Macmillan orduko lehen ministroaren gobernuaren ospea larriki kaltetu zuen, hilabete batzuk geroago "osasun arazoengatik" uko egin ziona.
Afera
aldatu1960ko hamarkadaren hasieran, John Profumo Gerra ministroa zen Harold Macmillanen gobernu kontserbadorean, eta Valerie Hobson aktorearekin ezkonduta zegoen.
1961ean, Profumok Christine Keeler izeneko kabaretari erakargarria ezagutu zuen. Hau Londresko striptease dantzaria zen Lord Astorrek Clivedengo bere etxean, Buckinghamshire konderrian, eskainitako festa batean.
Urte batzuk geroago, David semearekin izandako elkarrizketa batean, Keelerrekin Murray's izeneko gaueko klub batean topo egin zuela adierazi zuen, eta "ziurrenik trago bat hartu zuela berarekin".[1]
Festa horretan, Profumoren emaztea eta garai hartako Britainia Handiko osteopata ospetsu bat ere izan ziren, Stephen Ward doktorea, zeina, aldi berean, Keelerren ezaguna baitzen.
Christine Keelerrekin izandako harremanak aste gutxi batzuk baino ez zuen iraun, Profumok bukatzea erabaki baino lehen.
Hala ere, iskanbilari buruzko zurrumurruak 1962an jakitera eman zituzten, Keelerrek Evgeni "Eugene" Ivanovekin nolabaiteko harremana izan zuela jakin zenean. "Eugene" Ivanov, garai hartan, Londresko enbaxada sobietarreko itsas agregatua zen, eta espioi egoiliar (rezident) legal (hau da, babes diplomatikopean zegoena) potentzial gisa, MI5 britainiar kontra-inteligentzia zerbitzuaren zaintza diskretua zuen.
Profumok gobernuan zuen posizioa kontuan hartuta, eta garai hartan Gerra Hotza puri-purian zegoela (1962ko urrian gertatu zen Kubako Krisialdiaren ondoriozko liskar arriskutsua), gertakariaren adar potentzialak segurtasun nazionalarekiko "larriak" ziren, eta horrek, Profumo bezalako gobernu-hierarkia handiko kide baten harreman adulteroarekin batera, berehala bihurtu zuen kasua eskandalu publiko.
Christine Keeler eztabaida nazionaleko gai bihurtu zen Lewis Morleyk 1963ko maiatzean ateratako argazki ikonikoaren ondoren, Sunday Mirror egunkari sentsazionalistak kopia bat irregularki lortu zuenean, eta, ondorioz, Profumo aferako suari egur gehiago bota zion. Eskandalua handitu eta dibertsifikatu ahala, argazkigintza nonahi zabaltzen zen.
1963ko martxoan, Profumok Komunen Ganberaren aurrean Keelerrekin zuen harremanean ez zegoela ezer desegokirik (no impropriety whatever) adierazi zuen, eta kalumniengatik eta irainengatik salaketa judiziala jarriko zuela, bere aurkako salaketa horiek Komunen Ganberatik "kanpo" errepikatzen baziren (izan ere, horren barruan, alegatu horiek immunitate parlamentarioak babesten ditu, legegileak babesten baititu agintaldiak irauten duen bitartean).
Hala ere, 1963ko ekainean, Profumok aitortu zuen nahita nahastu zuela Ganbera eta gezurretan aritu zela bere testigantzan, eta ekainaren 5ean azkenean bere ministro-karguari, bere parlamentari karguari eta Errege Kontseiluaren (Privy Council) barruko aholkularitzari uko egin zizkion.
Lord Dennigek 1963ko irailaren 25ean gobernu-txosten ofiziala eman zuen, eta hilabete geroago, Harold Macmillan Britainia Handiko lehen ministroak berak dimisioa eman zion, bere osasun egoera txarra zela eta. Ordura arte Kanpo Harremanetarako ministro (foreign secretary) izan zenak ordezkatu zuen, zeinak laster Homeko baroia izateari uko egingo baitzion, besterik gabe sir Alec Douglas-Home izateko.
Stephen Ward osteopata "prostituzioaren irabazi moralgabeetatik bizitzeagatik" (proxenetismo) auzipetu zuten, eta, lotsatuta, abuztuan bere buruaz beste egingo zuen.
Keelerri bederatzi hilabeteko kartzela-zigorra ezarri zioten zinauste karguengatik (hau da, zinpean gezurra esateagatik).
Profumo 2006ko martxoaren 9an hil zen.[2] Christine Keeler 2017ko abenduaren 4an hil zen osasun arazoak zirela.[3]
Erreferentziak
aldatu- ↑ David Profumo, Bringing the house down, 2006.
- ↑ (Ingelesez) Cowell, Alan. (2006/03/10). «John Profumo, British minister ruined by sex scandal, dies» The New York Times.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Fallece Christine Keeler» El País 2017/12/06.
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q1401251
