Wikipedia

María Josefa Yzuel Giménez

Fisikari espainiarra

María Josefa Yzuel (Jaca, Huesca, 1940) fisikari espainiarra eta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko katedradun emeritua da.[1] Bere lan zientifikoa irudi medikoan, difrakzio-teorian, fotolitografian eta iragazkien diseinuan oinarritu da, besteak beste.[2] María Yzuelek, optika teoriko eta esperimentalean laguntzeaz gain, fisikan inklusioa sustatzen ere jardun du. Emakume Ikertzaile eta Teknologoen Elkartean (AMIT) eta SPIE Women in Optics programan aktiboki parte hartu du.[3]

María Josefa Yzuel Giménez
Bizitza
JaiotzaJaka, 1940 (83/84 urte)
Herrialdea Espainia
Hezkuntza
HeziketaZaragozako Unibertsitatea
Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa
Hezkuntza-mailadoktorea
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakunibertsitateko irakaslea eta fisikaria
Enplegatzailea(k)Granadako Unibertsitatea
Zaragozako Unibertsitatea
Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa
Jasotako sariak
KidetzaRoyal Academy of Sciences and Arts of Barcelona (en) Itzuli
Real Academia de Ciencias Exactas, Físicas, Químicas y Naturales de Zaragoza (en) Itzuli

Heziketa aldatu

Bere karrera zientifikoa Zaragozako Unibertsitatean hasi zuen. 1962an Zientzia Fisikoetan lizentziatu zen eta 1966an doktoratu zen.[4] Doktoratu ondoko egonaldia egin zuen Erresuma Batuko Reading Unibertsitatean.[1]

Jarduera akademikoa aldatu

1966an Unibertsitateko Irakasle Agregatu titulua lortu zuen fisika arloan, eta titulazio hori lortu zuen lehen emakumea izan zen Espainian. 1982an Unibertsitateko Katedraduna izatea lortu zuen.

Bere jarduera akademikoaren hasieran Granada eta Zaragozako unibertsitateetan irakasle izan zen. 1983tik Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko (UAB) langile akademikoetako bat da, eta gaur egun irakasle emeritu gisa lan egiten du. UABen, irakaskuntza- eta ikerketa-lanak egin ditu, eta hainbat gobernu-organotan parte hartu du. Bere ikerketa Optikaren esparruan zentratu da beti, argitalpen zientifikoekin eta doktorego-tesiekin lagunduz.[5] Azken hogei urteetan, eguzki-transmisio ez-uniformeko iragazkiak lantzen aritu da, sistema optikoen eta irudiak osatzeko betaurrekoen kalitatea hobetzeko,[6] formak optikoki ezagutzeko prozesuan koloreari buruzko informazioa sartzeko eta kristal likidozko pantailak erabili eta ezaugarritzeko, elementu optiko difraktiboak sortzeko.[7] Processat d 'Imatgesen Laborategia sortu zuen UABen,[8] eta A new 3D measurement technique for fast inspection of large, slightly unflat surfaces proiektua gidatu zuen Competitive and Sustainable Growth (2002-2005) programan.

Maria Yzuel izan zen Espainiako Optika Elkarteko presidente izendatu zuten lehen emakumea; 1993tik 1996ra bete zuen kargu hori.[3] Era berean, Yzuel Real Sociedad Española de Fisicako Gobernu Batzordeko presidenteordea izan zen 1999 eta 2007 artean. Gainera, Honoris Causa doktore izendatu zuen Miguel Hernández Unibertsitateak 2012. urtean,[9][10] eta Argiaren Nazioarteko Urtea ospatzeko Espainiako Batzordeko presidente izan zen 2015. urtean.[11] Bartzelonako Zientzia eta Arteen Errege Akademiako,[12] Granadako Zientzia Akademiako[13] eta Zaragozako Zientzia Zehatz, Fisiko, Kimiko eta Naturalen Errege Akademiako akademiko numerarioa ere bada.

Nazioartean, hainbat zientzia-elkartetako zuzendaritza-batzordeko kide izateagatik nabarmentzen da, hala nola Optical Society of America elkartekoa;[14] Advisory Committee Triestre System Optical Sciences and Applications elkarteko kidea 2000tik; International Society for Optics and Photonics (SPIE) erakundeko kidea da 2001etik,[15] Europako Optika Elkarteen Federazioa, European Optical Society,[16] Institute of Physics (IOP),[17] edo International Commission for Optics,[18] "ICO Galileo Galilei Award", edo ICO Nominating Committee (2003-2005).

Bere ibilbidean zehar, emakumeek zientzian duten papera sustatzeko interesa eta konpromisoa adierazi ditu. Emakume Ikertzaile eta Teknologoen Elkarteko (AMIT) kidea da, eta aktiboki parte hartzen du elkarte horren Kataluniako nodoaren jardueretan (AMIT-cat). Emakumeen eskubideen aldeko lan hau 2011n aitortu eta saritu zuten, urte horretan UAB saria jaso baitzuen.[19]

2019an argitaratutako Rocio Domene Benitoren "Aragonesas con voz propia" biografien liburuan agertzen den emakumeetako bat da.[20] Haren omenez, The International Society for Optics and Photonics (SPIE) erakundeak M. Josefa Yzuel Educator Award saria ematen du, optikako hezkuntzaren arloan egindako aparteko ekarpenengatik.[21]

Sariak eta aintzatespenak aldatu

Sari hauek jaso ditu:

  • Alfontso X. Jakitunaren ordena (2013)
  • Espainiako Fisikako Errege Elkartearen Fisika Saria - BBVA Fundazioa (2014), "ibilbide zientifiko eta akademikoagatik, Optikaren arloa nazio mailan nabarmen bultzatu duena, nazioarteko foroetan modu nabarmenean egoteaz gain".[22]
  • Radio Huesca saria (2019).[23]
  • Julio Peláez saria (2020) fisikan, kimikan eta matematikan aitzindari diren emakumeei emana.[24]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b (Gaztelaniaz) «María Josefa Yzuel Giménez» AMIT (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  2. ↑ (Katalanez) Profesora Emérita – Optical Metrology & Image Processing Laboratory (MIP-OptiLab). (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  3. ↑ a b «María J. Yzuel: The 2021 SPIE President’s Award» spie.org (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) «María Josefa Yzuel Giménez» Fundación BBVA (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  5. ↑ «Google Académico» scholar.google.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  6. ↑ (Ingelesez) «Influencia de filtros de transmisión no uniforme y dependientes de la longitud de onda sobre la calidad de la imagen policromática de los sistemas ópticos» Universitat Autònoma de Barcelona Research Portal (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  7. ↑ López Coronado, Octavi. «Control de la respuesta de un sistema óptico mediante pupilas de transmisión no uniforme y lentes multiplexadas».. .
  8. ↑ «Optics Group» web.archive.org 2014-03-18 (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  9. ↑ «Servicio de Comunicación, Marketing y Atención al Estudiantado » La UMH inviste como Doctora Honoris Causa a María Josefa Yzuel Giménez durante la festividad de Santo Tomás de Aquino» comunicacion.umh.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  10. ↑ «Discurso de investidura Dra. Honoris Causa».. .
  11. ↑ (Katalanez) Barcelona, UAB-Universitat Autònoma de. ««Comité español para el Año de la Luz 2015»» UAB Barcelona (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  12. ↑ «Real Acadèmia de Ciències i Arts de Barcelona». .
  13. ↑ «Academia de Ciencias Matemáticas, Físico-Químicas y Naturales de Granada» web.archive.org 2014-03-18 (Noiz kontsultatua: 2023-11-28).
  14. ↑ «Home | Optica» www.optica.org (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).
  15. ↑ (Ingelesez) «SPIE - the international society for optics and photonics» spie.org (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).
  16. ↑ «The European Optical Society» www.europeanoptics.org (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).
  17. ↑ «Institute of Physics». .
  18. ↑ (Ingelesez) ICO – International Commission for Optics. (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).
  19. ↑ (Katalanez) Barcelona, UAB-Universitat Autònoma de. «La UAB premia M.J. Yzuel per la defensa dels drets de les dones» UAB Barcelona (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).
  20. ↑ «Aragonesas con voz propia - 978-84-09-09169-0 | Librería París» www.libreriaparis.com (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).
  21. ↑ (Ingelesez) «SPIE María J. Yzuel Educator Award» spie.org (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).
  22. ↑ (Gaztelaniaz) «María Josefa Yzuel Giménez» Fundación BBVA (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).
  23. ↑ (Gaztelaniaz) Montaner, Fran. (2019-11-03). «La Ronda de Boltaña y María Josefa Yzuel, premios Radio Huesca 2019» cadena SER (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).
  24. ↑ (Gaztelaniaz) Barcelona, UAB-Universitat Autònoma de. «María Josefa Yzuel recibe el Premio Julio Peláez a Pioneras de la Física» UAB Barcelona (Noiz kontsultatua: 2023-11-29).

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=María_Josefa_Yzuel_Giménez&oldid=9472961"(e)tik eskuratuta