Lankide:Joxan Garaialde/Antzinako Israel eta Judeako historia

Antzinako Israelen historia israeldarren historia da, hau da, Israelgo Erreinuko eta Judako Erreinuko biztanleena, antzinako Ekialde Hurbilean kokatutako Burdin Aroko bi estatuk. Israelgo zibilizazioaren aztarna arkeologiko zaharrenak K.a. XII. eta X. mendeen artean datatzen dira, eta Israel izena K.a. 1209an aipatzen da lehen aldiz^[1]. K.a. X. mendean, Israelgo Erresuma eskualdeko potentzia bihurtu zen, Asiriar Inperioak K.a. 722an konkistatu zuen arte. Judako Erresuma, Israelgo hegoaldean kokatua, IX. edo VIII. mende inguruan sortu zen, eta, erresuma independentea izan ondoren, Asiriar Inperioaren estatu-basailu bihurtu zen lehenik, eta, gero, Babiloniako Inperioarena. Israeldarrak Babiloniako agintearen aurka altxatu zirenean, Babiloniako Inperioak Jerusalem hiria konkistatu, eta suntsitu zuen, eta juduak erbestera eraman zituen, Babiloniako Gatibutasuna deritzon horretan.

Batez ere, garai horretan, hebrear edo israeldarren azterketan zentratzen da, eta, bigarrenik, haiekin bizi izan ziren beste herrietan —hala nola amonitarrak, amortarrak, feniziarrak, filistearrak, hititak, madiantarrak eta moabitarrak— . Garai horretako iturriak bibliako idazkiak dira nagusiki —Hebrear Biblia edo Tanakh, kristauek Itun Zaharra bezala ezagutzen dutena—, Talmuda, Etiopiako Kebra Nagast liburua eta Nikolas Damaskokoa, Artapan Alexandriakoa, Filon Alexandriakoa eta Josefo Flavioren idatziak. Era berean, beste informazio iturri nagusietako bat Asirian, Babilonian, Egipton edo Moaben egindako aurkikuntza arkeologikoak dira, baita eskualdeetako azterketa-lurraldean dauden aztarnak eta inskripzioak ere.

Ikus, gainera

↑ Coogan, Michael D., ed. (1998). The Oxford History of the Biblical World (en inglés, p. 91). Oxford University Press. ISBN 9780195139372. Stager, Lawrence E. "Forging an Identity: The Emergence of Ancient Israel".

Cazelles, Henri (1984). Historia política de Israel: Desde los orígenes a Alejandro Magno. Ediciones Cristiandad. ISBN 84-7057-355-1.
Dubnow, Simón. Historia del pueblo judío, Buenos Aires: Sigal, 1977.
Herrmann, Siegfried (1985). Historia de Israel en la época del antiguo testamento. Ediciones Sígueme. ISBN 84-301-0770-3.
Kitchen, K. A.. (1997). «"A Possible Mention of David in the Late Tenth Century B.C."» Journal for the Study of the Old Testament (76) pág. 29-44.
Krämer, Gudrun (2006). Historia de Palestina. Desde la conquista otomana hasta la fundación del estado de Israel. Siglo XXI de España Editores. ISBN 978-84-323-1274-8.
Renan, Ernest (1986). Historia del pueblo de Israel. Orbis. ISBN 84-7634-316-7.
Vaux, Roland de (1975). Historia antigua de Israel. Ediciones Cristiandad. ISBN 84-7057-169-9.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Joxan Garaialde/Antzinako Israel eta Judeako historia