Julia Robinson

Julia Robinson
	; Irudi gehiago
Ameriketako Matematika Elkarteako lehendakari	; 1983 - 1984 ; ← Andrew Gleason (en) - Irving Kaplansky (en) →
Ameriketako Matematika Elkarteako lehendakari
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Julia Hall Bowman
Jaiotza	Saint Louis, 1915eko abenduaren 8a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Berkeley (Kalifornia), Kalifornia eta Oakland, 1985eko uztailaren 30a (69 urte)
Hobiratze lekua	ezezaguna
Heriotza modua	berezko heriotza: leuzemia
Familia
Ezkontidea(k)	Raphael M. Robinson (en) (1941 -
Anai-arrebak	ikusi Constance Reid (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	San Diego High School (en) 1936) ; San Diego State University (en) ; (1936 - 1939) ; Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn ; (1939 - 1949) Doktoretza
Hezkuntza-maila	Doktoretza
Tesia	Definability and decision problems in arithmetic (en)
Tesi zuzendaria	Alfred Tarski
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Alfred Tarski
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, filosofoa eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)	RAND Corporation (en) (1949 - 1950); Kaliforniako Unibertsitatea Berkeleyn (1976 - 1985)
Jasotako sariak	ikusi MacArthur Fellows Program (1983) ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences (1985) ;
Kidetza	Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Ameriketako Matematika Elkartea

Julia Hall Bowman Robinson (San Luis, Misuri, 1919ko abenduaren 8a – Oakland, Kalifornia, 1985eko uztailaren 30a) estatubatuar matematikaria izan zen.

Biografia aldatu

Kaliforniako Unibertsitatean, Berkeleyn, egin zituen unibertsitate-ikasketak, eta 1948an doktoretza jaso zuen. 1976an, Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionaleko matematika-dibisioko kide hautatu zuten, eta kargu hori lortu zuen lehen emakumea izan zen. 1982an, Matematikako Emakumeen Elkarteak (AWM, ingelesezko siglak) Noether Konferentzia berari eskaini zion, zeren eta urteroko ekitaldi hau, matematika arloari ekarpen garrantzitsuak egin dizkioten emakumeak omentzekoa izan ohi da. 1983an, McArthur saria eman zioten, goi-mailako zientzialarien lana babesteko beka bat, milioi erdi dolarreko balioarekin. Ameriketako Matematika Elkarteko (AMS ingelesez) lehendakaria izan zen, erantzukizun hori euki zuen lehen emakumea.

Ekarpena aldatu

Ezaguna da, batez ere, ekuazio diofanikoetan eta erabakigarritasunean (decidability) egindako lanagatik^[1] Yuri Matiyasévich matematikariak Hilberten hamargarren problemaren (Matiyasévichen teorema) askaezintasuna frogatzen lagundu zuen, neurri handi batean. Hain zuzen ere, Robinson eremu horretatik (ekuazio diofanikoak eta erabakigarritasuna) bi aldiz bakarrik urrundu zen: bata, bere doktorego-tesia izan zen, matematika-problemak ebazteko eta ezinebatzizkotasunari buruzkoa; eta, bestea, jokoen teoriari egindako ekarpen garrantzitsua.

Bizitza pertsonala aldatu

1941ean Raphael Robinson matematikariarekin ezkondu zen. Haren ahizpa nagusia, Constance Reid, matematikari-biografo ezaguna da. Julia Leuzemiaz hil zen 65 urterekin.

Erreferentziak aldatu

↑ Erabakigarritasuna[[Decidability]] artikuluarekin estekatu da, biografia hau idazteko momentuan zirriborro bat delako. Kontzeptu honetan sakontasun gehiago bilatuz gero, ikusi baita Teoremas de la incompletitud de Gödel

Bibliografia aldatu

Constance Reid (1997). Julia: A Life in Mathematics. Mathematical Association of America. ISBN 0-88385-520-8.
Reuben Hersh y Vera John-Steiner (1997). Matemáticas, una historia de amor y de odio. Paidós. ISBN 978-98-9317-32-7.

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q452116
Multimedia: Julia Robinson / Q452116

[1] Erabakigarritasuna[[Decidability]] artikuluarekin estekatu da, biografia hau idazteko momentuan zirriborro bat delako. Kontzeptu honetan sakontasun gehiago bilatuz gero, ikusi baita Teoremas de la incompletitud de Gödel

[1]