Wikipedia

Guillenako 17 arrosak

1937ko azaroak Guillenan (Sevilla) fusilatu zituen 17 emakumeak

Guillenako 17 arrosak (Las 17 Rosas de Guillena) Sevillako Guillena auzoko 17 emakumeri emandako izen kolektiboa da. Gerenara eraman ondoren, fusilatu egin zituzten. 1937ko azaroaren 6tik 8ra gertatu zen. Haien adinak 24 eta 70 urte bitartekoak ziren.[1]

Historia aldatu

1936ko irailean atxilotu, torturatu eta kazkamotz utzi zituzten. Guillenako kaleetan paseo bat eman zieten umiliatzeko, Gerenara, inguruko herri batera, eraman baino lehen. Bertan bi hilabete egon ziren udal biltegian. Azaroan fusilatu zituzten hilerriko tapietan. Gehienak herritik ihes egindakoen emazteak ziren, errepublikanoak, jarraitzaileak edo ezkerreko alderdietan afiliatuak. Beraz, badirudi zigorra eredugarria izan zela. Hemeretzi emakume atxilotu zituzten arren, horietako bi indultuak izan ziren.[2]

Avilako Artxibo Militar Nagusian Francisco Javier González Tornero ikertzaileak lortutako hiru dokumentuk frogatu zuten 17 emakumeen 1937ko exekuzioa mendilerroko iheslariei laguntzen zietenen aurkako zigor gisa planifikatu zela.[3][4]

17 arrosak aldatu

  • Eulogia Alanis García.
  • Ana María Fernández Ventura (1898 - 1937), jatorriz Sevillako Portugaleten bizi zena.[5] Bi seme-alaba zituen eta ama ezkongabea zen.
  • Antonia Ferrer Moreno, Rondakoa.[6]
  • Granada Garzón de la Hera, (1875 - 1937) Guillenakoa.
  • Granada Hidalgo Garzón, (1867 - 1937) prentsa errepublikanoa irakurtzen zuelako atxilotu zuten .[7]
  • Natividad León Hidalgo, (1885 - 1937), bi seme-alaba zituen, ezkondua.[1]
  • Rosario León Hidalgo, (1896 - 1937) hiru seme-alaba zituen, ezkondua.[1]
  • Manuela Liánez González (1890 - 1937) Guillenan tropa frankisten sarreran ihes egin zuen senarra non zegoen ez adierazteagatik atxilotu zuen. Bi alaba zituzten.[8][9]
  • Trinidad López Cabeza, (1887- 1937) PCEn afiliatua.[10] Etxean atxilotu zuten; alaba zaharrenak bere ordez joateko eskaini zuen bere burua, baina ez zioten utzi.[8]
  • Ramona Manchón Merino, (1893 - 1937) Antonio Palacios Garcíarekin ezkondua, hura ere hil egin zuten. Lau seme-alaba zituzten.[1]
  • Manuela Méndez Jiménez (1913 - 1937) bere senarra, ezkerreko alderdi batean afiliatua, desagertu egin zen Carranzako tropak Guillenan sartzean. Atxilotu egin zuten, senarra non zegoen ez azaltzeagatik. Haurdun zegoen. Bi seme-alaba utzi zituen.[11]
  • Ramona Navarro Ibáñez, (1913 - 1937), bi alaba zituen, ezkondua.[8]
  • Dolores Palacios García, (1891 - 1937) bederatzi seme-alaba zituen, ezkondua.[1]
  • Josefa Peinado López, (1882 - 1937) bi seme-alaba zituen, ezkondua.[8]
  • Tomasa Peinado López, (1876 - 1937) bost seme-alaba zituen, ezkondua.[12]
  • Ramona Puntas Lorenzo, (1885 - 1937) alaba baten ama, ezkondua. Senarra ere hil zuten.'[8]
  • Manuela Sánchez Gandullo (1880 - 1937) bere senarra bertako Batasun Errepublikanoko kide nabarmena zen. Hiru seme-alaba zituzten.[8]

Memoria historikoa aldatu

2010ean lurperatu zituzten hobi komuna aurkitu ahal izan zuten.[13] Gorpuzkiak lurpetik ateratzeko prozesuan, ikerketa-taldeaz eta inguruko kolektibo memorialistez gain, umetan Guillenako 17 arrosak nola hil zituzten ikusi zuen lekuko batek Gerenako hilerriko puntu zehatza adierazi zuen, hilobia zegoen tokia. Horretaz gain, lekuko honek hiltzaileak herriko falangistak eta guardia zibilak izan zirela esan zuen. Lekukotasun hori izan da 2015erako aurkeztutako salaketaren oinarri.[2] 2012ko abenduaren 15ean, gorpuzkinak Guillenako hilerrian lurperatu ziren.[14]

Aintzatespenak aldatu

  • 2011n, LiberPress 2011 Memoriala eman zitzaien.[15]
  • 2017an Sevillako Diputazioaren urrezko domina jaso zuten.[3][16]
  • Bakoitzari Guillena herriko Alaba Kutunaren titulua eman zitzaion, hil ondoren.[17]
  • Sevillan, glorieta batek haien izena darama.[18]
  • 19 Mujeres liburuaren argitalpena. 1936 eta 1937 urteen artean Guillenan gertatutako benetako istorioan oinarritutako eleberria da. Argitalpenaren data, 2021eko abenduaren 15a, ez da kasualitatea, fusilatutako hamazazpi emakumeen gorpuzkiak berreskuratu zireneko bederatzigarren urteurrena baita. Liburuaren laugarren edizioan Granadako Garzón de la Hera semea ezagutu ondoren Almudena Grandesek idatzitako "Los ojos de Miguel" artikulua gehitu da, 2010ean frankismoaren biktimen alde egindako "Cultura contra la impunidad en apoyo a las víctimas" (Zigorgabetasunaren aurkako kultura) iragarkian. Bertan, hamabost artistak Gerra Zibilean eta diktadura frankistan exekutatu zituzten hamabost pertsona gorpuzten dituzte.[19][20]
  • Guillena 1937 dokumentalak 2. Akzesit saria jaso zuen Andaluziako Memoriari buruzko Dokumentuak Sortzeko VII. Nazioarteko Lehiaketan (Imagenera 2013). Ourenseko 2013ko Zinemaldian.[21]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b c d e «ARMH "19 Mujeres" de Guillena (Sevilla): LAS 17 ROSAS» ARMH "19 Mujeres" de Guillena (Sevilla).
  2. ↑ a b «Las '17 rosas de Guillena': torturadas y fusiladas por ser familiares de republicanos» El Plural 2018-12-30.
  3. ↑ a b lavozdelsur.es. (2018-11-06). «La matanza de las 17 rosas de Guillena, más de 80 años sin justicia» lavozdelsur.es.
  4. ↑ Tres documentos nuevos certifican que el asesinato de las 17 Rosas de Guillena fue totalmente planeado con clara estrategia contra el bando republicano. .
  5. ↑ «Monografías Históricas de Portugalete» monografiashistoricasdeportugalete.blogspot.com.
  6. ↑ «Antonia Ferrer Moreno | Todos los Nombres» todoslosnombres.org.
  7. ↑ Internet, Unidad Editorial. «Un hijo de las '17 rosas': '¡Ay, que no me quiero morir sin enterrar a mi madre!'» www.elmundo.es.
  8. ↑ a b c d e f Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :2 izeneko erreferentziarako
  9. ↑ «Manuela Liáñez González | Todos los Nombres» todoslosnombres.org.
  10. ↑ «Trinidad López Cabeza | Todos los Nombres» todoslosnombres.org.
  11. ↑ Centeno, María. (2012-01-23). Arranca la exhumación de las 17 mujeres asesinadas y tiradas en la fosa de Gerena. ISSN 1134-6582..
  12. ↑ «Tomasa Peinado López | Todos los Nombres» todoslosnombres.org.
  13. ↑ Premis Liberpress | 2011 17 Rosas de Guillena. .
  14. ↑ «ARMH "19 Mujeres" de Guillena (Sevilla)» armh19mujeres.blogspot.com.
  15. ↑ Premis Liberpress | Edición 2011. .
  16. ↑ « LAS ‘17 ROSAS DE GUILLENA’ RECIBEN LA MEDALLA DE ORO DE LA PROVINCIA DE SEVILLA  – Ayuntamiento de Guillena» w2.guillena.org.
  17. ↑ «CONCESIÓN DEL TÍTULO DE HIJA PREDILECTA DE LA VILLA DE GUILLENA A LAS 17 MUJERES FUSILADAS DURANTE LA GUERRA CIVIL – Ayuntamiento de Guillena» w2.guillena.org.
  18. ↑ «Gta. de las 17 Rosas de Guillena · 41019 Sevilla, España» Gta. de las 17 Rosas de Guillena · 41019 Sevilla, España.
  19. ↑ Grandes, Almudena. (2010-10-24). Los ojos de Miguel. ISSN 1134-6582..
  20. ↑ Cultura contra la impunidad. .
  21. ↑ «Guillena 1937 | Aula de Cine» www.juntadeandalucia.es.

Ikus, gainera aldatu

Bibliografia aldatu

  • Sosa Campos, Lucía (2012). Memoria de Guillena: tierra de rosas silenciadas. Aconcagua Libros. ISBN 978-84-96178-92-2. OCLC 828310344. 
  • Mc Cragh, Joan R. (2021). 19 emakume. Bohemia sortzailea. ISBN 9788412438635.

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Guillenako_17_arrosak&oldid=9794972"(e)tik eskuratuta