Funtzio trigonometriko

Triangelu angeluzuzen batean, funtzio trigonometrikoa aldeen neurrien arteko erlazioak adierazten dituzten funtzioetako edozein da. Funtzio nagusiak sei dira: sinua, kosinua, tangentea, kosekantea, sekantea eta kotangentea. (Ikusi irudia) ABC triangelu angeluzuzen bat izanik, C angelu zuzena dela eta a, b eta c, hurrenez hurren, A, B eta C angeluen aurrez aurreko aldeak direla, funtzio trigonometrikoak hauek dira:[1]

Triangelu angeluzuzen bateko angeluen eta aldeen notazioa

Kontzeptu orokorrakAldatu

Funtzio trigonometrikoak triangelu zuzen baten bi aldeen arteko zatidura gisa defini daitezke, haien angeluekin lotuta. Funtzio trigonometrikoak, zirkulu unitate batean (erradio unitarioa) marraztutako triangelu zuzen batean, erlazio trigonometrikoaren kontzeptuaren luzapenak diren funtzioak dira. Definizio modernoagoek serie infinitu edo ekuazio diferentzial batzuen soluzio gisa deskribatzen dituzte, balio positiboetara eta negatiboetara hedatzea ahalbidetuz, eta baita zenbaki konplexuetara ere.

Oinarrizko sei funtzio trigonometriko daude. Azken laurak lehenengo bi funtzioei dagokienez definitzen dira, nahiz eta geometrikoki edo haien erlazioen bidez defini daitezkeen. Funtzio batzuk ohikoak ziren iraganean, eta lehenengo tauletan agertzen dira, baina gaur egun ez dira erabiltzen; adibidez birsena (1 − cos θ) eta exsekantea (sec θ − 1).

Funtzioa Laburdura Baliokidetasunak (radianetan)
Sinu Sin  
Kosinua cos  
Tangentea tan  
Kotangentea cot  
Sekantea sec  
Kosekantea csc  

Angelu nabarien funtzio trigonometrikoakAldatu

30° 45° 60° 90°
sin          
cos          
tan          
cot          
sec          
csc          

Adierazpen grafikoakAldatu


IdentitateakAldatu

Identitate pitagorikoakAldatu

 


Angelu batuketa eta kenketaAldatu

  ,  
  ,  
  ,  


Angelu bikoitza eta erdiaAldatu

  ,  
  ,  
  ,  


  ,  
  ,  
  ,  


Biderketatik batuketaraAldatu

  ,  
  ,  


 

 


 

Batuketatik biderketaraAldatu

  ,  
  ,  
  ,  


BerreketakAldatu

         


 

 


 

DeribatuakAldatu

 

 

 


 

 

 

IntegralakAldatu

Funtzio trigonometrikoen integralen zerrenda

 

 

 


 

 

 

TeoremakAldatu

Sinuaren teorema.   triangelu batean   hurrenez hurren   aldeen aurkako angeluak baldin badira, orduan betetzen da:

 


Kosinuaren teorema.   triangelu batean   hurrenez hurren   aldeen aurkako angeluak baldin badira, orduan betetzen da:

 


Tangentearen teorema.   triangelu batean   hurrenez hurren   aldeen aurkako angeluak baldin badira, orduan betetzen da:

 

Erreferentziak eta oharrakAldatu

  1. Elhuyar Zientzia eta Teknologiaren Hiztegi Entziklopedikoa. Funtzio trigonometriko. .

Kanpo estekakAldatu