Fitol
Fitola E bitamina[1] eta K bitamina[2] sintetizatzeko erabiltzen den molekula bitartekaria da. Landare berdeen klorofilan ere agertzen da, ester bihurtuta. Mutur batean daukan hidroxilo taldeari esker molekula anfipatikoa da.
| Fitol | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | C20H40O |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| SMILES isomerikoa | C[C@@H](CCC[C@@H](C)CCC/C(=C/CO)/C)CCCC(C)C |
| MolView | 3D eredua |
| Mota | fatty alcohol (en)  eta phytane diterpenoid (en) |
| Estereoisomeroa | (2E,7S,11S)-3,7,11,15-tetramethylhexadec-2-en-1-ol (en) , (2E,7S,11R)-3,7,11,15-tetramethylhexadec-2-en-1-ol (en) , (2Z,7S,11S)-3,7,11,15-tetramethylhexadec-2-en-1-ol (en) eta (Z)-phytol (en) |
| Masa molekularra | 296,3079159 Da |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | BOTWFXYSPFMFNR-PYDDKJGSSA-N |
| CAS zenbakia | 150-86-7 |
| ChemSpider | 4444094 |
| PubChem | 5280435 |
| Gmelin | 17327 |
| ChEMBL | CHEMBL3039479 |
| EC zenbakia | 616-221-6 eta 205-776-6 |
| ECHA | 100.131.435 |
| CosIng | 40647 |
| MeSH | D010836 |
| Human Metabolome Database | HMDB0002019 |
| KNApSAcK | C00003467 |
| UNII | MZQ4XE15TP |
| KEGG | C01389 |
Egitura kimikoa aldatu
Fitola ziklikoa ez den diterpenoa da, alkohol sail bat duena ( ). 4 talde isopreno polimerizatu ditu eta itxura aldetik olio koloregabe bat da.
Erabilerak aldatu
Biosferan dagoen isoprenoide azikliko ugariena denez, ingurune urtarretan traza biogeokimikoak aztertzeko erabiltzen da[3].
Ekoizpen industriala ere garrantzitsua da eta lurrin, kosmetiko, txanpu, xaboi eta detergenteen osagaia izan ohi da[4].
Refsum gaixotasuna aldatu
Fitola oxidatzerakoan azido fitanikoa eratzen da, hau hausnarkarien hesteetan gertatzen da eta azido fitanikoa beren koipetan gordeta gelditzen da[5]. Gizakiak jan eta kopuru handitan gorputzean pilatzen bada Refsum gaixotasuna sor daiteke. Gaixotasun honen sintomak polineuropatia periferikoa, zerebeloaren ataxia, retinosi pigmentarioa, anosmia eta gorraizea dira[6].
Erreferentziak aldatu
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2016-06-03 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ (Ingelesez) «Synthesis of Vitamin E» Vitamins & Hormones 76: 155–202. 2007-01-01 doi:. ISSN 0083-6729. (Noiz kontsultatua: 2018-12-29).
- ↑ (Ingelesez) Abell, Alison M. Daines, Richard J. Payne, Mark E. Humphries and Andrew D.. (2003-10-31). «The Synthesis of Naturally Occurring Vitamin K and Vitamin K Analogues» Current Organic Chemistry 7 (16) (Noiz kontsultatua: 2018-12-29).
- ↑ (Ingelesez) «Phytol degradation products as biogeochemical tracers in aquatic environments» Organic Geochemistry 34 (1): 1–35. 2003-01-01 doi:. ISSN 0146-6380. (Noiz kontsultatua: 2018-12-29).
- ↑ (Ingelesez) «Fragrance material review on phytol» Food and Chemical Toxicology 48: S59–S63. 2010-01-01 doi:. ISSN 0278-6915. (Noiz kontsultatua: 2018-12-29).
- ↑ (Ingelesez) Wanders, R. J. A.; Brink, D. M. van den. (2006-08-01). «Phytanic acid: production from phytol, its breakdown and role in human disease» Cellular and Molecular Life Sciences 63 (15): 1752. doi:. ISSN 1420-9071. (Noiz kontsultatua: 2018-12-29).
- ↑ (Ingelesez) Wierzbicki, A. S.. (2007-11-01). «Peroxisomal disorders affecting phytanic acid α-oxidation: a review» Biochemical Society Transactions 35 (5): 881–886. doi:. ISSN 1470-8752. PMID 17956237. (Noiz kontsultatua: 2018-12-29).
Kanpo estekak aldatu
