Cristina Fernández Pereda

Frankismoak fusilatutako atezaina

Cristina Fernández Pereda (baliteke bere bigarren deitura Pereira izatea eta gerra-kontseiluan oker transkribatu izana) (Villasinde, A Veiga do Valcarce, Leon, 1900San Adriàn de Besòs, Katalunia, 1939ko maiatzaren 13a) Frankismoaren erregimenak Botako Zelaian exekutatutako Les Corts emakumeen kartzelako hamabi emakumeetako bat izan zen.[1][2][3][4]

Cristina Fernández Pereda
Bizitza
JaiotzaVillasinde, Vega de Valcarce (en) Itzuli, 1900
HeriotzaSant Adrià de Besòs1939ko maiatzaren 13a (38/39 urte)
Heriotza modua: bala zauria
Jarduerak
Jarduerakatezaina

Ibilbidea

aldatu

Cristina Fernándezek atezain gisa lan egiten zuen, gerra zibila amaitzean bereziki jazarri zen lanbidea; izan ere, atezain asko Errepublikako gobernuarekin kintalistak identifikatzen laguntzeagatik akusatu zituzten. Gerra osteko lehen sei hilabeteetan Les Corts espetxean sartu ziren 3.200 emakumeetatik, ehun eta zortzi atezainak ziren. Fernandez atezaina zen Tamarit kaleko 163. orubean, Zabalguneko barrutian, eta etxearen jabeak eta zenbait bizilagunek salatu zuten. Martxoaren 5ean atxilotuta, 1939ko martxoaren 10ean Les Corts espetxean sartu zuten, Model espetxetik pasatu ondoren. Apirilaren 12an, gerra-kontseilua egin zieten hamahiru laguni, besteak beste, Baltasar Paz senarrari eta beste hamabi laguni. Bere orubearen eta beste pertsona batzuk faxista gisa salatu izana leporatu zioten. Hark ukatu egin zuen, eta esan zuen, jabea bizirik bazegoen, bera tartean zegoelako zela, baina etxea erregistratzera joan zirenean, hark, eramaile gisa, non bizi zen esan zuen; erregistro horretan pistola bat aurkitu ziotela gehitu zuen. Haren adierazpenak ez zuen ezertarako balio izan; senarrari, Madrilen defentsan borrokatu izana leporatu baitzioten, hogei urteko kartzela-zigorra ezarri zioten senarrari, Cristinari berriz, heriotz-zigorra.[5][6][7]1939ko maiatzaren 13an fusilatu zuten Botan Zelaian, beste hamabost lagunekin batera.[8]

1939ko apiriletik 1940ko azarora bitartean La Bota zelaian fusilatu zituzten hamaika emakumeetako bat izan zen, ondorengo hauekin batera; Magdalena Nolla, Carme Claramunt i Barot, Eugènia González Ramos, Ramona Peralba Sala, Dolors Giorla Laribal, Elionor Malich Salvador, Virginia Amposta Amposta, Assumpció Puigdelloses Vila, Inés Jiménez eta Neus Bouza Gil

Literaturan

aldatu

Puerta en ningun sitio eleberriak, 2021eko azaroan argitaratuak, Cristina Fernándezen exekuzioa ekarri zuten gorabeherak biltzen ditu. Autorearen arabera, haren nortasun zuzena Cristina Fernández Pereira da, baina haren abizena desitxuratu egin zuten bere gerra-kontseiluan.

Aintzatespenak

aldatu
 
La Bota zelaian exekutatutakoen panela
  • 2015ean, plaka bat jarri zen La Bota zelaian fusilatutako hamaika emakumeen omenez, Cristina Fernandezen izena eta adina barne.
  • 2016an, Cristina Fernandezen eta La Bota zelaian fusilatutako beste hamar kideak eta Maria Salvo Francoren aurkako ekintzailea omendu zituen Grup Promotor del Futur Monument a la Presó de Dones de Les Corts taldeak Espainiako Bigarren Errepublikaren aldarrikapenaren 85. urteurrenean.
  • 2017an, La Minako eta El Botako Artxibo Historikoa eta Dokumentazio Zentroa elkarteak bideo bat aurkeztu zuen, Botako zelaian fusilatutako hamaika emakumeen oroimenez, gerra zibilaren ondoren emakumeek jasandako errepresioari buruzkoa.
  • 2019ko otsailaren 24an, exekuzioetatik laurogei urte betetzean, Bartzelonako Udalak "Exekutatuen panela" inauguratu zuen San Martin barrutian.
  • 2022ko abenduaren 15ean, Bartzelonako Udalak «Jardín de Cristina Fernández Pereira» izena ematea erabaki zuen Sant Antonio auzoko Urgell zinea zegoen etxadiaren barrualdeari.[9]

Erreferentziak

aldatu

Kanpo estekak

aldatu