00:59, 2 martxoa 2017ko berrikusketa aldatu Iñaki LL (eztabaida \| ekarpenak) Kontu sortzailea, Egiaztatutako erabiltzaileak, Administratzaileak 25.543 edits →‎Baldintza higienikoen gainbehera ← Aurreko ezberdintasuna		13:34, 2 martxoa 2017ko berrikusketa aldatu desegin Iñaki LL (eztabaida \| ekarpenak) Kontu sortzailea, Egiaztatutako erabiltzaileak, Administratzaileak 25.543 edits tNo edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: XIX. mendean, [[Londres]] bihurtu zen munduko metropoli garrantzitsuena ~~bihurtu zen,~~ eta munduko salerosketaren gune nagusienetako bat. Gehienean, [[XIX. mendea\|XIX. mende]]<nowiki/>ko [[Britainia Handia]] [[Viktoriar Aroa]]rekin parekatzen da, iaoso ~~bat~~parekatuta baitatoz kronologikoki. Denbora horretan, hiriak aldaketa handiak eta gogorrak izan zituen. ==Hirigintza== [[Fitxategi:London_Thames_copper_engraving_19th_century.jpg\|thumb\|Londres eta Tamesis ibaia XIX. mende erdialdera]] [[Fitxategi:Constructing the Metropolitan Railway.png\|thumb\|Metroa egiten King's Crossetik gertu]] [[XVIII. mendea\|XVIII. mendetik]], [[XX. mendea\|XX. mendeko]] lehenengo erdialdera, Londres [[Britainiar Inperioa]]ren hiriburu izan zen, eta [[Viktoria Erresuma Batukoa\|Viktoria erregina]]<nowiki/>ren Aroan bereziki Inperioak bere gorena jo zuen. Garai horren atarian, [[Jurgi IV.a Erresuma Batukoa\|George IV]]<nowiki/>ren Aroan, [[John Nash]] diseinatzaileak itzal handiko ingeniaritza-lanak ~~itxuratu~~egin zituen: ''[[Regent Street]]'', ''[[Piccadilly Circus]]'', ''Carlton House Terrace'' eta ''[[Oxford Circus]]'' etorbide, bidegurutze eta plaza dotoreak, baita ''Buckingham House'' Errege baten merezimenduko jauregi bihurtu ere. [[1830]]. urtean ''[[Trafalgar Square]]'' egin zuten, eta bi urte geroago, berriz, bertako ''[[National Gallery]]'' eraikina. ==Biztanle metaketa== Londres hiria, berriz, kontraesan latzez betetako hiria bilakatu zen. Eraikuntza eta ingeniaritza-garapen berriekin batera, herri xehea auzo txiroetan metatuta bizi zen egoera lazgarrietan. [[1800]]. urtean, Londresen milioi bat pertsona bizi ziren; mende bat geroago, ordea, 6 milioi, baina oinarrizko beharrizanei aurre egin ezinik zeuden horietako asko eta asko. Hori da, hain zuzen, [[Charles Dickens]] idazlearen garaiko Londres txiroa eta latza: industriaren garapen bete-betean, 5 urteko umeak ere eskale egoten ziren kalean, edo tximinia-garbiketan. [[1870]]ean egoera hori zer-edo-zer hobetu zen, 5-12 urte arteko haurrak nahitaez eskolatu beharra ezartzen zuten legeen ondorioz. [[XIX. mendea\|XIX]]-[[XX. mendea\|XX. mendeetan]] Londres munduko [[hiri]]rik handiena izan zen, etorkin ugari hartu zituen, adibidez, [[1848]]ko [[Irlandako Gosete Handia\|Patataren Gosetearen]] ondorioz, 100.000 irlandar txiro Londresen finkatu ziren, une batean hiriko biztanleriaren % 20 osatzeraino. ==Baldintza higienikoen gainbehera==

XIX. mendea Londresen: berrikuspenen arteko aldeak