Foruak Eraldatzeko Legea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
t →‎Historia: barne lotura zuzenketa
2. lerroa:
 
== Historia ==
[[1839]]ko [[abenduaren 25]]eko Foruak Berresteko Dekretua [[Nafarroa]]ren izaera [[foru|forala]] eta [[1837ko Espainiako Konstituzioa]]k ezarritako erregimen [[liberalismo|liberala]] elkartzen saiatu zen. Horretarako, negoziazio bat izan zen [[Lehen Karlistaldia]]ren garaian eratutako [[probintziako aldundiaaldundi]]renaren batzorde baten eta [[Baldomero Espartero|Esparterok]] zuzendutako [[Espainiako Gobernua]]ren artean. Nafarroako batzordeak [[José Yanguas|José Yanguas y Miranda]] Nafarroako probintziako aldundiaren idazkaria zuen buru. [[Nafarroa]]n, legea Estatua lotetsiko zuen ituntzat jo zen legea, lehen [[Nafarroako errege-erreginen zerrenda|Nafarroako erregeek]] bertoko [[foru]]ak zin egitean gertatzen zen bezala. Hori zela eta, hitzartutako legea izatearen ideia oso zabalduta zegoen.
 
Lege horren bitartez, [[Lehen Karlistaldia|Lehen Gerra Karlista]] irabazi ondoren, [[monarkia]] liberala egiten ari zen erreforma politiko, instituzional, legegile eta judizialak ezarri ziren [[Nafarroa]]n. [[Valentzia]]n erbesteratuta zegoen [[Ángel Sagaseta de Ilurdoz]] [[Nafarroako Gorteak|Gorteetako]] azken sindikoak gogor kritikatu zuen prozesua. Gainera [[soldadutza]] ezarri (gatazka asko sortu zuena), aduanak [[Ebro]]tik [[Pirinioak|Pirinioetara]] mugitu eta moneta jaulkitzeari utzi zuten. Zergak kudeatzeko eta gai administratiboak kontrolatzeko [[Nafarroako Foru Aldundia]] sortu zuten<ref> [[Bixente Serrano|Bixente Serrano Izko]]: ''[[Nafarroa. Historiaren hariak]]'' ([[2005]], [[Euskara Kultur Elkargoa]]). ISBN 84-932845-9-9 </ref>