Babia

Babia
Babia
Mota	Espainiako eskualdea
Geografia
Koordenatuak	42°57′50″N 6°04′33″W / 42.9638°N 6.0758°W
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Gaztela eta Leon

Babia Leongo ipar-mendebaldeko eskualde tradizionala da (Gaztela eta Leongo autonomia-erkidegoan), hango eskualde banaketan, Mendebaldeko Mendialdea deritzonean kokatua. Eskualde tradizional hori 28 herrik osatzen dute, bi kontzeju edu udalerritan banatuta.

Etimologia aldatu

Toponimoa Vadabia Erdi Aroko formatik dator, erromantze zaharrean Vall de la Vía, bideko harana. Eskualdeari Orbigo esaten zitzaiola-eta termino hori euskarazko ur hitzarekin lotu duenik ere bada^[1].

Eskualdeko berezko hizkuntza astur-leonera da^[2].

Gazteleraz ohikoa da Babian egon esamoldea ("estar en Babia"), kezkarik gabe arazoez ezjakina den pertsonaren egoera adierazteko. Jatorria du esamoldeak antzinako Leongo erregeen ohituran, Babian ehizan luzaroan aritzen zirenak. Gortean erregerengandik galdetuz gero Leonen, esaten zen errege Babian zela, eta hortaz gorteko arazoez aparte eta ezjakintasunean zegoelako adiera hartu zuen horrek^[1].

Geografia aldatu

Asturiasko Teberga, Somiedo, Quirós eta Lena kontzejuekin egiten du muga iparraldean eta ekialdean. Mendebaldean, Lazianako eskualdea du. Hegoaldean, Omaña eta Luna (Leon) eskualdeak. Eskualde hau oparoa da bere langintza tradizionalerako, abeltzaintzarako. Artzaintzak sarrio ugariekin partekatzen ditu Babiako larre ugariak.

Eskualdea banatzen da bi kontzejutan, tradizionalki Goiko Babia eta Beheko Babia ere esaten direnak. Hona jarraian bertako izenak, bertako asturieraz diren bezala^[2]:

Goiko Babia edo Cabrichanes aldatu

Cabrichanes
La Cueta
Guergas
Tsáu
Mena
Meirói
Las Murias
Penalba
Piedrafita
Quintanietsa
La Riera
San Félis
Torre
La Veiga de Viechus

Beheko Babia edo Santu Mitsanu aldatu

Candemuela
Cuspedal
Xenestosa
La Maxuga
Pinus
Riuláu
Rubléu
Santu Mitsanu
Turrebarriu
Turrestíu
Truébanu
Vitsafelíz
Vitsargusán
Vitsasecinu

Erreferentziak aldatu

↑ ^a ^b (Gaztelaniaz) Administrador. (2011-10-31). «Del nombre de Babia y de la expresión "estar en Babia"» Babia.net (Noiz kontsultatua: 2022-01-14).
↑ ^a ^b Alvarez, Guzmán.. (1985). El habla de Babia y Laciana. Ediciones Leonesas ISBN 84-86013-22-4. PMC 14584308. (Noiz kontsultatua: 2022-01-14).

Kanpo estekak aldatu

"¿Qué ver en Babia, León?" (Diario de León).

Datuak: Q2283933
Multimedia: Babia, León / Q2283933

[:0-1] (Gaztelaniaz) Administrador. (2011-10-31). «Del nombre de Babia y de la expresión "estar en Babia"» Babia.net (Noiz kontsultatua: 2022-01-14).

[:1-2] Alvarez, Guzmán.. (1985). El habla de Babia y Laciana. Ediciones Leonesas ISBN 84-86013-22-4. PMC 14584308. (Noiz kontsultatua: 2022-01-14).

[1]

[2]