Alto de la Cruz
Alto de la Cruz Cortes udalerrian dagoen Historiaurreko aztarnategia da. Aztarnategia Brontze Aroaren amaierako eta Burdin Aroko aztarnak ditu eta gari hartako Europako garrantzitsuenetakoa da. Izan ere, Nafarroako Kultura Intereseko Ondasun izendatu zuten[1][2].
| Alto de la Cruz | |
|---|---|
.jpg) | |
| Datuak | |
| Herrialdea |  Euskal Herria |
| Probintzia |  Nafarroa Garaia |
| Udalerria | Cortes |
| Koordenatuak | 41°55′34″N 1°26′44″W / 41.92614324°N 1.44544522°W |
 | |
| Azalera | 0.0075 km² |
| Garaia | Azken Brontze Aroa eta Lehen Burdin Aroa |
| Altitudea | 260 m |
Kanpotik muino baxu bat bezala ikusten da[3] eta lur lauan eraikitako herrixka gisa klasifikatu zuen Javier Armendarizek[4].
Historia aldatu
Aztarnategia 1946an aurkitu zuen herriko herritar batek eta bere lehen ikerlaria Blas Taracena izan zen. 1953. urtetik aurrera, Joan Maluquerrek hartu zuen ikerketen ardura.
Urtetan egin ziren ikerketak, eta hiru garai (fase) bereizi ziren, kronologia honekin, berrienetik zaharrenera: III. herria, K.a. 850-700 urtetakoa; II. herria, K.a.700-500 urte eta I. herria, K.a. 550-350 urte. Indusketa-kanpainei esker, aztertu diren eraikuntza-hondakinak eta materialak ugariak dira, batez ere II. herrixkan topatutakoak, non zeramikazko zenbait pieza nabarmentzen baitira[5].
.jpg)
Lehen emaitzak Historiaurreko eta Protohistoriako Zientzien Nazioarteko IV. Biltzarrean aurkeztu ziren, Madrilen, 1954an, eta, ondoren, 1958an Hanburgon egindako V. Kongresuan. Brontze aurreratuaren Arotik Burdinaren Lehen Arora bitarteko sekuentzia estratigrafiko zabalak Nafarroako Gorteetako aztarnategia ezinbesteko erreferentzia bihurtu du Europako historiaurrearen azterketetan[6].
Gizarteratzea aldatu
Egun aztarnategiaren erakusketa Iraunkorra dago Cortesko gazteluan[1].
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b «Bisita gidatuak Cortesko Gaztelura + Alto de la Cruz aztarnategira - Planes | Visit Navarra - Web Oficial de Turismo de Navarra» www.visitnavarra.es (Noiz kontsultatua: 2023-07-21).
- ↑ «Legislación de las Comunidades Autónomas del Estado español .» Boletin Oficial de España (Espaniako Gobernua): 849..
- ↑ «Rutas arqueológicas por Navarra: ALTO DE LA CRUZ DE CORTES – Poblado prehistórico» Rutas arqueológicas por Navarra 2012-08-29 (Noiz kontsultatua: 2023-07-21).
- ↑ Armendáriz Martija, Javier. (2008). De aldeas a ciudades. El poblamiento durante el primer milenio a.C. en Navarra. iruñea: Nafarroako Gobernua eta Vianako Printzea, 1169-1174 eta beste or. ISBN 978-84-235-3101-1. (Noiz kontsultatua: 2024-02-14).
- ↑ Gran Enciclopedia de Navarra | ALTO DE LA CRUZ. (Noiz kontsultatua: 2023-07-21).
- ↑ «Yacimiento del Alto de la Cruz» Ayuntamiento de Cortes (Noiz kontsultatua: 2023-07-21).
Bibliografia aldatu
- J. Maluquer de Motes, 1954-1656. El yacimiento hallstático de Cortes de Navarra. Estudio crítico Iruña 1954; Estudio crítico II, Iruña , 1956. Principe de Viana Erakundea. Nafarroako Gobernua.
- Maluquer, Jua; Gracia,Francisco eta Munilla, Gloria. "Alto de la Curz – Cortes de Navarra", Trabajos de Arqueología Navarra, 9.
Kanpo estekak aldatu
- (Gaztelaniaz) Alto de la Cruz-eko museo birtuala
- (Gaztelaniaz) Jornadas Europeas de Patrimonio 2020 ‘Educación y Patrimonio’ UOC.
Datuak: Q120780128
