Abraham ibn Daud

Abraham ibn Daud
Bizitza
Jaiotza	Kordoba, 1110
Herrialdea	Almorabide
Talde etnikoa	Juduak
Heriotza	Toledo, 1180 (69/70 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	arabiera
Jarduerak
Jarduerak	historialaria, idazlea, filosofoa eta errabinoa
Lantokia(k)	Vauvert eta Proventza
Lan nabarmenak	ikusi Sefer ha-Qabbalah (en) ;
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	judaismoa

Abraham ibn Daud (Kordoba, 1110 – Toledo, 1180) filosofo arrazionalista eta historialari judu-espainiarra izan zen, famatua judaismoaren tradizioan pentsamendu aristotelikoa sartzeagatik.

Bizitza aldatu

Bere formakuntza akademikoak iradokitzen du Kordoban ikasi zuela, non garai hartan judu ikastetxerik ospetsuenak zeuden. Almohade intoleranteen inbasioa 1148an hasi zenean, Ibn Daud, judu askok bezala, Maimonides gaztearen familia barne, hiritik ihes egin zuen eta Toledo kristauan babesleku hartu zen. Han, Sefer Ha-Kabbalah (Tradizio Liburua, 1161) bere lan ezagunena idatzi zuen, judu-buru espiritualen belaunaldien zerrenda zehatza dena. Horren helburua etengabeko jarraitutasuna frogatzea zen, Ibn Dauden arabera, Moisesen eta bere garaiko errabinoen artean zegoena. Beste era batera esanda, liburu hau Karaitar judaismoaren eta Anan ben Daviden irakaspenen aurkako diatriba bat zen. Judaismo arrazionalaren zilegitasuna justifikatzeko asmoa

Abraham ibn Daud Aristotelesen arrazionalismoaren aldeko lehen judu pentsatzailea izan zen. Aurretik, filosofo musulman bakar batzuk, hala nola Avicena eta Al Farabi —eragin handia izan zutenak harengan—, izan ziren. Ordura arte, judu pentsalariek neoplatonismoari ekin zioten, Ibn Gabirolren kasuan bezala, bere Fons Vitae lanean. 1160. urtearen inguruan Ibn Daud-ek Al-Akidah al-Rafiyah lan filosofikoa idatzi zuen arabieraz, bi aldiz itzuli zutena hebreerara, eta "Ha-Emunah ha-Ramah" ("Fede gorena") izeneko bertsioa mantentzen da.

Judu pentsamendu arrazionalistaren benetako aita izan arren, Maimonidesek gainditu zuen neurri handi batean. Dirudienez, 1190. urtean egindako Harrituen gidaren sorreraren geroztik ez zen beharrezkoa Ha-Emunah ha-Ramah irakurtzea, askoz gutxiago konplexua eta integrala zena.

Ibn Daud Toledon hil zen 1180an. Iturri batzuen arabera, fedearen martirioaz hil zen, xehetasun gehiagorik ez dagoen arren. Bere lan filosofikoa, jatorrizko arabierazkoa galdu dena, Simson Weilik hebreeratik alemanera itzulita, Der erhabene Glaube (Fráncfort del Meno, 1852) izenburupean. Argitaratutako azken edizioak hebrearra (Jerusalem, 1967) eta ingelesa (New Jersey, 1987) dira.

Iturriak aldatu

Fontaine, T. A. M. (1990). In defence of Judaism: Abraham ibn Daud [Sources and structure of ha-Emunah ha-Ramah]. Assen: Van Gorcum.

Ibn Daud, Abraham, Ferre, Dolores (1990). Libro de la tradición. Bartzelona: Riopiedras.

Samuelson, N., Weiss, G. (1987). The Exalted Faith: Abraham ibn Daud. New Jersey: Fairleigh Dickinson University Press.

Kanpoko loturak aldatu

Datuak: Q330821