Vitré (Ille eta Vilaine)

Vitré; Gwitreg
	Frantziako udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Frantzia
Frantziaren banaketa administratiboa	Metropolitar Frantzia
Defense and Security zone of France	Western defense and security zone
Eskualdea	Bretainia
Departamendua	Ille eta Vilaine
Barruti	Fougèreseko barrutia
Kantonamendu	canton of Vitré-Est
Alkatea	Pierre Méhaignerie
Izen ofiziala	Vitré; Gwitreg
Jatorrizko izena	Gwitreg
Posta kodea	35500
Geografia
Koordenatuak	48°07′24″N 1°12′34″W / 48.1233°N 1.2094°W
Azalera	37,03 km²
Altuera	89 m, 56 m eta 127 m
Mugakideak	Erbrée, Balazé, Étrelles, Montreuil-sous-Pérouse, Pocé-les-Bois eta Saint-M'Hervé
Demografia
Biztanleria	18.892 (2022ko urtarrilaren 1a); −106 (2021)
Dentsitatea	510 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Helmstedt, Lymington, Terrebonne, Djenné, La Vila Joiosa, Greece, Środa Wielkopolska (en) eta Tălmaciu (en)
	vitre.bzh

Vitré (bretainieraz: Gwitreg) Bretainiako udalerri bat da. Administraiboki Frantziako Ille eta Vilaine departamenduan dago Bretainia eskualdean eta Bro Roazhon lurralde historikoan. 2010ko erroldaren arabera 16.834 biztanle ditu, baina bere metropoli eremua 100.000 biztanle ingurura iristen da. 1999an Arte eta Historiaren Hiri izendatu zuten.

Geografia

Normandiarekiko mugatik gertu dago, Vilaine ibaiaren ertzean.

Historia

Galiar-erromatarrek populatu zuten eremua. Vitré izena lurraldearen jabea zen "Victor" edo "Victrix" izenetik dator.

Vitré bera Geoffrey I.a Bretainiakoak 1000 urtearen inguruan Riwallon Le Vicaire jauntxo feudalari eskubieak ematerakoan sortu zen. Bretainiako marka zaintzeko egurrezko gotorleku txiki bat eraiki zuen honek. Sarritan erasotu eta erre zuten, harik eta 1070 urtean harrizkoa eraiki zen arte. XIII mendean gaztelua handitu eta gotortu egin zuten.

Erdi Aroan gazteluaren inguruan herria sortzen hasi zen. Gaur egun oraindik kaleek artisau jardueren izena daukate, larrugileen kalea, ontzigileena, merkatu plaza... XVI mendean merkatariek etxalde handiak eta oso apainduak altxatu zituzten beren aberastasunaren adierazgarri. 1598an Henrike III.a Frantziakoa eta Nafarroakoa bertan izan zenean harrituta honako hau esan zuen: "Frantziako errege ez banintz Vitréko burges izango nintzateke". XVI mendeko erlijio gerratan Vitré hiri protestantea izan zen, gertu daukan Fougères ez bezala.

XVIII eta XIX mendeetan ordea gainbehera etorri zitzaion eta trenbidea ekartzeko hegoaldeko harresi eta gotorlekuak eraitsi zituen. Honek hiria irekitzea eta eremu berriak populatzea ekarri zuen.

XX mendeko Mundu Gerrek ez zioten kalte handirik eragin Vitréri eta bere ondasun historikoa ia osotasunean mantendu du. Hau dela eta, 1999an Arte eta Historiaren Hiri izendatu zuten.

Ondasun nabarmenak

Vitréko gaztelua
Rochers-Sévigné gaztelua
Château-Marie
Harresiak
Notre-Dame eliza
Saint-Nicolas kapera
Ringues de la Troussanais hotela

Iruditegia

Vitréko gaztelua.
Porte d'Embas atea.
Alde zaharreko kalea (larrugileen kalea).
Notre-Dame eliza.
Saint-Martin eliza.
Rochers-Sévigné gaztelua.

Demografia

Biztanleria

2007an udalerrian erroldatutako biztanleak 16.691 ziren. Familiak 7.322 ziren, horien artean 2.848 pertsona bakarrekoak ziren (1.283 bakarrik bizi ziren gizonak eta 1.565 bakarrik bizi ziren emakumeak), 1.961 seme-alabarik gabeko familiak ziren, 2.001 seme-alabak dituzten bikoteak ziren eta 512 seme-alabak dituzten guraso-bakarreko familiak ziren.

Biztanleriak, denborak, ondorengo grafikoan ageri den bilakaera izan du:^[1]

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ikus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.

Etxebizitza

2007an 7.982 etxebizitza zeuden, 7.419 familiaren etxebizitza nagusia ziren, 113 bigarren erresidentzia ziren eta 450 hutsik zeuden. 4.548 etxeak ziren eta 3.394 apartamentuak ziren. 7.419 etxebizitza nagusietatik 3.774 bere jabearen bizilekua ziren, 3.570 alokairuan okupaturik zeuden eta 76 doan lagata zeuden; 384 etxek gela bat zuten, 1.153 etxek bi zituzten, 1.413 etxek hiru zituzten, 1.555 etxek lau zituzten eta 2.914 etxek bost zituzten. 4.683 etxebizitzek parking plaza bat zuten azpialdean. 3.612 etxetan auto bat zegoen eta 2.496 bi edo gehiago zeuden^[2]

Biztanleria-piramidea

2009an sexu eta adinaren araberako biztanleria-piramidea hau zen:

Populazio piramidea de **Vitré** el 2009 ^[3].
Gizonak	Adinak	Emakumeak
8	95 o +	36
12	90 a 94	80
72	85 a 89	220
84	80 a 84	180
284	75 a 79	372
240	70 a 74	344
312	65 a 69	392
332	60 a 64	352
276	55 a 59	292
500	50 a 54	440
444	45 a 49	568
568	40 a 44	516
572	35 a 39	592
524	30 a 34	496
708	25 a 29	608
588	20 a 24	608
548	15 a 19	576
428	10 a 14	468
400	5 a 9	500
420	0 a 4	340

Ekonomia

2007an lan egiteko adina zuten pertsonak 10.991 ziren, horien artean 8.288 aktiboak ziren eta 2.703 inaktiboak ziren. 8.288 pertsona aktiboetatik 7.554 lanean zeuden (4.023 gizon eta 3.531 emakume) eta 733 langabezian zeuden (341 gizon eta 392 emakume). 2.703 pertsona inaktiboetatik 850 erretiraturik zeuden, 1.141 ikasten zeuden eta 712 "bestelako inaktibo" gisa sailkaturik zeuden.^[4]

Diru sarrerak

2009an Vitré udalerrian 7.379 unitate fiskal zeuden, 16.451,5 pertsonek osaturik. Pertsona bakoitzeko diru-sarrera fiskalaren mediana 18.024€ zen.^[5]

Jarduera ekonomikoak

2007an zeuden 1.089 komertzioetatik, 16 erauzte enpresak ziren, 32 janari enpresak ziren, 8 material elektrikoaren fabrikazioko enpresak ziren, 3 garraiorako elementuen fabrikazioko enpresak ziren, 57 bestelako produktu industrialen fabrikazioko enpresak ziren, 95 eraikuntza enpresak ziren, 282 ibilgailuen saltze eta konpontze enpresak ziren, 23 garraio enpresak ziren, 77 ostalaritza eta jatetxe enpresak ziren, 17 informazio eta komunikazio enpresak ziren, 89 finantziazio enpresak ziren, 34 higiezinen enpresak ziren, 147 zerbitzu enpresak ziren, 140 administrazio publikoko enpresak ziren eta 69 «beste zerbitzu jarduera batzuk» multzoan sailkatutako enpresak ziren.^[6]

2009an zeuden norbanakoentzako 242 zerbitzu publikoetatik, 1 poliziaren kaserna zen, 1 Ogasun Publikoaren administrazio bulegoa, 2 lan bilaketa bulegoak, 1 jendarmeria, 1 posta bulegoa, 16 banku bulegoak, 22 ibilgailuen konpontzeko eta nekazaritza tresnetako lantokiak, 4 ibilgailuen ikuskaritza teknikoko lekuak, 1 ibilgailuen alokairu bulegoa, 4 autoeskolak, 8 igeltseroak, 20 margolariak, 16 zurginak, 20 iturginak, 4 argiketariak, 6 eraikuntza enpresak, 24 ile apaindegiak, 6 albaitariak, 10 aldi baterako lan enpresak, 49 jatetxeak, 11 higiezinen agentziak, 7 tintoreriak eta 8 apaindegiak.^[7]

2009an zeuden 136 establezimendu komertzialetatik, 3 hipermerkatuak, 1 supermerkatua zen, 4 brikolaje denda handika, 2 120 m² baino gehiagoko dendak, 4 120 m² baino gutxiagoko dendak, 18 okindegiak, 4 harategiak, 1 kongelatu-denda zen, 1 arraindegi zen, 7 liburu dendak, 43 arropa dendak, 6 etxerako tresna dendak, 8 zapata-dendak, 5 elektrotresna dendak, 10 altzari dendak, 5 kirol-dendak, 2 lur eta paretak apaintzeko dendak, 2 drogeria, 2 lurrin-dendak, 3 bitxi-dendak eta 5 lore-dendak ziren.^[8]

2000. urtean Vitré udalerrian 79 nekazaritza-ustiategi zeuden, 2.436 hektarea erabiltzen.^[9]

Osasuna eta hezkuntza

2009an tratamendu laburretarako ospitale 1 , iraupen erdiko (jarraipen eta errehabilitazio) tratamenduetarako ospitale 1 bat, tratamendu luzeetarako ospitale 1 bat, 3 psikiatriko, urgentzia zentro 1 bat, amatasun-klinika 1 bat, osasun-zentro 1 bat, 7 botika eta 2 anbulantzia zegoen.

2009an 4 haur-eskola eta 8 lehen-hezkuntzako eskola zegoen. Vitré udalerrian 4 Bigarren Hezkuntzako ikastetxe, 2 hezkuntza orokorreko lizeo eta 1lizeo teknologikoaBigarren Hezkuntzako ikastetxeetan 2.130 ikasle zeuden, Hezkuntza orokorreko lizeoetan ez zegoen 1.943 eta lizeo teknologikoetan 316.