UNESCOren hizkuntza-sailkapena
UNESCOren hizkuntza-sailkapena munduko hizkuntzak galtzeko arriskua duten arabera sailkatzeko erabiltzen den sistema da, UNESCOren atlasean erabiltzen dena.[1] UNESCOren atlasaren arabera arriskuan dauden hizkuntzak 2.498 dira guztira. Erabiltzen den sailkapenak 6 egoera hauek eskaintzen ditu:[2]
- Ziurra. Salbu dauden hizkuntzak, desagertzeko arriskurik ez dutenak
- Zaurgarria Guztiz salbu ez dauden hizkuntzak. Umeek hitz egiten duten hizkuntzak dira, baina esparru zehatz batzuetan bakarrik (etxean, adibidez). Guztira, 607 hizkuntza daude talde honetan (arriskuan dauden hizkuntzen %24,3). Unescoren arabera, talde honetan dago euskara (Unescoren arabera, 660.000 eta 700.000 hiztun bitartean zeuzkan euskarak 2009an).
- Arrisku ziurrean Umeek ez dute hizkuntza ikasten etxean. 632 hizkuntza daude talde honetan (%25,3). Multzo honetan daude Aragoiera (10.000 hiztun inguru) asturiera-leoniera (150.000 hiztun) eta gaskoia (250.000 hiztun guztira) .
- Larriki arriskuan Guztiz arriskuan dauden hizkuntzak: aiton-amonen belaunaldiak hitz egiten du bakarrik, eta gurasoen belaunaldiak ulertu egiten du, baina beraien artean ez dute hizkuntza erabiltzen eta ez die euren seme-alabei transmititzen. 502 hizkuntza daude egoera honetan.
- Kritikoki arriskuan Desagertzeko zorian dauden hizkuntzak: aiton-amonak eta belaunaldi zaharrenak dira hizkuntza dakiten gazteenak, eta, gainera, oso gutxitan erabiltzen dute. 538 hizkuntza denetara (%21,5). Kanariar Irletako guantxera hizkuntza multzo honetan sartu dute.[3]
- Galduta Desagertutako hizkuntzak. 219 hizkuntza jaso dituzte multzo honetan.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_UNESCO.svg/220px-Flag_of_UNESCO.svg.png)
UNESCO Atlasaren arabera, munduan 6.700 hizkuntz daude eta horietako erdia inguru desagertu egin daiteke XXI. mendean. 1950tik 241 hizkuntza desagertu dira munduan.
Erreferentziak
aldatu- ↑ «UNESCO Atlas of the World's Languages in danger» www.unesco.org (Noiz kontsultatua: 2019-02-04).
- ↑ Juaristi, Patxi. (2009). «Hizkuntza aniztasuna eta gure bizi-kalitatea» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2019-02-05).
- ↑ «Euskara arrisku egoeran dauden hizkuntzen artean sailkatzen du Unescok» El Diario Vasco 2014-12-03 (Noiz kontsultatua: 2019-02-05).
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu- UNESCOren Munduko Hizkuntzen Atlas berria Donostian Azkue Fundazioa (2016)