Txikipedia:Urdiaingo jentilak

Jentilak euskal mitologiako pertsonai ezagunak dira. Jentilak, Urdiainen igerilekuko ondoko haitzetan bizi dira, adibidez "jentilen sukaldea", "laieneko haitza" eta "saraberen haitza"

Jentilek kondaira eta herri-ipuin askotan agertzen dira, bereiziki, umeentzako ipuinetan.

Aspaldiko sinesteen arabera, jentilak txarrak edo onak izan dira, gazteak edo zaharrak. Jentilak ere gizonak edo emakumeak izan daitezke. Jentil hitza ez du genero bati buruz hitz egiten, ordea gehienetan ipuinetan, jentilak gizonezkoak izaten dira, hala ere, Urdiaingo kondaira gehienek jentil emakumezkoak izan dira.

Urdiainen horrez gain, jentil gehio bizi dira Euskal herri inguruan, adibidez, Ataun, Ondarroa, Zumarraga, Oñati....

Nolakoak dira jentilak?

Jentilak oso handiak dira, bere gorputza ilez beteta daukate eta distantzia askotara ikus ditzazkegu.

Nondik dator jentil hitza?

Jentil hitza, "jentil handia" esan nahi du Urdiainen. Hala ere, Urdiaingo herritarrei jentila bezala ezagutzen zaie.

Jentilak eta historia

Jentilak inoiz ez ziren kristauak, ezta ez zuten zerikusirik elizarekin, beraiek ateoak ziren. Aspaldi, leku askotako jendeak monstruo txar bezela hartzen zuten, halaere, Urdiainen ontzat bezela hartzen zuten, jentilek asko laguntzen zutelako. Hortako kondaira asko daude.

Ba al dago jentilik gaur egun?

Gaur egun, gu dakigula, ez dago jentilik arrastorik, baina, jende askok sinesten du oraindik jentil batzuk daudela menditik bizitzen.

Kondairak

Urdiaingo jentilen kondaira asko daude, hoietatik bi dira gehien entzuten direnak.

"Bazen behin, duela urte asko, jentil emakume bat zetozela haitzatik herriraino, esku batean bere umea zekarren eta beste eskuan ontzi bat, herrira ailegatu zenean herrikoek galdetu zion ea atsedenik hartu zuenik bidean eta jentila erantzun zion ea zer den atsedena, hori da ta, beraiek hain handiak direla ez dute behar atsedenik ezta ezer, ez ziren nekatzen."

"Duela asko jentil emakume bat bere hanka bat laieneko haitzan jarri zuen eta bere beste hanka saraberen haitzan, han bertan txisa egiten hasi zen eta horrela sortu zen leze bat."