Txikipedia:Butano
Butanoa hidrokarburo saturatu bat da, eta bere formula kimikoa C4H1o da.Horrez gain, karbonoz eta hidrogenoz osaturik dago. Isobutanoa eta butano ez ramifikatua ere deitzen zaio.
Historia aldatu
Edward Franklandek butanoaren lehenengo sintesia lortu zuen ustekabean. 1849. urtean, butanoak ez zuen garrantzi handirik izan 1910.urtera arte, zeinetan W Sellingek identifikatu zuen butanoa eta propanoa gasolinaren konponenteak zirela.
Erabilerak aldatu
Butuanoaren ohiko erabilera bat da gasolina nahasteko erabiltzea, sukaldeetan esate baterako, propanoarekin nahastuta pizgailuak, kombustiblea eta sukaldatzeko erabiltzen da;izan ere bonbonetan eramatea oso erosoa da.
Osasunarekiko dituen efektuak aldatu
Butanoa ez da toxikoa, baina axfisiatuta hiltzea eragin dezake, oxigenoa odolera edota biriketara ez heltzea eragin dezakeelako. Butanoa arnasteak asfixia, euforia, bihotz erritmoaren nahasmenduak, sonmolentzia etab. eragin dezake. Berogailuen eta estufen erruz butanoa gizakiontzak arazo bat izan daiteke
Erreakzioak aldatu
Butanoak oxigenoarekin erreakzionatzen du gehienetan eta oxigeno kantitatearen arabera, konbustioaren ondorioz, karbono dioxido, urlurruna (oxigeno kantitatea haundia denean) edo karbono monosodikoa (oxigeno kantitatea txikia denean) bihur daiteke butanoa.