Tulsako arrazagatiko sarraskia
Tulsako arrazagatiko sarraskia edo Greenwoodeko sarraskia 1921eko maiatzaren 31n eta ekainaren 1ean gertatu zen. Herritar zuri askok Oklahomako hiri horretako Greenwood barrutiko herritar eta negozio beltzak erasotu zituzten. Sarraskiari "Estatu Batuetako historiako arraza-indarkeriako gertakari okerrena" deitu diote. Kaletatik eta hegazkin pribatuetatik, supremazista zuriek barrutiko 35 bloke karratu baino gehiago suntsitu zituzten. Garai hartan, Tulsakoa Estatu Batuetako komunitate beltzik aberatsena zena, "Black Wall Street" bezala ezagutua.[1]
| Tulsako arrazagatiko sarraskia | ||
|---|---|---|
| ||
 | ||
| Mota | pogrom ethnic riot (en)  | |
| Denbora-tarte | 1921eko maiatzaren 31 - 1921eko ekainaren 1a | |
| Data | 1921eko ekainaren 1a | |
| Kokaleku | Tulsa | |
| Herrialdea | Ameriketako Estatu Batuak | |
| Pertsona hilak | 36 300 | |
| Pertsona zaurituak | 800 | |
| Kalteen kostua | 2.250.000 $ (1921) | |
800 pertsona baino gehiago ospitaleratu zituzten eta 6.000 herritar beltz inguruk instalazio publikoetan babesa hartu zuten, askok zenbait egunetan zehar.[2] Oklahomako Bizi-Estatistiken Bulegoak ofizialki 36 hildako erregistratu zituen, baina Amerikako Gurutze Gorriak estimazio bat emateari uko egin zion. 2001eko estatu-batzorde baten gertakarien azterketa batek 36 hildako baieztatu zituen, 26 beltz eta 10 zuri, autopsia garaikideen, heriotza-ziurtagirien eta beste erregistro batzuen txostenen arabera. Hala ere, batzordeak 75-100 eta 150-300 hildako arteko zenbatespenak eman zituen.[3]
Sarraskia Erorien Eguneko asteburuan hasi zen, Dick Rowland 19 urteko zapata-garbitzaile beltzari Sarah Page 17 urteko igogailu-gidari zuri bat erasotzea leporatu ostean. Zapata-garbitzailea zaintzapean jarri zuten. Ondoren, Rowland giltzapetuta zegoen epaitegitik kanpo haserre zeuden herritar zuri asko bildu eta lintxatua izan zela zioten zurrumurruek bertako biztanleria beltza asaldatu zuten. Herritar beltz batzuk epaitegi aldera armaturik iritsi eta 12 pertsona hil zituzten: 10 zuri eta 2 beltz. Heriotza hauen berri hiri osoan zabaldu zen heinean, indarkeriak eztanda egin zuen. Matxino zuriek auzo beltza suntsitu zuten gau eta goiz hartan gizonak hilez eta dendak eta etxeak erre eta arpilatuz, Hurrengo eguneko eguerdi inguruan, Oklahomako Guardia Nazionaleko tropek, gerra-legea aldarrikatuz, egoera kontrolatzea lortu zuten. 10.000 pertsona beltz inguru etxerik gabe geratu ziren, eta jabetzari egindako kaltea 1,5 milioi dolar baino gehiago izan zen onibarretan eta 750.000 dolar jabetza pertsonalean (2019an bere baliokidea $32.25 milioi dolar izango litzateke). Beltzek ez zuten inoiz bere jabetza berreskuratu, eta ez zuten kalte-ordainik jaso.
Bizirik atera ziren beltz askok Tulsa utzi zuten, eta hirian geratu ziren herritar zuri-beltzak isilik egon ziren hamarkadetan zehar, izuaren, indarkeriaren eta gertaera honen galeren inguruan. Sarraskia, neurri handi batean, tokiko, estatuko eta estatuko historietatik kanpo geratu zen.
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Gaztelaniaz) «Una superviviente de 105 años de la masacre racista de Tulsa lidera una demanda contra la ciudad» eldiario.es 2020-9-3.
- ↑ (Ingelesez) Messer, Chris M.; Beamon, Krystal; Bell, Patricia A.. (2013). «The Tulsa Riot of 1921: Collective Violence and Racial Frames» The Western Journal of Black Studies 37 (1): 50–59..
- ↑ (Ingelesez) White, Walter F.. (2001-8-23). «Tulsa, 1921» The Nation ISSN 0027-8378..
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q1824714
Multimedia: Tulsa race riot / Q1824714
