Teideko Behatokia
Teideko Behatokia (gaztelaniaz: Observatorio del Teide) edo Izañako Behatokia (gaztelaniaz: Observatorio de Izaña) Kanarietako Astrofisika Institutuak kudeatzen duen behatoki astronomiko bat da. Eraikina Izaña mendizerran dago, itsas mailatik 2.400 metroko altueran. Roque de los Muchachosko Behatokiarekin batera, Iparraldeko Behatoki Europarra osatzen du.[1]
| Teideko Behatokia | |
|---|---|
| Iparraldeko Behatoki Europarra Unique Scientific and Technical Infrastructures Global Oscillations Network Group | |
 | |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Espainia |
| Autonomia |  Kanariak |
| Probintzia | Santa Cruz Tenerifekoko probintzia |
| Uharte bolkaniko | Tenerife |
| Koordenatuak | 28°18′00″N 16°30′35″W / 28.3°N 16.5097°W |
 | |
| Altitudea | 2.390 m, itsas mailaren gainetik |
| Inaugurazioa | 1964 |
| Kudeatzailea |  Instituto de Astrofísica de Canarias |
| Webgune ofiziala | |
Historia aldatu
1959an sortua, 1964an lehen teleskopio profesionala instalatu zuten bertan. Hasiera batean, La Lagunako Unibertsitateari bakarrik lotuta zegoen, 1975ean Kanarietako Astrofisika Institutua sortu zutenean, erakunde horren mende geratu zen, eta 1979an nazioartera zabaldu zuten, hainbat herrialderen arteko lankidetza-itunak sinatuta. 1985ean inauguratu ziren ofizialki Kanarietako Astrofisika Institutuaren instalazioak, tartean Teideko Behatokiarena. Urte horietan eta hurrengoetan, hainbat herrialdetako teleskopioak instalatu zituzten, hala nola IAC-80 (1991), La Lagunako Kanarietako Astrofisika Institutuko laborategietan Espainian garatu eta erabat fabrikatutako lehen teleskopioa.
Behatoki hori Eguzkia aztertzeko erabiltzen da batez ere, baina beste erabilera batzuk ere eman dizkiote.
Kanarietako eta, batez ere, Tenerifeko zeruaren kalitatea dela eta, Teideko Behatokia munduko kokagune onenetakoa da unibertsoa aztertzeko. Irudiaren kalitatea bikaina da, eta baldintza klimatologikoak eta geografikoak egokiak dira behaketa astronomikorako; izan ere, hodei-geruza bat eratzen da behatokiaren azpian, argi-kutsadurak eragindako eragozpenak saihesteko. Gaur egun, Tenerifeko Behatokia, Roque de los Muchachosko Behatokia (La Palma), Mauna Kea eta Haleakala Behatokiak (Hawaii) eta La Silla eta Paranal (Txile) dira etorkizuneko teleskopioak instalatzeko erreferentziazko behatokiak.
Klima aldatu
 Datu klimatikoak (Izañako Behatokia (1981-2010) (altuera: 2371 m)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 18.3 | 19.9 | 22.0 | 23.0 | 26.0 | 27.7 | 30.4 | 29.6 | 27.2 | 23.0 | 20.8 | 20.1 | 30.4 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 7.5 | 8.0 | 10.2 | 11.8 | 14.5 | 18.9 | 23.0 | 22.6 | 18.6 | 14.3 | 11.1 | 8.8 | 14.1 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 4.3 | 4.7 | 6.4 | 7.6 | 10.1 | 14.4 | 18.5 | 18.2 | 14.5 | 10.6 | 7.8 | 5.6 | 10.2 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.1 | 1.3 | 2.7 | 3.5 | 5.8 | 9.9 | 14.0 | 13.8 | 10.4 | 6.9 | 4.5 | 2.4 | 6.4 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -8.0 | -9.8 | -9.1 | -8.2 | -5.1 | -1.4 | -0.2 | 1.2 | 0.0 | -3.0 | -4.0 | -6.8 | -9.8 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 47 | 67 | 58 | 18 | 7 | 1 | 0 | 5 | 13 | 37 | 54 | 60 | 367 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 5 | 4 | 4 | 3 | 1 | 0 | 0 | 1 | 2 | 4 | 4 | 6 | 34 |
| Eguzki orduak | 226 | 223 | 260 | 294 | 356 | 382 | 382 | 358 | 295 | 259 | 220 | 218 | 3473 |
| Hezetasuna (%) | 50 | 54 | 48 | 45 | 40 | 32 | 25 | 30 | 43 | 55 | 54 | 52 | 44 |
| Iturria: Agencia Estatal de Meteorología[2] | |||||||||||||
Erreferentziak aldatu
- ↑ Rayrole, J.. (1985). Muller, R. ed. «The European observatory at the Canary Islands» High Resolution in Solar Physics in: Lecture Notes in Physics. 233: 32–50. doi:. ISBN 3-540-15678-X. Bibcode: 1985LNP...233...32R..
- ↑ Standard Climate Values. Izaña. .
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q2013047
Multimedia: Teide Observatory / Q2013047
.svg){kind=small}
|
Artikulu hau astronomiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |