San Pio X.aren eliza (Todoque)
San Pio X eliza xx. mendeko tenplu katolikoa izan zen, Todoque auzoan, La Palman (Kanariak, Espainia). Santutegia 2021ean erupzio bolkanikoan suntsitu zen. Pio X[1][2] aitasantuari eskainitako munduko lehena izan zen, baita La Palman eraikitako lehen eliza ere.[3]
| San Pio X.aren eliza (Todoque) | |
|---|---|
 | |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Espainia |
| Autonomia |  Kanariak |
| Probintzia | Santa Cruz Tenerifekoko probintzia |
| Uharte bolkaniko | La Palma |
| Udalerria | Los Llanos de Aridane |
| Koordenatuak | 28°37′09″N 17°54′18″W / 28.61903268°N 17.90491478°W |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Irekiera | 1954ko maiatzaren 30a |
| Izenaren jatorria | Pio X.a |
| Erlijioa | katolizismoa |
| Elizbarrutia | Roman Catholic Diocese of San Cristóbal de La Laguna (en)  |
| Izena | Pio X.a |
| Erabilera | eliza katolikoa |
| Suntsipena | 2021eko irailaren 26a (2021eko La Palmako erupzio bolkanikoa) |
Deskribapena aldatu
Kanpoaldea aldatu
Elizak, neurri txikikoak eta herriko bizilagun batek emandako lursail batean eraikiak, Kanarietako estilo arkitektoniko herrikoian kokatutako fatxada xumea zuen, eragin mudejarra zuen arren.[2] Aurrealdeko hormak trapezio baten antzeko forma zuen irtengune txiki bat zuen; sarrera, berriz, zirkuluerdiko arkuan zegoen, eta errosetoi sinple baten azpian zegoen; ataripeak, berriz, sabai inklinatua zuen, eta teila arabiarrez estalia, oinarri angeluzuzeneko harlanduzko lau zutabek eusten zioten, basa ahaltsuen gainean bermatuta eta toskanar ordenako kapitelez koroatuta. Sabaitik bi isurkikoa, kontrahorma nabarmenekin eta harriz inguratutako leihoekin. Elizaren ezkerrean kanpandorrea zegoen, oinplano karratukoa eta bi gorputzekoa, balkoi korrituarekin, erlojua eta oinarri oktogonaleko kupula konikoa, gurutze batez koroatua. Sarrerako atearen ezkerraldean plaka txiki bat zegoen, honako inskripzio honekin:
| « |
PRIMER TEMPLO DEL ORBE CATOLICO |
» |
—TODOQUE 19-8-84 | ||
Barnealdea aldatu
Barrualdeak oinplano angeluzuzena eta nabe bakarra zituen, xake-itxurako zorua eta sabaia zurez estalia. Apaindura-erraztasun handikoa, kapera nagusia oinarri karratuko koloma enbutituez eutsitako erdi-puntuko arku baten atzean zegoen. Erretaula nagusiak hiru kale zituen, bankua eta atikoa. Erdiko horma-hobiak, arku eskartzanoan eta pilastraz inguratuta, patetismo handiko Kristo gurutziltzatuaren irudia zuen; albokoek, berriz, zirkuluerdiko arkuan eta txirlatuta zeudenek, erdiko nitxoaren neurriaren erdia zuten, eta Karmengo Ama taila bat eta Pio X.aren irudi monokromatiko handiago bat erakusten zituzten. Alboetako horma-hobien eta atikoaren artean frisoak nabarmentzen ziren. Frisoek, hurrenez hurren, M letra eta armarri bat zituzten, pilastraz inguratuta, alboko nitxoak bezala, erlaitz hutsez bereiziak. Teilatupeak aletoiek eta pinakuluek inguratuta eta frontoi triangeluar batek koroatuta, Jainko Aitaren, Jesusen eta Espiritu Santuaren irudi piktorikoak erakusten zituen, uso-forman, Hirutasun Santuaren ikonografia osatuz.
Suntsitzea aldatu
2021eko irailaren 19an, erupzio bat hasi zen Cabeza de Vaca izeneko pinudian, El Paso udalerrian. Egun horretan bertan, agintariek ezarritako segurtasun-perimetroaren barruan geratu zen tenplua.[4][5] Ondorengo hamasei orduetan hiru laba-kolada egin ziren, eta sei metroko altuerara iritsi ziren.[6] Irailaren 21eko 14:00ak aldera, kolada nagusia Todoque herrira iritsi zen, orduko 120 metro inguruko abiaduran.[7] Egun horretan bertan, elizako altzarietako zenbait elementu kendu ziren, hala nola irudiak, koadroak, liturgiako objektuak eta erlikiak. Ezin izan zen erretaula desmuntatu, eta hura suntsitu egin zen, bankuak bezalaxe.[8] Gelditze-aldi baten ondoren (lau metro orduko), isurketa berriro aktibatu zen, orduko 100 metro inguruko batez besteko abiadura lortuz, Todoque auzoa gaindituz eta herrigunearen erdigunetik 150 metro ingurura joanez.[9] Labak erasanda, irailaren 26ko 17:55ean, tenpluko kanpandorrea bere baitan kolapsatu zen. Kanarietako Irrati Telebistaren BTC Konexioa[5] programak zuzenean eman zuen gertaera, eta hainbat bideoamateurrek ere erregistratu zuten.
Erreferentziak aldatu
- ↑ Los Llanos de Aridane. .
- ↑ a b Beltrán, J.. «La ermita de San Pío X se volverá a poner en pie». .
- ↑ Bastante, Jesús. "Sólo podemos esperar": la lengua de lava, a 50 metros de destruir la primera iglesia construida en La Palma. .
- ↑ La Palma: Al octavo día, estalló el volcán. .
- ↑ a b González, Yago. Colapsa el campanario de la iglesia de Todoque. .
- ↑ Erupción La Palma: una nueva boca alimenta las lenguas de lava y obliga al desalojo de 700 personas más. .
- ↑ Vídeo: La lava llega al barrio de Todoque. .
- ↑ El obispo de Tenerife lamenta el derrumbe de la iglesia de Todoque: "La gente le tenía un gran cariño". .
- ↑ La lava sobrepasa Todoque y está a 1,6 kilómetros de la costa. .
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q108732505
Multimedia: San Pio X (Los Llanos de Aridane) / Q108732505
