Piedad Bonnett

Kolonbiar poeta eta idazlea

Piedad Bonnett (Amalfi, Antioquia, Kolonbia, 1951) poeta, eleberrigilea, dramaturgo eta Kolonbiako literatura-kritikaria da. 2024 Poesia Iberoamerikarreko Reina Sofía saria jaso zuen.[1]

Piedad Bonnett

Bizitza
JaiotzaAmalfi (Antioquia), 1951 (72/73 urte)
Herrialdea Alemania
Hezkuntza
HeziketaAndes University (en) Itzuli
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakpoeta, idazlea, antzerkigilea eta literatura-kritikaria
Lan nabarmenak
Jasotako sariak

Biografia

aldatu

Piedad Bonnett, maisu-maistren alaba, biloba eta arreba, Amalfiko antioquetar herrian jaio zen, familia katoliko batean.[2] 14 urterekin poesia idatzi eta irakurtzen zuen. Barnetegi batean ikasi zuen eta geroago Andeetako Unibertsitateko Filosofia eta Letretan lizentziatu zen. Bertan filosofia eta hizkuntzetako irakasle aritu da eta 1981az geroztik literatura katedra bete du. Artearen, Arkitekturaren eta Diseinuaren Teorian maisutza du Kolonbiako Unibertsitate Nazionalean.[3] Andeetako Unibertsitateko Arte eta Giza Zientzien Fakultateko irakasle izan zen 1981etik 2010era.[4]

30 urte eman zituen Medellingo Unibertsitatean nerabeei eskolak ematen.[5]

1989an argitaratu zuen De círculo y ceniza bere lehen poesia-liburua, eta ohorezko aipamena jaso zuen Festival Hispanoamericano de Poesia Octavio Paz lehiaketan.[3]

1992an Francisco de Paula Santander beka jaso zuen dramaturgia-lan baterako.[6]

1994an, Colkulturak emandako Poesia Sari Nazionala jaso zuen, "El hilo de los días" lanagatik.

1996an Ese animal triste argitaratu zuen.

1998an, Kultura Ministerioaren ikerketa-beketako bat jaso zuen, Kolonbiako poetei egindako bost elkarrizketa proiektuarekin, Cinco entrevistas a poetas colombianos. Proiektu horrek Antioquiako Unibertsitateak 2003an argitaratutako Imagination y oficio liburua ahalbidetu zuen.[6]

2011n "Casa América de Poesia Americana" saria jaso zuen, Explicaciones no pedidas. (eskatu gabeko azalpenak) lanagatik.

Bere poesia, antzerkia eta narratiba sakon errotuta daude bere bizi-esperientzian, eta indarkeria, desberdintasun eta gatazka ugarik urratutako herrialde bateko klase ertaineko emakumearen ikuspegia adierazten dute.

Bere seme Danielek 18 urte zituenean eskizofrenia diagnostikatu zioten eta hamar urte geroago bere buruaz beste egin zuen New Yorken, Columbian artea ikasten ari zela. Esperientzian oinarrituta, Lo que no tiene nombre (2013) argitaratu zuen, seme baten heriotzak eragiten duen suizidioari eta nahasmenari buruzko gogoeta.[7]

Qué hacer con estas pedazos (2022) lanean, asegabetasunaz, ezkontza-bizitzaz, zahartzaroaz eta familia-harremanez hitz egiten du.[5]

Literaturaren kritika ere landu du. El Espectador egunkariko zutabegilea da 2012az geroztik.[2]

2012ko urriaren 25etik 31ra bitartean Mexiko Hirian eta Aguascalientesen izan zen mundu latinoko poeten XIV. Topaketan, Poetas del Mundo Latino Víctor Sandoval 2012 poesia saria eman zioten, gaztelaniari egindako ekarpenagatik. 2017an, 27ko Generazioa saria jaso zuen Los habitados lanarengatik.

Bere poesia italierara, ingelesera, frantsesera, suediera, grekora eta portugesera itzuli da.

Argitalpenak

aldatu

Poesia

aldatu
  • De círculo y ceniza, Ediciones Uniandes, 1989
  • Nadie en casa, Fundación Simón y Lola Gubereck, 1994;
  • El hilo de los días, Colcultura, 1995
  • Ese animal triste, Editorial Norma, 1996
  • Todos los amantes son guerreros, 1998; 2008an, Andeetako Unibertsitateak poema-liburu hau 60 urteko bilduman berrinprimatuta argitaratu zuen.
  • Las tretas del débil, Punto de lectura, 2004
  • Las herencias, Visor, 2008
  • Explicaciones no pedidas, Visor, 2011
  • Los habitados, Visor, 2017

Eleberriak

aldatu
  • Después de todo, Alfaguara 2001
  • Para otros es el cielo, Alfaguara, 2004
  • Siempre fue invierno, Alfaguara, 2007
  • El prestigio de la belleza, Alfaguara, 2010
  • Lo que no tiene nombre, Alfaguara, 2013
  • Donde nadie me espere, Alfaguara, 2018
  • Qué hacer con estos pedazos, Alfaguara, 2022

Elkarrizketak

aldatu

Antologiak

aldatu
  • Antología, Universidad Nacional, 1998
  • No es más que la vida, Arango Editores, 1998
  • Lo demás es silencio: antología poética, Editorial Hiperión, 2003
  • Los privilegios del olvido, Fondo de Cultura Económica, 2008
  • Fouci fauto, Trentoko Forme libere argitaletxeak argitaratutako italierazko poemen antologia, Luca Baúren itzulpenarekin, 2012
  • Poemas de amor, Frailejón, 2013
  • Lugar de siempre, Alcaldía de Bogotá, 2014[8]
  • Poesía reunida, 2015
  • En caso de emergencia, 2018

Egilekidetzan

aldatu
  • Daniel Segura Bonnett (1983-2011) dibujos, pinturas y grabados, 2013, Lucas Ospina-rekin

Zenbait testu aldizkarietan

aldatu
  • "¿Cómo me hice novelista?", eRevista pie de Página # 2
  • "Todos tan contentos", Revista Número # 50, 2006
  • "Fracasar cada vez mejor", en: Revista Número # 57, 2008
  • "País de Novela; elkarrizketa William Ospina, Darío Jaramillo eta Piedad Bonnett-ekin" El País, 2007ko azaroaren 24a

Antzerkia

aldatu
  • Se arrienda pieza
  • Sanseacabó
  • Gato por liebre, 1991
  • Algún día nos iremos, 2013, Ricardo Camachoren zuzendaritzapean Bogotako Antzoki Librean aurkeztua
  • Noche de epifanía, Shakespearen antzerki-bertsioa

Sariak eta aintzatespenak

aldatu
  • Ohorezko aipamena Octavio Paz poesia lehiaketa hispanoamerikarrean De círculo y de ceniza lanagatik.[3]
  • Kolonbiako Kultura Institutuaren Sari Nazionala, 1994, El hilo de los días lanagatik.
  • XI. Casa de América poesia amerikarreko saria, 2011, Explicaciones no pedidas lanagatik.
  • Poetas del mundo latino 2012 poesia saria
  • Urteko idazlea Poesia Garaikidearen Ataria 2013[9]
  • José Lezama Lima Poesia Saria, 2014, Explicaciones no pedidas lanagatik
  • Poesía Generación del 27 saria, 2016, Los habitados lanagatik.[10]
  • Poesia Iberoamerikarreko XXXIII. Reina Sofía Saria (2024).[11]

Erreferentziak

aldatu

Kanpo estekak

aldatu