Ozono-geruzaren zulo

Ozono-geruzaren zuloa edo ozono-zuloa^[1] Lurraren atmosferako zona bat da, non ozono-geruzaren murrizketa anormalak gertatzen diren. Udaberrian eskualde polarretan behatutako urteko fenomeno bat da, eta, ondoren, udan suspertzen da. Ozono edukia Dobson unitateetan neurtzen dute (UD = 2,69×10^¹⁶ molekula/cm² edo 2,69×10^²⁰ molekula/m² izanik).

1970eko hamarkadaren amaieratik egindako neurketetan, geruza horretako ozono-kontzentrazioen murrizketa handiak aurkitu zituzten, bereziki Antartika aldean.

Fenomeno hori estratosferan kloroaren eta bromoaren kontzentrazioaren gorakadari egotzi zitzaion, konposatu kimikoen emisio antropogenikoen ondorioz, horien artean fluido hoztaile gisa erabilitako konposatu klorofluorokarbonatuak (CFC) nabarmentzen direlarik.

Ozono-geruzaren murrizketak eta zuloak kezka sortu zuten mundu osoan minbizi-arriskuaren hazkundearen eta beste ondorio negatibo batzuen inguruan. Ozono-geruzak eragotzi egiten du argi ultramorearen UVB uhin-luzerek Lurraren atmosfera zeharkatzea. Erradiazio horiek azaleko minbizia, erredurak eta begi-lausoak eragiten dituzte, eta ondorio horiek ozonoa mehetzearen ondorioz nabarmen handituko zirela kalkulatu zen, baita landare eta animaliei eragindako kalteak ere. Kezka horien ondorioz, Montrealgo Protokoloa onartu zen 1987an. Protokolo horretan, herrialde sinatzaileek 10 urteko epean CFC ekoizpena erdira murrizteko konpromisoa hartu zuten.

Debekua 1989an indarrean sartu zen. Ozono-mailak 1990eko hamarkadaren erdialdean egonkortu ziren, eta 2000. urtean berreskuratzen hasi ziren. Espero da susperraldiak XXI. mendean zehar jarraitzea, eta ozono-geruzaren zuloa 1980 baino lehenagoko mailetara iristea 2075 inguruan.^[2] Montrealgo Protokoloa orain arteko nazioarteko ingurumen-akordiorik arrakastatsuentzat jotzen da.^[3]^[4]