Messier 87 (Virgo A edo NGC 4486 gisa ere ezaguna, M87 laburtua) galaxia bat da, Virgo konstelazioan[1]. Charles Messierek aurkitu zuen 1781eko martxoaren 18an[2]. Tokiko unibertsoko galaxiarik handi eta masiboenetako bat da, kumulu globularren populazio handia du – 15.000 inguru, Esne Bidea orbitatzen duten 150-200en aldean. Nukleoan plasma energetikoaren zurrusta handi bat sortzen du, gutxienez 1.500 parsecekoa (4.900 argi-urte), abiadura erlatibistan bidaiatzen duena. Zeruko irrati-iturri distiratsuenetako bat da, eta astronomo zale eta profesionalentzako helburu ohikoa.

Messier 87
Behaketa
Distantzia Lurretik53.900.000 ly eta 16,52 Mpc
Itxurazko magnitudea (V)8,63, 10,16, 9,59, 7,49, 15,794, 6,719, 6,074, 5,812, 13,48, 11,563, 10,703, 10,272 eta 9,917
Magnitude absolutua−22
AurkitzaileaCharles Messier
Aurkikuntza-data1781eko martxoaren 18a
Gorriranzko lerrakuntza0,004283, 0,0042 eta 0,0042
Galaxia-motaE+0-1 pec eta E-E/S0
KonstelazioaVirgo
Abiadura erradiala1.284 km/s eta 1.280 km/s
Igoera zuzena187,70593075958 °
Deklinazioa12,391123293917 °
Ezaugarri fisikoak
Erradioa150 kpc
Izendapenak

Charles Messier astronomo frantziarrak M87 aurkitu zuen 1781ean eta nebulosa gisa katalogatu zuen. M87 Lurretik 16,4 milioi parsec-era dago (53 milioi argi-urte)[3], eta iparraldeko Virgo Kumuluaren barruan dagoen bigarren galaxia distiratsuena da, satelite galaxia asko baititu. Disko forma duen galaxia kiribilak ez bezala, M87k ez du hauts-errei bereizgarririk. Aldiz, ia ezaugarririk gabeko forma elipsoidala du, galaxia eliptiko erraldoi gehienetan ohikoa dena, eta bere argitasunak behera egiten du zentrorako distantziarekin. M87ko izarrek, masaren seiren bat osatzen dutenek, ia esferikoki simetrikoa den banaketa dute. Dentsitatea murriztu egiten da nukleoarekiko distantzia handitzean. Bere nukleoan zulo beltz supermasibo aktiboa du, nukleo galaktiko aktibo baten osagai nagusia osatzen duena. Zulo beltzari argazkia atera zitzaion 2017an Event Horizon Telescopek (EHT) bildutako datuak erabiliz, 2019ko apirilaren 10ean argitaratutako azken irudi prozesatu batekin. 2021eko martxoan, EHT Lankidetzak, lehen aldiz, zulo beltzaren polarizazioan oinarritutako irudi bat aurkeztu zuen, quasarrak sorrarazten dituzten indarrak hobeto azaleratzen lagun dezakeena[4].

Galaxia uhin-luzera anitzeko erradiazio-iturri sendoa da, bereziki irrati-uhinena. 40,55 kiloparsec-eko diametro isofotala du (132.000 argi-urte), eta bilgarri galaktiko lauso bat du, 150 kiloparsec-eko erradiora hedatzen dena (490.000 argi-urte), non, ziurrenik, beste galaxia batekin topo egiten duen. Izarrarteko ingurunea gas lausoz osatuta dago, izar eboluzionatuek isuritako elementuez aberastua.

Erreferentziak

aldatu
  1. «Messier 87» spider.seds.org (Noiz kontsultatua: 2019-12-28).
  2. «New General Catalog (NGC) 4486» cseligman.com (Noiz kontsultatua: 2019-12-27).
  3. (Ingelesez) Bird, S.; Harris, W. E.; Blakeslee, J. P.; Flynn, C.. (2010-12-01). «The inner halo of M 87: a first direct view of the red-giant population» Astronomy & Astrophysics 524: A71.  doi:10.1051/0004-6361/201014876. ISSN 0004-6361. (Noiz kontsultatua: 2022-10-10).
  4. «The Most Intimate Portrait Yet of a Black Hole - The New York Times | Ghostarchive» ghostarchive.org (Noiz kontsultatua: 2022-10-10).

Kanpo estekak

aldatu