María Agustín Linares (Zaragoza, Aragoi, 1784ko apirilaren 13a - ibidem, 1831ko azaroaren 22a) aragoiar heroia da. Napoleon frantsesaren aurkako Iberiar penintsulako gerran Zaragozaren defentsan parte hartu zuen emakumeetako bat izan zen, besteak beste, Casta Álvarez, Manuela Sancho, Villahermosa dukesa (María Manuela Pignatelli de Aragón  Gonzaga) eta Agustina Aragoikoa.[1][2][3]

María Agustín

Bizitza
JaiotzaZaragoza1784ko apirilaren 13a
Herrialdea Espainia
HeriotzaZaragoza1831ko azaroaren 22a (47 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak

Biografia aldatu

Gurasoak , Bádenasen jaio zen Antonio, eta Rueda de Jalonen jaiotako Catalina,ziren. Zaragozako San Pablo auzoko bizilaguna izan zen, eta Zaragozako Lekuetan hiriaren defendatzaile heroikoetako bat, Independentzia Gerran.[4]

Familiaren ekonomia zela eta, Mariak txikitatik lan egin behar izan zuen, auzoko etxe batean hain zuzen ere. Hantxe ezagutu zuen bere senarra, Pedro Roncal, eta harexekin ezkondu zen 1805eko maiatzaren 12an, San Gil parrokian. Senar-emazteen etxe berrian, Seron kalean, bizi izan zuten gerraren hasiera.[5]

 
María Agustínen grabatua. 1808

Ibilbidea aldatu

Gerran, Mariak logistikan lagundu zuen, Aragoiko soldaduei ura, elikagaiak eta munizioa emanez. Lepoan zauritu zuten frontean laguntzen ari zela, Karmengo Atetik gertu (gero omenez María Agustin pasealekua); zauria odoleztatu eta mindu arren, bere zereginarekin jarraitu zuen.

Gerra amaitu ondoren, 1815ean, Palafox jeneralak bere merezimenduak aitortu zituen eta bi erreal eman zizkion, lepoko zauriak ezkerreko besoa baliorik gabe utzi baitzion; beraz, ezin zuen lan egin. "Balazo baten eragozpentzat" kalifikatutako zaragozar bakarra izan zen.[1] Zaragozako Lehen Setioaren bereizgarria, Armarria eman zion.[1]

1819an Pedro Roncal hil zen, gaixorik baitzegoen, eta sei urte geroago Maria Antonio Guisanekin ezkondu zen. Biak Alagóngo Torre de Postasera joan ziren. Maria 1831ko azaroaren 22an hil zen, 48 urte zituela, eta San Pablo hilerrian lurperatu zuten.[1]

Aintzatespenak aldatu

  • Paseo bat du bere izanaz Zaragozan.[6]
  • Palafox jeneralak bere merezimenduak aitortu eta bi erreal eman zizkion.[1]
  • Zaragozako Lehen Setioaren bereizgarria, Armarria jaso zuen.[1]

Erreferentziak aldatu

  1. a b c d e f Berdejo, Helga Martínez, Silvia. (2017-06-06). «Los Sitios de Zaragoza» Especiales (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
  2. (Gaztelaniaz) MARÍA AGUSTÍN. 2017-04-13 (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
  3. «María Agustín Linares | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
  4. «María Agustín» Historia de Aragón 2016-11-22.
  5. Marín Arruego, Nuria. «María Agustín Linares» Diccionario Biográfico Español (Real Academia de la Historia).
  6. (Gaztelaniaz) Giménez, David. (2023-01-01). «Paseo María Agustín» Zaragoza Guia .com (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).

Kanpo estekak aldatu

  • (es) María Agustín en www.fundacion2008.com