Lankide:Mirveg/Proba orria
Kupido lotan aldatu
Pizkundeko olerkigintzan eta artean (gaur egun galduta dagoen Michelangeloren Kupido Lotan (1496) margolana barne), Kupido lotan ageri den irudia amodio galdu edo ahularen ikur bihurtu zen.[1] Antzinaroan, literatura klasikoko deskribapenen bidez ezagutzen zuten Kupido, eta gutxienez ale bat 1488tik Lorenzo Mediciren eskultura lorategian egon zen erakusgai.[2] K.o. I. mendean, Pliniok marmolezko bi Kupido (Eros) bertsio deskribatu zituen, bat Tespiasen eta beste bat biluzik Parionen. Azken hori lilura erotikoz beterik zegoen.[3]
Michelangelok Kupido irudikatzeko egin zuen lana garrantzitsua izan zen garai hartan 20 urte bakarrik zituen artista gaztearen ospea finkatzeko. Haren mezenasak hala eskatuta, eskulturaren balioa handitu zuen, nahita «antzinakoa»[4] balitz bezala eginez. Horrela, bere «faltsifikaziorik nabarmenena»[5] sortu zuen. Iruzurra ezagutu zenean, Kupido Lotan artistaren birtuosismoaren froga moduan erakutsi zuten, Praxitelesi egotzitako lehoi-larru baten gainean lo zegoen Kupidoren marmolezko eskultura baten ondoan.[6]
1625eko Giambattista Marinoren olerkietan, lokartutako Kupidok edo Amorek Amodioaren nagikeria irudikatzen du Alferkeriaren altzoan. Bestalde, Gaspare Murtolak (Caravaggioren aurkari literarioa eta haren lanak deskribatzeagatik ezaguna) gaiari buruzko margolanak egiteko eskatu zien artistei madrigal batean. Caravaggioren mezenas zen Mattei familiak antzinako lanak biltzen zituen katalogo bat zuen, eta bertan agertzen ziren, besteak beste, Erromako Venus Erycinaren tenpluko eskulturan oinarritutako kupido lokartuen zirriborroak. Lan haiek ikusita, Caravaggiok erronka onartu zuen, eta 1608ko Kupido Lotan lana egin zuen. Lan horrek ume gaixoti eta immobilizatu baten itxura kezkagarria zuen: «azal horixka, masaila gorriak, ezpain eta belarri urdinxkak, bular zargaldua eta sabela puztua, gihar ahulak eta handitutako artikulazioak». Uste denez, modeloak gaztaroko erreuma-artitrisa pairatu zuen.[7] Caravaggioren lokartutako Kupido fresko bihurtu zuen Giovanni da San Giovannik, eta gai hori bera garai hartako erromatar eta italiar lanetan errepikatu zen.[8]
Orori garaitzen zaio Maitasuna aldatu
Bere karreraren hasieran, Caravaggiok aurre egina zien garaiko sentikortasunei Maitasun Garaile «sexualki probokatzaile eta anti-intelektuala» erabiliz, Orori garaitzen zaio Maitasuna (Amor Vincit Omnia) bezala ere ezaguna, non Kupido biluzi batek musika, arkitektura, gerra eta erudizioa zapaltzen dituen.[9]
Leloa K.a. I. mendearen amaieran idatzi zuen Virgilio poeta agustindarrak. Haren egloga-bilduma bere esaldi ospetsuena izan daitekeenarekin amaitzen da:[10]
Omnia vincit Amor: et nos cedamus Amori. Orori garaitzen zaio Maitasuna, gibela gakizkiola gu ere Maitasunari.[11]
Gaiari «Kupidoren garaipena» izena ere eman zioten, Petrarcaren Garaipenak lanari erreferentzia eginez.[12]
Erreferentziak aldatu
- ↑ «51. Rubens and Classical Antiquity» The Classical Tradition in Western Art (Harvard University Press) ISBN 978-0-674-42279-7. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ Tauber, Christine; Goffen, Rona. (2004-01-01). «Renaissance Rivals. Michelangelo, Leonardo, Raphael, Titian» Zeitschrift für Kunstgeschichte 67 (3): 435. doi:. ISSN 0044-2992. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ «Zawadi only had three fingers on his left hand» dx.doi.org (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ Mendelsohn, Leatrice. (2011). «Deborah Parker. Michelangelo and the Art of Letter Writing. Cambridge: Cambridge University Press, 2010. xii + 156 pp. + 23 b/w pls. index. illus. bibl. $80. ISBN: 978–0–521–76140–6.» Renaissance Quarterly 64 (3): 949–951. doi:. ISSN 0034-4338. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ Amy, Michaël. (2003-08-27). «Michaël Amy. Review of "Renaissance Rivals: Michelangelo, Leonardo, Raphael, Titian" by Rona Goffen.» caa.reviews doi:. ISSN 1543-950X. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ Smith, Webster. (2008). [http://dx.doi.org/10.1353/ren.0.0198 «Estelle Lingo. François Duquesnoy and the Greek Ideal. New Haven: Yale University Press, 2007. viii + 240 pp. index. illus. bibl. $75. ISBN: 978–0–300–12483–5.»] Renaissance Quarterly 61 (3): 973–974. doi:. ISSN 0034-4338. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ Varriano, John. (2002-09-06). «John Varriano. Review of "Caravaggio" by John T. Spike.» caa.reviews doi:. ISSN 1543-950X. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ Bradley, K. R.. (2017). «The Play of Allusion in the Historia Augusta by David Rohrbacher» Classical World 110 (3): 436–438. doi:. ISSN 1558-9234. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ Varriano, John. (2002-09-06). «John Varriano. Review of "Caravaggio" by John T. Spike.» caa.reviews doi:. ISSN 1543-950X. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ A. D. G.. (1916-11). «Three Translations of Virgil - The Eclogues and Georgics of Virgil. Translated by J. W. Mackail. Longmans. - Virgil: Eclogues, Georgics, Aeneid i.-vi. H. R. Fairclough. Heinemann: Loeb Series. - Georgics and Eclogues of Virgil. Translated into English verse by Theodore Chickering William. With introduction by George Herbert Palmer. Harvard University Press: Humphrey Milford.» The Classical Review 30 (7): 202–203. doi:. ISSN 0009-840X. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
- ↑ Iñigo Ruiz Arzalluzek itzulitako bertso-lerroa.
- ↑ Russell, Rinaldina; Bernardo, Aldo S.. (1977). «Petrarch, Laura, and the "Triumphs"» Italica 54 (2): 298. doi:. ISSN 0021-3020. (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).