Azido laktiko

gai elkartu kimiko
Laktato» orritik birbideratua)

Azido laktikoa edo esne-azidoa[1] (laktatoa, ionizatzen denean) H3C-CH(OH)-COOH formula duen azido karboxilikoa da (C3H6O3), hainbat prozesu biokimiko eta fisiologikotan agertzen dena (esaterako, esne-hartziduran). Bi isomero optiko ditu: destrogiroa (D-laktikoa) eta lebogiroa (L-laktikoa), azken horrek garrantzi biologikoa du.

Azido laktiko
Formula kimikoaC3H6O3
SMILES kanonikoa2D eredua
MolView3D eredua
Base konjokatuaDL-lactate ion (en) Itzuli
Motaalpha hydroxy acid (en) Itzuli, hydroxy fatty acid (en) Itzuli eta fatty alcohol (en) Itzuli
Masa molekularra90,031694 Da
Erabilera
Tratatzen dufacial dermatosis (en) Itzuli eta Dermatitis
Identifikatzaileak
InChlKeyJVTAAEKCZFNVCJ-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia50-21-5
ChemSpider592
PubChem612 eta 19789253
Reaxys8897340
Gmelin78320
ChEMBLCHEMBL1200559
ZVG13000
EC zenbakia200-018-0
ECHA100.000.017
CosIng34809
MeSHD019344
RxNorm1314409 eta 28393
UNII3B8D35Y7S4 eta 33X04XA5AT
NDF-RTN0000147012
KEGGC01432 eta D00111

Ekoizpena

aldatu

Gorputzean, esne-azidoaren ekoizpena esne-hartziduran gertatzen da: oxigenoaren maila txikia denean, glukolisian sortutako azido pirubikoa ez da azido zitrikoaren zikloan sartzen; horren ordez, laktato deshidrogenasa entzimak pirubikoa laktato bihurtzen du, gihar-ehunetan:

pirubato + NADH + H+ --> laktato + NAD+

Atsedenaldian, laktatoaren maila odolean 1-2mmol/litrokoa da, baina ariketa fisikoarekin 20 mmol/litroko mailaraino hel daiteke. Ariketa handia denean gihar-ehunetan oxigeno-maila nabarmen jaisten da, eta oxigenorik gabeko esne-hartzidura nagusitzen da.

Bestalde, Streptococcus eta Lactobacillus izeneko bakterioak ere gai dira esne-hartzidura burutzeko. Bakterio hauek garrantzia handia dute esnekien industrian, egiten duten esne-hartzidurari esker jogurt, mamia eta gazta bezalako ekoizkinak sortzen baitira. Streptococcus bakterioak ahoan sortzen duen esne-azido, berriz, hortz-haginei kalte egiten die, txantxarra eraginez.

Erreferentzia

aldatu
  1. «láctico» www.ehu.eus (Zehazki - UPV/EHU) (Noiz kontsultatua: 2023-02-24).

Kanpo-estekak

aldatu