Txina eta Kazakhstan arteko muga
Txina eta Kazakhstan arteko muga Kazakhstango Errepublika eta Txinako Herri Errepublika banatzen dituen nazioarteko muga da. Muga 1.533 kilometroko nazioarteko muga jarraitua da, eta bi herrialdeetako lurraldeak- Txinako Xinjiang eta Kazakhstango Almaty eta Ekialdeko Kazakhstan probintziak, hain zuzen ere- bereizten ditu. Sobietar Batasuna 1991n desegin ondoren, nazioarteko muga gisa ezarri zuten. Bi estatu hauek, 1994, 1997 eta 1998an muga-itun ezberdinetara iritsi ziren.[1] Bi herrialdeen arteko muga, Sobietar Batasunaren eta Txinako Herri Errepublikaren arteko mugatik heredatua izan da, eta, lehenago, Errusiar Inperioaren eta Qing Inperioaren artekoa; hala ere, XX. mendearen amaieran eta XXI. mendearen hasieran bakarrik geratu zen erabat finkatuta.
| Txina eta Kazakhstan arteko muga | |
|---|---|
| borders of Kazakhstan borders of China | |
 | |
| Geografia | |
| Herrialdeak |  Kazakhstan Txinako Herri Errepublika |
| Luzera | 1.533 km |
Historia aldatu
Txina eta Kazakhstanen arteko muga lerroa XIX. mendearen erdialdean sortu zen, Errusiar Inperioak Zaisan aintziraren lurraldea kontrolatu ahal izan zuenean. Errusiar Inperioaren eta Qing Inperioaren arteko mugaren sorrera, gaur egungo Txina-Kazakhstango mugatik oso ezberdina ez zena, 1860ko Pekingo Konbentzioan ezarri zuten; Txugutxakeko protokoloak linea marraztu zuen (1864), Zaisan aintzira errusiar aldean utziz.[2] Qing Inperioaren presentzia militarra Irtyx ibaiko arroan, Dungan matxinadaren garaian desagertu zen (1862-77). Matxinada erori eta Zuo Zongtang jeneralak Xinjiang birkonkistatu ondoren, orduan Ili ibaiaren arroan zegoen errusiar eta txinatar inperioen arteko muga San Petersburgoko itunaren bidez (1881) Errusiaren alde berregokitu zuten.
Txinako Errepublikan gertatutako Xinhai Iraultzaren eta Txinako Gerra Zibilaren eta Errusian gertatutako Urriko Iraultza eta Errusiako Gerra Zibilaren ondoren, Txina eta Errusiaren arteko muga Txinako Herri Errepublikaren eta Sobietar Batasunaren arteko muga bihurtu zen. Hala ere, txinatar eta sobietar agintariak ez zeuden beti ados linearen trazadurarekin, eta horrek 1969ko abuztuan gatazka bat eragin zuen Tielieketin, Zhalanashkol aintziraren ekialdean.
Kazakhstan herrialde independente bihurtu ondoren, Txinarekin muga-itun bat negoziatu zuen, Almatyn 1994ko apirilaren 26an sinatu zutena eta Nursultan Nazarbajev presidenteak 1995eko ekainaren 15ean berretsi zuena. Itunaren arabera, Sobietar Batasunak eta Txinak 1969an Zhalanashkol ekialdean zuten mendialdeko zerrenda estua Txinarena zela onartu zuen.[3]
Mugako atal txiki batzuk zehaztasun handiagoz definitzeko, akordio gehigarriak sinatu zituzten 1997ko irailaren 24an eta 1998ko uztailaren 4an.[4] Hurrengo urteetan, batzorde mistoek muga definitu zuten. Protokoloen eta batzordeen mapen arabera, bi herrialdeen arteko muga-lerroa 1.782,75 kilometrokoa da, horietatik 1.215,86 kilometrokoa lurreko mugan eta 566,89 kilometrokoa ibaietatik edo lakuetatik kanpo. Batzordeen lana hainbat protokolo bateraturen bidez dokumentatu zuten, eta Pekinen 2002ko maiatzaren 10ean sinatutako protokoloarekin amaitu zen.[4]
Mugak babesteko bi herrialdeetako agintariek aldizkako bilerak egiten dituzte, baita mugako patruila bateratuak ere.[5]
Erreferentziak aldatu
- ↑ Delimitation and Demarcation of State Border, Kazakhstango Kanpo Harremanetarako Ministerioa
- ↑ The Lost Frontier: the treaty maps that changed Qing's northwestern boundaries.
- ↑ О ратификации Соглашения между Республикой Казахстан и Китайской Народной Республикой о казахстанско-китайской государственной границе. Указ Президента Республики Казахстан от 15 июня 1995 г. N 2331.
- ↑ a b О ратификации Протокола между Правительством Республики Казахстан и Правительством Китайской Народной Республики о демаркации линии казахстанско-китайской государственной границы. Закон Республики Казахстан от 4 июля 2003 года, N 469
- ↑ Chinese and Kazakh frontier defense troops patrol together along border line, Xinhua, 2011-12-09
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q3089099
Multimedia: China-Kazakhstan border / Q3089099
