Kameu
Kameu deitzen zaio harri ederrez egindako erliebe orori, oro har, kolore ezberdinekoak eta irudi finak dituztenak. Euskaltzaindiaren hiztegian horrela dago jasota: "Apaingarri bezala erabiltzen den harribitxia (gehienetan onizea), erliebean landuriko irudi bat izaten duena".[1]
Kameuetan, gehien erabilitako harriak agatak ziren, eta are gehiago sardonika eta onize-barietateak. Bai orain, bai aurreko mendeetan, harri horiek imitatu eta faltsutu egiten dira beira eta esmalteekin, harrizko edo beirazko erliebe bat beste kolore bateko beste harri batekin soldatuz.
Harria hutsunean grabatuta badago, entalle esaten zaio. Kameuak eta beste objektu batzuk (adibidez, entalleak) sortzeko arteari gliptika deitzen zaio (grezierazko glypho hitzetik dator, grabatzea), eta Eskulturako artearen forma berezia da. Historiako garairik urrunenetatik, gliptikaren ekoizpenek zigiluak, apaindura-artikuluak, objektu errukiorrak edo sineskeriari dagozkionak egiteko balio izan dute.
Historia aldatu
Antzina oso preziatuak ziren eta horren erakusgarri dira greko-erromatar eta persiar kulturatik kontserbatzen diren harribitxi gogorretan landutako ale ugariak.
XIV. eta XV. mendeetan nakarra landu zen Frantzian, Alemanian eta Flandesen. Garai horretan, material horrekin egindako objektuek ospe handia zuten Frantziako gorteetan. Garai hartan egindako aurkikuntzen bidaiei esker, lehengai exotikoak sartu ziren Europan, hala nola sudur-letaginak, anbarra, jadea, dortoka-oskol erraldoiak eta itsas maskor bitxiak. Artikulu hauek historia naturalarekiko interesa piztu zuten eta bitxigile, artisau eta grabatzaileen irudimena suspertu zuten.
XVI. mendean jakin zen zipreidoen eta osidoen maskorrak bereziki egokiak zirela kameuak egiteko. XVIII. mendean, garai neoklasikoan, antzinako arteekiko interesa berpiztu zen, maskorren tailuak loratzera eraman zuena, nahiz eta imitaziotzat hartzen ziren, material txikiagoarekin eginda zeudelako. Ordutik aurrera, artisau-zentroak desagertzen joan ziren, eta bi hiritan baino ez ziren geratu: Idar-Oberstein (agaten tailu mekanikoan espezializatua) Alemanian eta Torre del Greco Italian, non artisau-lanak egiten diren.
Iruditegia aldatu
-
Ptolomeo II.a Filadelfoaren kameua. -
Emakume bat kameu batekin. -
118 / Ascione fabrikatzaileak Cassis madagascariensis gainean landutako kameoa, 1925. -
Kameu moderno bat.
