Juan José Eguiara Eguren

idazle mexikarra

Juan José Eguiara Eguren (Mexiko Hiria, 1696ko otsailaren 2a - Mexiko Hiria, 1763ko urtarrilaren 29a) Mexikoko jakintsu eta gotzain katolikoa izan zen. Bibliotheca mexicana-ren (Mexikorako bibliografia lan aitzindaria) egilea da. [1]

Juan José Eguiara Eguren

Roman Catholic Diocese of Yucatán (en) Itzuli bishop-elect (en) Itzuli

1752ko urtarrilaren 24a -
Bizitza
JaiotzaMexiko Hiria1696ko otsailaren 2a
Herrialdea Mexiko
HeriotzaMexiko Hiria1763ko urtarrilaren 29a (66 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakidazlea
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaErromatar Eliza Katolikoa

Biografia aldatu

Juan José Eguiara euskal jatorrikoa zen, aita merkatari etorkina eta ama euskal jatorriko lehen belaunaldikoa. Ikasle bikaina izan zen, azkenean teologian doktoregoa lortu zuen, eta Mexikoko Unibertsitateko irakasle izan zen. 1749an erretore hautatu zuten. [2] Bere ikaskuntza zabala izan zen, teologia, zuzenbide kanonikoa, filosofia, matematika eta letrak hartzen zituena; eta hizlari trebea zen. Eguiara Yucatángo apezpiku hautatu zuten, baina ez zuen kargua hartu osasun txarra aldarrikatuz. Mexiko Hirian jarraitu zuen bere literatura lanarekin. «Mexikoko ideien historiaren abiarazlea» izendatu dute. [3]

Obrak aldatu

Juan José Eguiarak bere Biblioteca Mexicana argitaratu zuen Manuel Martí Alacanteko dekanoaren testuari erantzunez, zeinak 1735ean Madrilen inprimatutako "epistolas latinas"-en Mundu Berriko letradunen lorpenak gutxiesten zituena.

Lehen liburukia argitaratu zuen, A, B eta C hizkiak biltzen zituena, eta eskuizkribuan biografia ugari utzi zituen J-raino. Hitzaurrean Martí Dekanoaren karguak gogo eta abertzaletasun handiz gezurtatzen ditu. Biblioteca Mexicana latinez idatzita dago eta, osatugabea izateaz gain, estilo ponpoxo batek kentzen dio. Hala ere, Mexikon eta beharbada Espainia-Amerika osoan argitaratutako mota honetako lehen lana izan zen. Izenburu osoa Biblioteca Mexicana sive eruditorum historia virorum qui in America Boreali nati, vel alibi geniti, in ipsam domicilio aut studiis asciti, quavis lingua scripto aliquid tradiderunt. Ferdinando VI Hispaniarum Regi Catholico, Nuncupata Mexici 1755 da.

"Panegiricos" ere argitaratu zuen, Mexikon bereizita inprimatua (1727–57); "Elogios fúnebres" (1755–66); "Praelectiones" (Mexiko, 1746); gai teologiko eta juridikoetan hamalau liburuki; hogei liburuki sermoiak eta argibideak; eta beste hainbat tratatu.

Erreferentziak aldatu

  1. J. Benedict Warren, "An Introductory Survey of Secular Writings in the European Tradition on Colonial Middle America, 1503-1818, entry 90a, "Juan José de Eguiara y Eguren (1696-1763)" in Handbook of Middle American Indians, vol. 13, Guide to Ethnohistorical Sources. Howard F. Cline, volume editor. Austin: University of Texas Press 1973, p. 88.
  2. Warren, "An Introductory Survey of Secular Writings in the European Tradition on Colonial Middle America, 1503-1818, entry 90a, "Juan José de Eguiara y Eguren (1696-1763)," p. 87
  3. Juan Hernández Luna quoted in Warren, "Juan José de Eguiara y Eguren (1696-1763)," p. 88.

Kanpo estekak aldatu