Jerzy Kuryłowicz

Jerzy Kuryłowicz ( Polonieraz: [ˈjɛʐɨ kurɨˈwɔvit͡ʂ] ; 1895eko abuztuaren 26a - 1978ko urtarrilaren 28a) indoeuropar hizkuntzak ikertu zituen hizkuntzalari poloniarra izan zen.

Jerzy Kuryłowicz
Bizitza
Jaiotza	Ivano-Frankivsk, 1895eko abuztuaren 26a
Herrialdea	Polonia
Heriotza	Krakovia, 1978ko urtarrilaren 28a (82 urte)
Hobiratze lekua	Rakowicki Cemetery (en)
Familia
Anai-arrebak	ikusi Włodzimierz Kuryłowicz (en)
Hezkuntza
Heziketa	Lviveko Unibertsitatea
Hizkuntzak	poloniera
Jarduerak
Jarduerak	hizkuntzalaria eta katedraduna
Enplegatzailea(k)	Jagellondar Unibertsitatea Lviveko Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Volney Prize  (1957) honorary doctor of the University of Vienna Austrian Decoration for Science and Art  (1973) Commander of the Order of Polonia Restituta  (1937ko azaroaren 11)
Kidetza	Linzeen Akademia Poloniako Zientzien Akademia Lwów Scientific Society (en) Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Serbian Academy of Sciences and Arts (en) Polish Academy of Learning (en) Académie des Inscriptions et Belles-Lettres
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra

Bizitza

Stanislaun, Austria-Hungarian inperioan jaio zen (gaur egun Ivano-Frankivsk, Ukrainan). Poloniako hizkuntzalari historiko, estrukturalista eta hizkuntza teoriko garaikide nabarmenentzat jotzen da, indoeuropar hizkuntzen ikasketetan nabarmendu zen. Vienako Ekonomia eta Enpresa Unibertsitatean ikasi zuen (1913–1914), eta gero, Lehen Mundu Gerraren ostean, Lwów Unibertsitatean jarraitu zituen bere ikasketak, non bere ezohiko hizkuntza-gaitasunak hizkuntzalari ospetsu batzuen arreta erakarri zuen. Ikasle aurreratua hizkuntzalaritzan eta beka bat eman zioten Parisen. Gero Poloniara itzuli, eta handik gutxira indoeuropar hizkuntzalaritzako unibertsitateko irakasle izateko aukera eman zioten. Gradua lortu ondoren, Lwów-eko Unibertsitateko irakasle izan zen. Geroago, 1946-48an Kuryłowicz Krzyżanowski doktorea ordezkatu zuen Wrocław-eko Ingeles Filologia Institutuan. Azkenik, Krakóviara joan zen bizitzera, eta Jagiellonian Unibertsitateko Hizkuntzalaritza Orokorreko katedra lortu zuen. 1965ean erretiroa hartu zuen. 83 urte zituela hil zen Krakovian.

Poloniako Ikaskuntza Akademiako eta Poloniako Zientzien Akademiako kidea izan zen .

Włodzimierz Kuryłowicz mikrobiologoaren anaia zen. Bere semeak, Jerzy Kuryłowicz (1925–2002) ere deitua, doktoretza lortu zuen Varsoviako Unibertsitate Teknikoan .

Hizkuntzalaritzan egindako lana

Kuryłowicz ez zen hizkuntza-eskola estrukturalistetako kide. Haren iritziz, glosematikatik gertu zegoen, zeinaren suposizio asko onartu eta garatu zituen. Indoeuropar hizkuntzei buruzko lanengatik da ezaguna. Garrantzitsuenak Apophony in Indo-European (1956) eta The Inflectional Categories of Indo-European (1964) dira. Azken honetan, indoeuropar hizkuntzen flexio-kategoriak eztabaidatu zituen eta geroago, ikerketa horiek oinarri hartuta, Kasuen Teoria deritzona formulatu zuen.

Analogia-legeak

Antoine Meilleten aurretiko lanean oinarrituta, Kuryσowicz's ere ezaguna da "Sei analogia lege" direlakoengatik, asko erabili baitira hizkuntzalaritza historikoan aldaketa gramatikal analogikoek nola funtzionatzen duten ulertzeko. Legeak sei enuntziatu prediktibo dira, antzeko aldaketen norabideari buruzkoak:

1. Markatzaile bipartito batek markatzaile sinple isofuntzional bat ordezkatzeko joera du.
2. Analogia “oinarrizko” formatik “mendeko” formara pasatzen da erabilera-esferekiko.
3. Oinarrizko gorputz-adar batek eta mendeko gorputz-adar batek osatutako egiturak oinarrizko gorputz-adar isofuntzional baina isolatu baten oinarri gisa balio du.
4. Forma zaharra (ez analogikoa) eta berria (analogikoa) erabiltzen direnean, lehenengoa funtzio sekundarioan geratzen da eta bigarrenak oinarrizko funtzioa hartzen du.
5. Bereizketa marjinalagoa egiten da, bereizketa adierazgarriago baten mesedetan.
6. Analogia oinarri bat izen handiko euskalki batekoa izan daiteke, imitatzen duen euskalki baten formari eragiten diona.

Argitalpenak

• • Fisiak, J., 1975. Wstęp do współczesnych teorii lingwistycznych. Wydawnictwa Szkolne eta Pedagogiczne. Varsovia.
  • Traces de la place du ton en gathique. Paris: Champion, 1925.
  • Kuryłowicz, J., 1927a. “Les effets du ə en indoiranien”, Prace Filologiczne 11: 201–43.
  • Kuryłowicz, J., 1927b. “ə indo-européen et ḫ hittite”, in Symbolae grammaticae in honorem Ioannis Rozwadowski, vol. 1. Edited by W. Taszycki & W. Doroszewski. Kraków: Gebethner & Wolff, pp. 95–104.
  • Études indo-européennes. Kraków: Skład Główny w Ksiegarni Gebethnera i Wolffa, 1935.
  • Kuryłowicz, J., 1936. “Derivation lexicale et derivation syntaxique”. In Kuryłowicz, J., 1960, 41–50.
  • Kuryłowicz, J., 1938. “Struktura morfemu”. In Kuryłowicz, J., 51–65.
  • Kuryłowicz, J., 1949a. “La nature des proces dits ‘analogiques’”. Acta Linguistica 5: 121–38.
  • Kuryłowicz, J., 1949b. “La notion de l’isomorphisme”. In Kuryłowicz, J., 1960, 16–26.
  • Kuryłowicz, J., 1949c. “Le probleme du classement des cas”. In Kuryłowicz, J., 1960, 131–154.
  • L'apophonie en indo-européen. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, 1956.
  • L'accentuation des langues indo-européennes. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958.
  • Esquisses linguistiques. Wrocław–Kraków: Polska Akademia Nauk / Zakład Naroldowy im. Ossolíńskich, 1960.
  • The Inflectional Categories of Indo-European. Heidelberg: Carl Winter, 1964.
  • (with Manfred Mayrhofer) Indogermanische Grammatik. Heidelberg 1968 ff.
  • Die sprachlichen Grundlagen der altgermanischen Metrik. Vortrag, gehalten am 3. Juni 1970 in Rahmen einer Vortragswoche d. Univ. Innsbruck aus Anlass ihrer 300-Jahr-Feier. Edited by Jerzy Kuryłowicz. Innsbruck: Institut für Vergleichende Sprachwissenschaft der Universität Innsbruck, 1970.
  • Studies in Semitic grammar and metrics. Wrocław: Wydawn. Polskiej Akademii Nauk / Zakład Narodowy im. Ossolińskich; London: Curzon Press, 1972.
  • Studia indoeuropejskie; or, Études indo-européennes. Edited by Jerzy Kuryłowicz et al. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974.
  • Metrik und Sprachgeschichte. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975.
  • Problèmes de linguistique indo-européenne. Wrocław: Zakład narodowy im. Ossolińskich, 1977.
  • Studia językoznawcze, vol. 1: Wybór prac opublikowanych w języku polskim. Warsaw: Państwowe Wydawn. Nauk., 1987.

Aipamen bereziak eta sariak

• 1965: Honoris Causa doktorea Vienako Unibertsitatean.
• 1973: Zientziarako eta Arterako Austriako Aipamen Berezia.

Erreferentziak

• Datuak: Q696936
• Multimedia: Jerzy Kuryłowicz / Q696936